Dərs vəsaiti ali məktəblərin 050608 "Elektroenergetika mühəndisliyi" ixtisası üzrə

11. Kontakt asması naqillərinin yerləşdirilməsi 

 

 

Kontakt  asmasının  aparıcı  trosu  dayaqlarda 

konsol  adlanan  dəmir  quruluşda  yerləşdirilir. 

Aparıcı  tros  gərginlik  altında  olduğundan  onun 

konsoldan  izolə  olunması  üçün  asma  (saxsı) 

izolyatorlar  istifadə  edilir.  Aparıcı  trosun  təyinatı 

cərəyanın  bir  hissəsini  qəbul  etmək  və  eyni 

zamanda  asmanın  əsas  naqili  olan  kontakt  naqilini 

şaquli  vəziyyətdə  saxlamaqdır.  Kontakt  naqilinin 

saxlanması  üçün  yəni  şaquli  vəziyyətdə  aparıcı 

trosdan  asılması  üçün  simlərdən  istifadə  olunur. 

Kontakt  şəbəkəsinin  dayaqları  yanında  ressor, 

aşırımın  orta  hissəsində  isə  3  hissədən  ibarət  olan 

simlər  tətbiq  edilir.  Ressor simlər  en  kəsiyi  6  mm

2

 

olan  polad-mis  qarışıqlı  bimetal  materialdan 

hazırlanır – БСМ-6 (Б- bimetal,  С-polad, М-mis). 

 

Sadə simlər  isə en kəsiyi 4  mm

2 

olan bimetal 

naqildən  hazırlanır.  БСМ-4.  Simlərin  aparıcı 

troslara  və  kontakt  naqilinə  bərkidilməsi  üçün 

boltlu  sim  sıxacları  istifadə  edilir.  Kontakt 

asmasının  aparıcı  trosunun  və  kontakt  naqilinin 

elektriki birləşdirilməsi üçün en kəsiyi sahəsi 50, 70, 

95  və  120  mm

2

  olan  elastiki  mis  troslar  istifadə 

edilir  – МГГ. 

---

30

 

 

Bu  birləşdirilmə 

KC  markalı  sıxaclar 

vasitəsilə  yerinə  yetirilir.  Ümumilikdə  kontakt 

asmasında  sim,  birləşmə,  qidalanma,  keçid,  orta 

ankerləşmə,  calaq  və  s.  tipli  sıxaclar  istifadə  edilir. 

Kontakt  şəbəkəsinin  qidalandırılması  üçün  en 

kəsiyi  150  və  185  mm

2

  olan  aliminium  naqillər 

istifadə 

edilir. 

Cərəyanın 

yarımstansiyaya 

qayıtmasını  təmin  edən  sorucu  naqilləri  də 

aliminiumdan eyni en kəsiyində hazırlanır. Elektrik 

lokomotivinin  cərəyanqəbuledicisinin  aparıcı  trosa 

toxunmasına  baxmayaraq  kontakt  naqillərinin 

aparıcı  trosa  birləşdirilməsi  və  onlara  bölmə 

ayırıcılarının  eləcə  də  boşaldıcıların  bərkidilməsi 

üçün çoxnaqilli  elastiki en kəsiyi 50, 70, 95  və 120 

mm

2 

olan  mis  troslar  istifadə  edilir.  Həmin  troslar 

kontakt  şəbəkəsi  naqillərini  paralel  birləşdirərək 

cərəyanın  bütün  naqillərdən  keçməsini  təmin  edir. 

Əgər kontakt naqilinin en kəsiyi kontakt asmasının 

ümumi  en  kəsiyinin  50%-ni  təşkil  edirsə  hər  200-

250  m-dən  bir,  az  olduqda  isə  hər  150-200  m-dən 

bir  eninə  elektrik  birləşdirilməsi  yerinə  yetirilir. 

Onlar  naqillərin  etibarlı  birləşdirilməsini  və 

kontaktını  təmin  edirlər.  Dəmir  yollarında  cərəyan 

qəbulunu  təmin  edən  kontakt  naqili  yolun  oxuna 

nisbətən  paralel  birləşdirilmir.  Bununla  elektrik 

lokomotivinin 

cərəyanqəbuledicisinin 

xizəyi 

üzərində  yerləşən  və  kontakt  naqilinə  toxunan 

kontakt  lövhələrinin  eyni  səviyyədə  yeyilməsi 

təmin  edilir,  yəni  kontakt  naqili  üfüqi  müstəvidə 

---

31

 

cərəyanqəbuledicisinin  oxuna  nisbətən  ziqzaq 

(çəpinə) yerləşdirilir.