•davr nashriyoti* t o s h k e n t

Uzoq va mashaqqatli yo‘l
«Grumman» firmasining qiruvchi samolyotlari
a n ’anaviy ravishda mushuksimonlar oilasidagi yirtqich
hayvonlar nom i bilan atalgan: «Uayldket»
-
«yovvoyi mushuk»,
«Taygerket» - «qamish mushuk», «Kugar» - «puma» (Amerika
yovvoyi mushugi), va nihoyat, «Tomket»
-
«daydi kcha mu-
shugi» laqabli samolyot ham paydo bo'ldi.
«arvoh», «Benshi» - «o‘lim parisi», «Goblin» - mashhur trilogiyadagi 
fantastik yovuz qahramon, «Vudu» - «jodugar»), «Ripablik» firm asi­
ning bosh konstruktori Aleksandr Kartvelishviliga inglizcha «Tander» -
«momaqaldiroq» szi juda yoqardi. Chamasi, shu sababli, uning 
rahbarligi ostida yaratilgan barcha samolyotlar shu zakdan tash- 
kil topgan nomlarga ega bo'lishgan («Tanderbolt» - «momaqaldiroq 
guldurashi», «Tanderflesh» - «momaqaldiroq chaqnashi», «Tander- 
chif» - «momaqaldiroq sardori»). «Nortrop Grumman» firmasining B-2 
eng yangi koYinmas bombardimonchisiga AQSh harbiy havo kuchlari 
tashabbusi bilan «Spirit» - «arvoh» deb nom berildi.
Am erikaning qiruvchi sam olyoti F-4B «Fantom»

---

Ilk aviaylovchilar
Birinchi jahon urushiga qadar ko'p aviatorlar o'z uchar appa- 
ratlari bortiga yo'lovchilarni olishardi. Bunday parvozlar o'ziga 
xos attraksion bo'lib, asabi bo'sh kishilarga mo'ljallanmagan edi. 
1912-yilda birinchi rus to'rt motorli 
«Русский витязь»
samolyoti
1920-yillarda m ashhur bo'lgan «Lokxid-Vega» yo'lovchi sam olyoti
bortiga bir necha odamlar, hattoki shoh oilasi vakillarini olgan holda, 
o'nlab ko'ngilochar parvozlarni amalga oshirdi. Birinchi jahon urushi vaq­
tida esa uchuvchilarning bunga imkoni ham yo'q edi. Biroq urush tuga- 
gach harbiy maqsadlar uchun yaratilgan og'ir samolyotlartezginatinchlik 
sharoitlariga - birinchi navbatda pochta, yuk va yo'lovchilar tashishga 
moslashtirildi. Birinchi muntazam yo'lovchi qatnovi 1921-yilda Parijdan 
La-Mansh orqali Londonga «De Xevilend» firmasining sobiq harbiy raz- 
vedkachi samolyotida amalga oshirildi. Undagi