•davr nashriyoti* t o s h k e n t

0 ‘q u v s a m o ly o tla r i
Uchuvchi tayyorlash - murakkab vazifa, kursantni o'qitish juda 
uzoq davom etadigan va ancha qimmat jarayon. Aviatsiyaning dast­
labki yillaridanoq shunday bo'lib kelgan. Eng birinchi uchuvchilar -
«havodagi sirk artistlari» - tez-tez jarohatlar olib, og'ir yaralanishar, 
xatolardan xulosa chiqarib o'rganishda davom etishardi. Harbiy avi­
atsiya rivojlanishi bilan uchuvchilar maktabi va o'quv yurtlari tashkil 
qilish masalasi keskin bo'lib qoldi. Oson boshqariladigan, tajribasiz 
uchuvchining xatolarini kechiradigan, tuzilishi sodda maxsus 
o ‘quv-
mashq samolyotlariga 
ham ehtiyoj tug'ildi.
Uchuvchilarni boshlang'ich tayyorlaydigan eng muvaffaqiyatli chiq­
qan samolyotlardan biri mashhur U-2 bo'ldi (Po-2). 1920-yillarning 
oxiridan foydalanila boshlangan bu samolyotlar 1960-yillarning bosh- 
lariga qadar astoydil xizmat qildi! Bu samolyot nafaqat uchuvchilar 
tayyorlaydigan o'quv yurti kursantlarini tayyorlash uchun har jihat- 
dan bekamu-ko'st 
«uchuvchi parta» 
edi, balki u yana ko'plab biz 
yuqorida aytib o'tgan boshqa «mutaxassisliklarni» ham egallab ul- 
gurdi. Biroq, harbiy uchuvchini og'ir, asov samolyotni boshqarishga 
o'rga'ishdan tashqari, qurollarni qo'llashga ham o'rgatish uchun tez- 
ligi, manyovr qilish darajasi va ko'tarilish tezligi baland bo'lgan o'quv 
mashinalari zarur edi. Bunday samolyotlarga, shuningdek, harbiy
UT-2 «Uchar parta» bo'lg'usi qiruvchi samolyotlar
uchuvchi lari tayyorlash uchun mo'ljallangan

---

qurol-yarog'lar ortish ham talab etilishi mumkin. Bunday harbiy ma­
shinalar xislatlarini ham o'zida jam qilgan «uchar partalar» asosiy va 
undan yuqori tayyorlov bosqichlari uchun samolyotlar deb ataladi. 
Va nihoyat, muayyan tipdagi harbiy samolyotni boshqarish uchun 
o'qitish va qayta tayyorlashga mo'ljallangan «sparka» deb ataladigan