Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil


II. Səs tələffüzünün müayinəsi



Yüklə 1,65 Mb.
səhifə20/114
tarix28.12.2021
ölçüsü1,65 Mb.
#10633
növüDərs
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   114
II. Səs tələffüzünün müayinəsi: 

Bu  zaman  bu  və  ya  digər  səsin  ayrılıqda  və  nitqdə  müstəqil 

iĢlətmə bacarığı yoxlanılır. Müayinə aparılarkən səs tələffüzü qüsurları 

əvəzetmə qarĢıdurma və ya səsin olmaması-ayrılıqda, hecalarda, söz və 

ifadələrdə  aĢkara  çıxarılır.  Bundan  əlavə,  uĢağın  müxtəlif  heca 

strukturlu  sözləri  tələffüzetmə  vəziyyəti  də  yoxlanılır  (məsələn: 

piramida, təəccüblü, kolleksioner və s.) və səslərin əvəz olunması aĢkara 

çıxarılır. 

Səslərin sözlərdə tələffüzünün vəziyyətinin müayinəsi üçün xüsusi 

əĢya Ģəkilləri toplusu vacibdir. ġəkillərdə təsvir olunmuĢ əĢyaların adları 

müxtəlif  səs  və  heca  tərkibinə,  çox  mürəkkəb,  samitlərin tədqiq  edilən 

səslərlə iĢlənmə yerlərinə görə sözlərdən ibarət olur.  

UĢaqda  səs  tələffüzü  qüsurunu  aĢkara  çıxarmaq  üçün  iĢlənən  ən 

sadə  üsul  budur:  tədqiq  edilən  səsin  əvvəldə,  ortada,  sonda  iĢləndiyi 

sözlərin  əĢya  Ģəkilləri  uĢağa  göstərilir.  Məsələn:  s  səsinin  tələffüzü 

yoxlanılarkən ona aĢağıdakı Ģəkillər göstərilir: 

Stəkan, kosmonavt, qaysı, avtobus. 

Əgər  uĢaq  səsi  sözdə  tələffüz  edə  bilmirsə,  loqoped  həmin  səsi 

əksetmə üsulu ilə (loqopedin ardınca) tələffüz etməyi tələb edir. Bundan 

əlavə həmin səslə olan hecanı dal və qabaq (sa-as) tələffüz etməsini də 

tapĢıra bilər.  

Adətən  belə  müayinə  uĢaqda  tələffüz  qüsurunu  müəyyən  etməyə 

kifayət  edir.  lakin  bəzən  uĢaq Ģəkildəki  əĢyanın  adını  düz  tələffüz  etsə 

də müstəqil nitqdə həmin səsi təhrif edir. Buna görə də yoxlanılan səsi 

frazalı  nitqdə  tələffüzü  mütləq  tədqiq  edilməlidir.  YaxĢı  olar  ki,  bu 

məqsədlə  atalar  sözlərindən,  yanıltmaclardan,  təkrarlamalardan istifadə 

edilsin.  Sözün  heca  tərkibinin  müayinəsi  zamanı  loqoped  uĢağın 

müxtəlif  heca  strukturlu  sözləri  tələffüz  etmə  bacarığını  yoxlayır. 

Məsələn aĢağıdakı söz sırasından istifadə etmək olar 

söz           prospekt 

Ģkaf         oktyabr          

niĢan        stadion 

meĢə        televizor 



 

42 


günəĢ       dost 

 


Yüklə 1,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin