Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 1,65 Mb.
|
|
Təlim çətinlikləri
EĢitmə qüsuru, yaxud karlıq uĢağın intellektual bacarığına, yaxud öyrənmə vərdiĢlərinə mənfi təsir göstərmir. Bununla belə, həm eĢitmə qüsuruna malik olan, həm də kar olan uĢaqlar ümumən adekvat təhsil almaq məqsədilə xüsusi formalı təlim proqramını keçməlidirlər. Bu xidmətlərə aĢağıdakılar daxildir: Mütəxəssis tərəfindən vaxtaĢırı olaraq nitq, dil və audio vərdiĢlərin inkiĢaf etdirilməsi, yayılma sistemləri. Əl kommunikasiya sistemindən istifadə edən bu tələbələr üçün tərcüməçi xidmətindən istifadə edilməsi.
180
Oxuma və filmlərin anlaĢılmasını asanlaĢdırmaq üçün müvafiq Ģəraitli sinfin seçilməsi. EĢitmə qüsuruna malik olan uĢaq üçün danıĢılan mətnin məzmununu elə qeydə almaq ki, uĢaq söhbətin nədən getdiyini tam Ģəkildə anlasın. EĢitmə qüsuruna malik olan tələbə tərəfindən istifadə edilən mĢarəvi dil kimi alternativ kommunikasiya metodu üzrə sinif müəlliminin və Ģagirdlərin təlimatlandırılması. Məsləhət EĢitmə qüsuruna malik olan uĢaqlar sözlüyü, qrammatikanı, söz sırasını, ideomatik ifadəni və digər Ģifahi nitq xüsusiyyətlərini öyrənmək üzrə normal eĢitmə qabiliyyətinə malik olan uĢaqlara nisbətən daha çox çətinlik qarĢısında dayanacaqlar. Kar, yaxud ciddi eĢitmə qüsuruna malik olan uĢaqlar üçün görünən kommunikasiya modellərindən, məsələn iĢarə dilindən, barmaq sayından və s.-dən istifadə etmək məsləhətdir. Dörd, yaxud beĢ yaĢına çatan kar uĢaqların əksəriyyəti tam məktəb günü ərzində məĢğul olur və ünsiyyət və dilin inkiĢafı üzrə intensiv Ģəkildə iĢləyirlər. Bu uĢaqlarla iĢləyərək, onların qüsurlu eĢitmə qabiliyyətlərini maksimum Ģəkildə geniĢləndirmək müəllimlər və audio mütəxəssisləri üçün çox vacibdir. EĢitmə qüsuruna malik olan fərdlər kommunikasiyanın Ģifahi vasitələrindən istifadə etməyə üstünlük verirlər. EĢitmə qüsuruna malik olan fərdlər, o cümlədən karlar onlar üçün nəzərdə tutulan müxtəlif köməkçi vasitələrə malikdirlər. Bunlardan biri həmin Ģəxslərə telefon meçajlarını telefon Ģəbəkəsinə yazmağa imkan verən telefon mətnləridir. EĢitmə qüsuru olan Ģəxslərə yardımçı olan xüsusi müdaxilə strategilarına aĢağıdakılar daxildir: Fərdin spikeri onun fəaliyyətinin, yaxud digər uĢaqların daha yaxĢı görməsi üçün yaxın yerdə əyləĢdirilməsi. EĢitmə qüsuruna malik olan tələbə üçün əlveriĢli eĢitmə məsafəsinin təyin edilməsi. UĢağın mövcud eĢitmə qabiliyyətindən xüsusi təcrübə yolu ilə istifadə olunması. Normal sürətlə və qayda ilə danıĢmaq. Bu tipli tələbələrin arxalarında oturan uĢaqlarla danıĢmasına imkan verilməməsi. DanıĢarkən təsadüfi də olsa, ağzınızı qapamayın. DanıĢarkən dodaqlarınızın hərəkəti görünməlidir. Dodaqların ifadəli
181
Ģəkildə tərpənməsi zəif Ģəkildə də olsa, söhbətin nədən getmiəsinə iĢarə edir.
Normal sözlükdən və cümlə quruluĢundan istifadə edin. UĢaq baĢa düĢmədikdə, dediyimizi bir də təkrarlayın, cümləni baĢqa Ģəkildə qurun və onu əyani Ģəkildə nümayiĢ etdirin. UĢağın diqqətini cəlb etmək üçün onun adını çətin. Təlim prosesində uĢağa sizin üzünüzə baxmağı öyrədin. Onun diqqəti sizə, sizin üzərinizdə cəmlənənə qədər məlumatı çatdırmağa tələsməyin. EĢitmə qüsuru olan uĢaqları qrupun içində danıĢmağa həvəsləndirin və bu zaman ona danıĢığa baĢlamağa və onu tamamlamağa kifayət qədər vaxt verin. Nitq və dilin inkiĢafı baxımından geriləyən uĢaqlar üçün nəzərdə tutulan uyğunlaĢdırmalar eĢitmə qüsuruna malik olan uĢaqlar üçün də sərfəli ola bilər.
ĠnkiĢaf baxımından geriləmə Anlayışların tərifi
ĠnkiĢaf baxımından geriləmə səkkiz yaĢından aĢağı uĢaqlarda inkiĢafın müxtəlif sahələrində nəzərəçarpacaq geri qalmanı göstərən xüsusiyətdir. ĠnkiĢaf baxımından geriləmənin mövcudluğu onu göstərir ki, inkiĢaf prosesi nəzərəçarpacaq dərəcədə məhdudlaĢdırılmıĢdır və xüsusi müdaxilə olmadan bu qüsurlar aradan qaldırıla bilməz.
Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|