Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil

Fərdi qruplaşdırma strategiyasından istifadə edilməsi 

Demək olar ki, bütün vaxtlarda müəllimlər uĢaqlara kiçik qruplar, 

cüt-cüt və müstəqil Ģəkildə iĢləmək imkanını yaradan fəaliyyət növlərini 

---

 

136 

fikirləĢib  tapırlar.  AĢağıda  verilənlər  sinifdə  istifadə  edilmək  üçün 

nəzərdə tutulan qrup strategiyalarıdır: 

Təlim əməkdaĢlıq qrupları – ik, üç, dörd və daha artıq nəfərdən 

ibarət  olan  qruplarda  uĢaqlar  fəaliyyət  zamanı  əməkdaĢlıq  edərək 

oynayırlar. Onlar  əllərində olan əĢyaları bölüĢdürür, edəcəkləri iĢ üçün 

plan  tökür,  ideyalar  sürür,  fikir  mübadiləsi  aparır  və  onları  təmin  edən 

oyunu həyata keçirirlər.  

Lena  narahatdır  ki,  Anna  tez-tez  uĢaqlar  bayırda  olanda  tək 

oynayır.  Annanın  müvafiq  olaraq,  müəyyən  qüsur,  yaxud  çətinliyə 

malik  olduğunu  bilən  Lena  elə  bir  Ģərait  yaradır  ki,  bu  zaman  Anna 

kollektiv  oyuna  qoĢulsun.  Lenanın  yardımı  ilə  müəyyən  fiziki  qüsuru 

olan  Anna  müvafiq  hərəkətləri  icra  etməyə  baĢlayır.  bu  çöl  oyunu 

alındığı zaman uĢaqlar, o cümlədən Anna artıq müstəqil Ģəkildə oyunun 

mahiyyətini təĢkil edən hərəkətləri icra etməyə baĢlayır.  

UĢaq  əməkdaĢlığı-iki  uĢaq  onların  birgə  iĢtirakını  təmin  edən 

oyun  oynayırlar.  Birgə  fəaliyyətə  nümunə  kimi,  rəsm  çəkmək, 

baĢsındıran  suallar  vermək,  bloklar  qurmaq,    yaxud  dramatik  rollu 

oyunlar  oynamağı  göstərmək  olar.  Bu,  adətən  spontan  Ģəkildə  alınan 

təcrübə olsa da, müəllimin göstəriĢi ilə planlaĢdırıla da bilər.  

Bir  dəfə  Petyanın  təkbaĢına  oynadığını  görən  müəlliməsi  Eva,  o 

və baĢqa bir uĢaq üçün fəaliyyət növü fikirləĢib tapır. Eva Petyaya deyir 

ki,  onunla  bir  neçə  dəqiqəliyə  oynamaq  istərdi.  Onlar  stolun  arxasında 

otururlar  və  birlikdə  güllə  və  plastik  bloklardan  maĢınlar  düzəldirlər. 

Eva  baĢqa  bir  uĢağı  onlara  qoĢulmağa  çağırır.  Həmin  uĢaq  onlara 

qoĢulan  kimi,  Eva  yavaĢ-yavaĢ  onların  oyununa  müdaxilə  etməkdən 

çəkinir  və  bir  növ  kənardan  onların  nə  etdiklərini  seyr  edir.  Bir  neçə 

ardıcıl  uğurlu  epizoddan  sonra  Petya  birbaĢa  müdaxilənin  olmadığı 

Ģəraitdə müstəqil oyanamaq sahəsində uğurlar qazanır.  

Fərdi təlimi bu, yaĢlarının uĢağa, yaxud uĢağa verdiyi göstəriĢ 

ola  bilər:  burada  müəllimin  rolu  uĢağın  reaksiyasını  müĢahidə  etmək 

nəticəsində  nəyisə  göstərmək,  yaxud  modelləĢdirməkdir.  Müəllim 

müəyyənləĢdirə  bilər  ki,  uĢaq  tapĢırığın  müəyyən  hissələrini 

öyrənməklə,  qarĢıya  qoyulan  vərdiĢi  mənimsəyə  bilər.  Bəzi  uĢaqlar 

yenicə  öyrəndikləri  vərdiĢləri  deyək  ki,  nə  vaxt  tətbiq  etmək  barədə 

fərdi təlimata ehtiyac duyurlar.  

Petya  bir  çox  fiziki  vərdiĢlərə  malikdir.  O,  təkərli  oyuncaqları 

meydança boyu sürətlə idarə edir. Ancaq Petya onların sinfində oxuyan 

bir çox uĢaqların çoxdan yiyələndikləri vərdiĢi, məsələn tullanmağı icra 

edə  bilmir.  Eva  Petyanın  yeni  vərdiĢləri  öyrənərkən  nə  qələr  tərəddüd 

---

 

137 

etdiyini  müĢahidə  edir.  Digər  uĢaqlardan  ayrıca,  fərdi  Ģəkildə  təlim 

keçməklə.  Eva  Petyaya  tullanmaq  vərdiĢini  hissə-hissə  öyrədir.  Bu 

təcrübəni keçdikdən sonra Petya sinif uĢaqları ilə bir sırada dayana bilir.  

müstəqil  fəaliyyətlə  məĢğul  olan  uĢaq  –  təklikdə  byrənmə 

uĢağın  əĢya  və  təcrübələrlə  yükləndiyi  zaman  müĢahidə  edilə  bilər. 

Müəllimlər  uĢaqları  fərdi  fəaliyyətə  sövq  edəndə,  onlar  uĢaqlar  üçün 

seçim  imkanı  yaradır  və  uĢaqlara  bilavasitə  göstəriĢlər  verməklə 

müstəqil olmaqda yardım edirlər.