«dehqonchilik va meliorasiya asoslari»

Dikamba (dicamba)

BANVEL 24% s.ye. " Yelektrokimyozavod " YoAJ-QQ	1,2-1,6	Makkajo’xori	Bir yillik ikki pallali begona o’tlar	Makkajo’xori 3-5 barg chiqarganda purkaladi	-	1
	0,7-1,0	Bug’doy, javdar, arpa, suli	Bir yillik ikki pallali begona o’tlar	Ekinlarning tuplash davrda purkaladi	-	1
Dikamba + mesulfuron-metil (dicamba +tesulfuron-methyl)
DIMET, s.ye.g. 500 g/l YoAJ “Avgust” firmasi	0,08-0,1	Kuzgi bug’doy	Bir yillik va ko’p yillik ikki pallali begona o’tlar	Ekinlarning tuplash davrda purkaladi	-	1
	2,0-4,0	Kartoshka	Bir yillik va ko’p yillik boshoqli begona o’glar	Bir yillik begona o’tlar 2-4 barg chiqarganda va ko’p yillik begona o’tlarning bo’yi 10-15 sm bo’lganda purkaladi	-	1
	1,0-2,0	Pomidor	Bir yillik boshokli begona o’tlar	Pomidor 1-2 chin barg chnqarganda yokn ko’chat o’tqazgandan 15-20 kun keyin purkaladi	-	1
	1,0-2,0	Bodring	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Bodring 1-2 chin barg chiqarganda purkaladi	-	1
	2,0-4,0	Bodring	Ko’p yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarniig bo’yi 10-15 sm bo’lganda purkaladi	-	1
FORVARD MKE, 60 g/l "Щyelkovo Agroxim" YoAJ	1,2- 1,7	G’o’za	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlar 2-4 barg davrida purkaladi	-	1
	1,8- 2,5	G’o’za	Ko’p yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarning bo’yi 10-15sm bo’lganda purkaladi	-	1
	0,9-1,5	Pomidor	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlar 2-4 Barg davrida purkaladi	-	1
Kvinklorak (quinclorac)
SEFAT, 25% sus.k. (B) "Yelektrokimyozavod" YoAJ-QQ	2,3-2,8	Sholi	Bir yillik boshoqdi (tariqsimon) begona o’tlar	Sholi 2-3 barg chiqarganda, tuproq nam bo’lganda purkaladi	-	1
Kletodim (clethodim)
SENTURION, 25,4% yem.k. "Arista Layf Sayens SAS"	0,2-0,4 + SFM ("Amigo") 0,6-1,2	G’o’za, qand lavlagi	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlar 2-6 barg chiqarganda sirt-faol modda qo’shib purkaladi	-	1
	0,7-1,0 + SFM ("Amigo ") 2,1-3.0	G’o’za, qand lavlagi, piyoz	Ko’p yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarnpng bo’yi 15-20 sm bo’lganda sirt-faol moddalar qo’shib purkaladi	-	1
Klodinafop propargil + antidot klokvintoset meksil (clodinofop-propargyl+cloquintocyet mexyl)
DALZLAK-T, 8% yem.k. "Dalston Assoshiyeyted SA"	0,3	Kuzgi bug’doy	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Bug’doyning tuplash daprida purkaladi	-	1
TERDOK 8% yem.k. "Agro Best Grupp"	0,3-0,4	Kuzgi bug’doy	Bir yillik boshoqli begona o’tlar	Bug’doyning tuplash davrida purkaladi	-	1
TOPIK, 8% yem.k. ""Singenta"	0,3	Kuzgi bug’doy	Bir yillik boshoqlibegonao’tlar	Bug’doyning tuplash davrida purkaladi	-	1
Mezosulfuron-metil natriy + yodosulfuron-metil natriy
ATLANTIS, 3.6% s.ye.g. "Bayer KropSayens"	0,25-0,3 + biopauyer 1,0	Kuzgi bug’doy	Bir yillik ikki pallali va boshoqli begona o’tlar (shu jumladan yovvoyi suli, raygras va boshqalar)	Bug’doyning luplash davrida biologik aktiv modda qushib purkaladi	-	1
Metamitron (tetamitron)
GOLTIKS, 70% n.ko’k. "Bayer KropSayens"	2,0	Qand lavlagi	Bir yillik va ko’p yillyak ikki pallali va ba’zi bir yillik boshoqli begona o’glar	Begona o’tlarning 3-5 barg davrida birinchi marta va 1 haftadan keyin ikkinchi marta purkaladi	-	1
Metribuzin (ttribuzin)
SUPER KANKOR 70% n.ko’k. "Agro Best Grupp"	0,5-0,75	Kartoshka, pomidor	Bir yillik boshoqli va ikki pallali begona o’tlar	Ekinni ekish yoki ko’chat o’tqazishgacha tuproqqa purkaladi	-	1
Mesulfurop-metil (tesulfuron-methyl)
MAGNUM 600 g/kg s.d.g. YoAJ "Avgust" firmasi	8-10 ga/g	Bug’doy, kelgusi yili albatta yana g’alla ekiladigan maydonlarda	Bir yillik ikki pallali begona o’tlar	Bug’doyning tuplash davrida purkaladi	-	1
Molinat (tolinate)
ORDRAM 6Ye. 72% yem.k. (B) "Singenta"	5,0-10,0	Sholi	Bir yillik boshoqli (tariqsnmon) begona o’tlar	Ekishgacha tuproqqa purkaladi va ko’miladi	-	1
	5,6-8,3	Sholi	Bir yillik boshoqli (tariqsimon) begona o’tlar	Ekishshng ko’karib chiqishigacha yoki 2-3 barg chiqarganda tuproqqa purkaladi	-	1
Natriy bispiribaki
ASIRIUS, 40% sus.k (B) "Agrokim" MChJ	0,08-0,1 + SFM 0,08-0,1	Sholi	Bir yillik va ko’p yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarning 3-4 barg davrida sirt-faol modda qo’shib purkaladi	-	1
NOMINAL 400 g/l sus.k.(B) "Yevro Tim" MChJ	0,08-0,1 + SFM 0,08-0,1	Sholi	Bir yillik vako’p yillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarning 3-4 barg davrida sirt-faol modda qo’shib purkaladi	-	1
NOMINI, 400 g/l sus.k. (B) "Kumiay Kemikal"	0,08-0,1 + SFM ("Agrisol A-150K") 0,08-0,1	Sholi	Bir yillik va ko’pyillik boshoqli begona o’tlar	Begona o’tlarda 3-4 barg davrida sirt-faol modda qo’shib purkaladi	-	1

