QURANIN ANLAŞILMASI VƏ TƏFSİR OLUNMASI 225
dir. Əslində bir çox yerdə “k-f-r” kökündən törəyən kəlmələr “in-
kar” mənasına gəlirlər.
2) Ərəb dili və ədəbiyyatı cəhətdən Quran ifadələrinin təhlili Quran daha çox lüğəvi baxımdan incələnmişdir. Əslində Qu-
ranın ərəb ədəbiyytaının şahəsəri olduğunu düşündükdə, onun fi-
loloji və ədəbi yöndən araşdırılmasının önəmi ortaya çıxır. Çünki
Quranı başa düşmək üçün əvvəlcə onun mətninin təhlilinə ehtiyac
vardır.
C. Quranı anlamada və təfsir etmədə subyektivlik və onun səbəbləri Anlama və təfsir etmə fərdi fəaliyyətlərdir. İnsanlar bir davra-
nışı, bir mətni doğru və ya yanlış anlaya bilərlər; hətta bəzən heç
başa düşməyə də bilərlər. Sözün olduğu yerdə anlama və izah
etmədə fərqliliklər meydana çıxar. Çünki hər kəs öz təcrübəsi, dün-
ya görüşü və şüuruna görə anlayır və izah edir. Lakin tarix boyu
İslam dünyasında Quranın izahında alimlərin həmfikir olduqları
məsələlər çoxdur. İxtilaflı məsələlər onlara nisbətlə azdır. Deməli,
anlama və izah etmədə obyektivliklə yanaşı bəzən subyektivlik də
ortaya çıxır. Quranın izahında da bəzən subyektivliyin şahidi olu-
ruq ki, bunun bəzi səbəbləri vardır:
