Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elm və

§ 19. Yaşayış məntəqələrinin torpaqları 
 
Şəhərlərin və digər yaşayış  məntəqələrinin torpaqları  şəhərlərin və  həmin yaşayış  məntəqələrinin 
hüdudları  çərçivəsində olan torpaqlardır.  Şəhərlərin və digər yaşayış  məntəqələrinin hüdudları – şəhərin, 
qəsəbənin, kənd yaşayış məntəqəsinin torpaqlarını digər torpaq kateqoriyalarından ayıran xarici sərhəddir. 
«Şəhərsalmanın  əsasları haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa görə (11 iyun 1999-cu il) 
istehsal qüvvələrinin səmərəli yerləşdirilməsi  şərti ilə  məskunlaşma sisteminin ərazi-məkan təşkilində milli, 
tarixi-mədəni irsin xüsusiyyətləri, ekoloji hidroekoloji, seysmik tələblər nəzərə alınmaqla  şəhərsalma 
planlaşdırılmasında, layihələşdirilməsində, tikintisində  və yenidən qurulmasında müvafiq icra hakimiyyəti 
orqanlarının, hüquqi və fiziki şəxslərin fəaliyyəti şəhərsalma fəaliyyət adlanır. 
Qanunda ölkənin sosial və iqtisadi inkişafı ilə bağlı, uzun müddət üçün tərtib olunan, şəhər və digər 
yaşayış  məskənlərinin planlaşdırma strukturunu, yaşayış  sənaye, kommunal və digər funksional zonaları, 
istehsal, sosial, mühəndis (su, kanalizasiya, istilik, qaz, elektrik, rabitə  və s.) və  nəqliyyat infrastrukturunun 
inkişafını,  ətraf mühitin, tarixi-mədəni irsin mühafizəsi və istifadə olunması prinsiplərini müəyyən edən 
şəhərsalma sənədi baş plan kimi təsbit olunmuşdur. 
Şəhərsalma fəaliyyətinin əsas obyektləri aşağıdakılardır (maddə 5):  
- Azərbaycan Respublikasının ərazisi; 
–  coğrafi regionlar, inzibati bölgülərin əraziləri; 
–  şəhər və digər yaşayış məskənləri; 
–  məskənlərarası ərazilər; 
–  ərazi-istehsalat (sənaye, aqrosənaye, hidrotexniki) kompleksləri; 
–  mühəndis (su, kanalizasiya, istilik, qaz, elektrik, rabitə və s.) nəqliyyat şəbəkələri və sistemləri; 
–  qoruq  şəhərləri, tarix və  mədəniyyət abidələri,  şəhərsalma, memarlıq, təbii-mədəni landşaft kompleksləri, 
parklar, ansambllar, bina və qurğular; 
–  yaşayış və digər zonalar, ictimai mərkəzlər, idman kompleksləri, rayonlar, mikrorayonlar, məhəllələr, tikinti 
sahələri; 
–  sanatoriya-kurort, turizm kompleksləri və obyektləri; 
–  rekreasiya əraziləri; 
–  xüsusi qorunan ərazilər; 
–  yaşayış  məskənlərində  və  məskənlərarası  ərazilərdə yerləşən daşınmaz  əmlak və onların komplekslərində 
yenidən planlaşdırma, yenidənqurma, genişləndirmə işləri aparılan obyektlər. 
Şəhərsalma fəaliyyətini həyata keçirən hüquqi və fiziki şəxslər dövlət şəhərsalma norma və qaydalarına 
mütləq  əməl etməlidirlər. Bu norma və qaydalar şəhərsalma fəaliyyətini tənzimləmə vasitəsi olmaqla, 
şəhərsalma sənədlərinin hazırlanmasını və həyata keçirilməsini müəyyənləşdirən təbii-iqlim, milli ənənələri və 
yerli xüsusiyyətləri, ekoloji, geoloji, hidrogeoloji, seysmik, demoqrafik şəraiti, sosial, mədəni-məişət 
obyektlərinə olan tələbatı, əlillərin ehtiyacını, su, kanalizasiya və enerji təchizatını, sanitariya-gigiyena, yanğına 
qarşı və digər mütləq tələbləri ifadə edən kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri kompleksidir. 

---

133 
 
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 aprel 2006-cı il tarixli, 394 Saylı  Fərmanı ilə  təsdiq edilmiş