Dərs vəsaiti Ə. X. Calallı "Azərişıq" asc nin Tədris Mərkəzinin müdavimləri üçün nəzərdə tutulub

Donvurmanın gedişi
Donvurma səthi dərin ola bilər.Yanıqdan fərqli olaraq donvurmanın dərəcəsini ilkin baxış
zamanı bilmək olmur, yalnız 12-24 saat keçdikdən sonra təyin etmək mümkün olur.
5.9.1. Donvurmanın əlamətləri
Hipotermiya
və donvurma soyuqla əlaqədar yaranan
təhlükəli halların iki növüdür. Soyuq insan orqanizminə ümumi təsir
göstərdikdə hipotermiyaya - bədənin həddindən artıq soyumasına,
yerli təsir göstərdikdə isə soyuğun təsirinə məruz qalan bədən
hissələrinin donvurmasına gətirib çıxara bilər.
Donvurma zamanı zədələnmiş nahiyədə yaranan əlamətlər:
- hissiyyatın itməsi, dərinin həssaslığının kəskin azalması;
- zədələnmiş nahiyənin quruması, keyləşməsi, donmuş sahənin bərk
və ya yumşaq olması;
5.9. Soyuqda donvurma zamanı ilk yardım
Donvurma soyuq temperaturun toxumalara yerli təsiri nəticəsində baş verir.
Donvurmaya, adətən bədənin açıq yerləri (burun, qulaq) və ətraflar məruz qalır.
Donvurma ən çox rütubətli və küləkli havada olur. Donvurma uzun müddət soyuq
temperaturda olduqda baş verir ki, bu zaman insan orqanizmi bədən temperaturunu
tənzimləyə bilmir.

---

61
- şişkinliyin olması;
- isitdikdən sonra suluqların əmələ gəlməsi;
- dərinin muma bənzər olması;
- dərinin soyuması (burun, qulaq, üz, barmaqlar, əl və ayaq və s.);
- Donvurmaya məruz qalmış sahəni əllədikdə bütün qatların donması fikrinin yaranması;
- dəri rənginin dəyişməsi (qızarması, saralması, avazıması, göyərməsi), bəzi hallarda donvurmaya məruz qalmış sahənin ağ
rəngdə və ya göy ləkəli olması;
- iynəbatma hissi, barmaqlarda gizildəmə, hərəkətlərin çətinləşməsi.
5.9.2. Donvurmanın təsnifatı
Donvurma gedişinə görə iki dövrə ayırd edilir:
I dövr - gizli və ya hipotermiya dövrü. Bu dövrdə Donvurmanın dərinliyini müəyyənləşdirmək mümkün olmur. Ağrı
hissiyyatının olmaması və dərinin avazıması Donvurmadan şübhələnməyə əsas verir.
II dövr - reaktiv dövr. Bu dövrdə donvurmanın ağırlıq əlamətləri meydana çıxır (ağrı, ödem,qızartı).