12 Modul:Almashlab ekish


Topshiriq:
Almashlab ekishda dalalarning sonini va ekinlarning navbatlanishini aniqlang (rotasion jadvallar tuzing).
Almashlab ekishni loyihalashni mashq qiling, aniq tuzilmadagi almashlab ekish uchun, gektar hisobida yoki almashlab ekish maydoniga nisbatan foizlarda, ekin maydonlari strukturasini bering.
Almashlab ekish tuzilmasini tuzishga misollar:

1. 
   Xo’jalikda 800 ga yer maydoni bo’lib, g’o’za 50%, g’alla, yem – xashak va boshqa ekinlar 50% ni tashkil etishi kerak. Bunda almashlab ekish tuzilmasini tanlang va dalalarga ekinlarni qanday joylashtirish kerak.
   
2. 
   Almashlab ekish tuzilmasi 2:4:1:3 yoki 2:4:1:2 bo’lganda birinchi va yettinchi oraliq dalalardan ko’proq mahsulot olish uchun zichlangan, takroriy ekiladigan ekin turlarini tanlang.
   

3. Har bir kichik gruhlar ish natijasiga ko’ra xulosa qiladilar.

Almashlab ekish


1. Mashg’ulot maqsadi. Almashlab ekish haqida tushuncha. Almashlab ekish rotasiyasi va davri. Almashlab ekishda dalalar soni va ekinlarni navbatlanishi, rotasion jadval , almashlab ekish sxemalari, paxtachilik va g’allachilikdagi almashlab ekish sxemalari.
2. Mashg’ulot mazmuni. Almashlab ekish yerdan rasional foydalanish, tuproq unumdorligini oshirish, yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, ekinlar hosilini mo’tassil oshirish, begona o’tlarga, zararkunanda va kasalliklarga qarshi kurash olib borishni ta’minlaydigan eng muhim tashkiliy – agrotexnika tadbirlaridan biridir. Ekinlarni dalalar va yillar bo’yicha ilmiy asosda navbatlab ekishga almashlab ekishdeb ataladi.
Almashlab ekish ekinlarni istiqbol rejasi asosida joylashtirilishi bilan aniqlanadi va barcha agrotexnika tadbirlari uchun zamin bo’lib xizmat qiladi.
Almashlab ekishni qo’llash uchun yer massivi ma’lum sondagi dalalarga bo’linadi va ekinlar har bir dalaga navbat bilan ekiladi.
Ekinlarni tartibi bilan belgilangan tuzilma asosida har bir dalaga ekish uchun ketgan vaqt almashlab ekish rotasiyasi va rotasiya davrideyiladi.
U 8 dalalik bo’lsa 8 yil, 10 dalalik bo’lsa 10 yilga tyeng bo’ladi. Ekinlarni rotasiya davrida yillar va dalalar bo’yicha joylashtirish rejasi rotasiya jadvali deyiladi. Almashlab ekishdagi har bir o’simlikdan oldin etishtiriladigan ekin o’tmishdosh hisoblanadi. Masalan; bedadan keyin g’o’za yekilsa, beda g’o’za uchun o’tmishdosh hisoblanadi.
Tuproq unumdorligini oshirishda organik moddalar miqdorini, tabiiy xossalari va mikrobiologik jarayonlarni jadallashtirishda (almashlab ekishda) beda ekishning ahamiyati juda katta. Chunki beda g’o’za uchun eng yaxshi o’tmishdosh, chorvachilikda esa asosiy yem – xashak ekini ekini sifatida tyengsiz o’simlikdir.
Asosiy ekinlardan tashqari etishtiriladigan ekinlar - zichlangan, takroriy va oraliq ekinlar deyiladi. Zichlangan ekin almashlab ekishning dalasida bir ekin bilan aralashtirilib ekiladi (beda bilan g’alla va boshqalar).
Takroriy ekinlar, odatda kuzda, asosiy ekin hosili yig’ib olingandan keyin yoki ular o’sayotganda qator oralariga ekiladi. Takroriy va oraliq ekinlar hosilini kuzda va bahorda chorva mollariga oziqa uchun o’rib olish ham mumkin yoki o’g’it (siderat) sifatida tuproqqa haydab yuborish ham mumkin.
Bir necha xil ekin o’stiriladigan almashlab ekish dalasi terma (yig’ma) dala deb ataladi. Masalan: kyeng qatorlab ekiladigan; chopiq qilinadigan; kuzgi ekinlar (bug’doy, arpa, javdar) ekiladigan; bahorgi g’alla ekinlari ekiladigan; bir yillik o’tlar; ko’p yillik o’tlar ekiladigan yig’ma dalalar bo’ladi.