QURAN ELMLƏRİ 139
toplamayacağımızı zənn edirsə, bilsin ki, biz bunu etməyə qadirk.” Razi
də bu fikri dəstəkləmişdir.
N. Quranda məcazlar Qurani-kərim ədəbi sənətlər baxımından çox zəngin bir kitab-
dır. Məcaz elminin bu ədəbi sənətlər içərisində özünə məxsus yeri
vardır.
“Məcaz” kəlməsi, bir sözün öz mənasının xaricində bir məna
ifadə etməsidir. Bildiyimiz kimi məcazi ifadələr hər dildə vardır.
Bu ifadələr dilin həm ədəbi dəyərini, həm də təsir gücünü artırır.
Qurani-kərimdə məcaz olub olmamasına dair İslam alimləri ara-
sında yekdil bir fikir yoxdur. Alimlərin bir çoxu Quranda məcazın
varlığını qəbul etsələr də, bəziləri bunu qəbul etməməkdədirlər.
Quranda məcazın olmadığı qənaətində olanlara misal olaraq za-
hiri məzhəbinin qurucusu Davud əz-Zahirini (vəfatı-270/883),
mötəzili müfəssir Əbu Müslim Məhəmməd ibn Bəhr əs-İsfəhani
(vəfatı-322/934), şafei alimi Əhməd ibn Əhməd ət-Təbəri (və-
fatı-355/946) və maliki İbn Huveyzmənzazı (vəfatı-400/1009) gös-
tə rə bilərik. Onlara görə məcaz yalanın qardaşıdır. İnsanlar danış-
dıqları zaman çətinliyə düşərlərsə o zaman məcaza əl atarlar. Al-
lah üçün bunu düşünmək isə mümkün deyildir. Quranda məcazın
olduğunu söyləmək Allahda nöqsan axtarmaq mənasına gəlir və
Qurandakı hər ifadə həqiqi mənada işlədilmişdir. Ancaq məcazlar
Qurana gözəllik qatır. Quranda məcazın olmadığını iddia etmək
onun bu gözəlliyini ortadan qaldırmaqdan başqa bir şey deyildir.
Qurandakı məcazlar iki yerə ayrılır: əqli və lüğəvi məcazlar.
