Dərs vəSAİTİ Vəsait Boloniya prosesi, kredit sistemi üzrə ali pedaqoji
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Hazırlıq dövrü
- Şagirdlərin dərsdə işi
|
Qarşıqılı imla. Məqsədlər.
1) Şagirdlərə müxtəlif fənlər üzrə (ana dili, ədəbiyyat, riyaziyyat və b.) savadlı yamaq bacarıqlarını öyrətmək 2)Çalışmaları yerinə yetirən zaman əməkdaşlıq baca- rıqlarını formalaşdırmaq 3) Fənnə marağı inkişaf etdirmək 4) Müəllimi dəftər yoxlamaq işindən azad etmək. downloaded from KitabYurdu.org 27 Qarşılıqlı imla ibtidai siniflərdə savad təlimindən sonra və bəzi dəyişikliklərlə yuxarı siniflərdə istifadə oluna bilər. O aşağıdakı kimi keçirilir: 1. Hazırlıq dövrü: İmlalar üçün müxtəlif mətnlər hazırlanır. Köhnə qəzet və jurnallardan 4-12 sətir həcmində mətnləri kəsib götürürlər. Mətnlərin məzmunu şagirdlər üçün maraqlı olmalıdır. Onların çətinliyi sinfin hazırlıq səviyyəsindən asılıdır. İbtidai siniflərdə imla qısa (20-35 söz), yuxarı siniflərdə isə böyük həcmdə olur. Hazırlanmış mətnlər kartona yapışdırılsa yaxşı olar. Bu işi həm müəllim, həm də şagirdlər görə bilər. 2. Şagirdlərin dərsdə işi: Hər bir şagird imla mətni olan bir kartoçkanı götürür və onu səssiz oxuyur. – Müəllim bütün şagirdləri cütlərə ayırır – Hər bir cütdə şagirdlərdən biri öz mətninin birinci cümləsini hündürdən oxuyur, II şagird onu axıradək dinləyir – Dinləyən şagirdə cümlə diqtə olunur və o, cümləni dəftərinə yazır. Yazan şagirdə mətnə baxmaq olmaz. Beləliklə, II, III və IV cümlələr mətnin axırına qədər oxunur –
öz mətnini o biri şagirdə diqtə edir, o isə yazır – İmlalar qurtarandan sonra şagirdlər öz dəftərlərini bir- birlərinə verirlər və kartoçkalarsız yazıları yoxlayırlar. Səhvlər yaşıl pasta ilə düzəldilir; – Sonrakı mərhələdə şagirdlər müstəqil surətdə kar- toçkalar üzrə öz yoldaşlarının imlalarını yoxlayırlar. İndi isə səhvlər qırmızı pasta ilə düzəldilir – Sonra şagirdlər imlaları birgə yoxlayırlar. Səhv buraxan şagird o biri şagirdin nəzarəti altında şifahi təhlil aparır, II şagird isə ona kömək edir. – Hər bir şagird dəftərində səhvlərin təhlilini yazır 28 – Şagirdlər bir-birinin dəftərini götürür, imlalara bir daha baxır və öz qolunu çəkirlər. Bəzi situasiyalarda şagirdlərə qiymət yazmağı da təklif etmək olar. Lakin bu prosesin “+” və “–” cəhətləri vardır. Bir tərəfdən şagird qiymət yazanda onda məsuliyyət hissi yaranır, digər tərəfdən aşağı qiy- mətlər yazılanda şagirddə həm yoldaşına, həm də texnologiyaya neqativ münasibət yarada bilər. Bununla da cüt-cüt işləmək üzrə iş başa çatır. Onun iştirakçıları mətnləri bir-birinə qaytarırlar. Hər bir şagird özünə işdə yeni yoldaşlar tapır. Bəzən müəllimin özü yeni cütlər təşkil edir. Bunu ancaq zəruri hallarda etmək lazımdır. Sonrakı mərhələlərdə qoşa işlər davam edir. Müəllim sıralar arasında gəzərək qoşa-qoşa işləyən şagirdləri müşahidə edir, səhvləri necə təshih etmək barədə məs- ləhətlər verir, geridə qalan şagirdlərə diqqət yetirir. Tərəfdaşı seçmək maraqlı pedaqoji andır. Bu vaxt qarşılıqlı anlaşma yaranır, statuslar və s. müəyyənləşdirilir. İmlalar mübadiləsi və qarşılıqlı öyrədən zaman şagirdlər bir-birinin iş üsulunu, biliklərini əxz edirlər. Bu texnologiyanı düzgün tətbiq edəndə onu riyaziyyat, fizika və digər fənlər üzrə də aparmaq olar. Bu imlanın bir növü də onun şifahi formasıdır. Suallar şifahi formada müəyyənləşdirilir, yazılması barədə soruşulur. Müsahib sözü dəqiq tələffüz edir və onu nə üçün belə yazılmasını izah edir. Bu forma qısa vaxtda böyük həcmdə materialı yoxlamağa imkan verir. Bu formanın “əsas“ cəhəti ondan ibarətdir ki, burada öyrənilən materialın görmə və hərəki yadda saxlaması baş vermir. Bu mənada şifahi qarşılıqlı imla, yazılı qarşılıqlı imlanı əvəz edə bilməz. Burada öyrənilən materialın görmə və hərəki yadda- saxlaması baş vermir. Ən yeni elmi pedaqoji ədəbiyyatda çoxlu sayda pedaqoji texnologiyanın təhlili verilmişdir. Adları: “Sinifdə materialın əzbər öyrənilməsi”, “Səhvləri axtarıram”, “konspekt- mühazirə”, “mühazirə-diskussiya”, “mühazirə-məsləhət”, “əks əlaqəli mühazirə”, “tap, kimin haqqında danışırıq”, “İmtahana downloaded from KitabYurdu.org
29 hazırlıq”, “beyin hücumu”, “generatorlar – tənqidçilər”, “buraxılış vərəqəsi”, “insanı təhlil edirik”, “özünüqiymətləndirmə”, “mətn- lər mübadiləsi”, “fikirlərin sintezi”, “yaradıcı test”, “öz yerində oturmaqla sakit cavab vermək” və s. Biz ancaq 4 texnologiyanın təhlilini verməklə kifa- yətlənirik. Bu texnologiyaları bəzən yanlış olaraq “fəal təlim metodları”, “interaktiv metodlar” kimi təqdim edirlər. Əslində həmin texnologiyalardan elmə məlum olan metodlardan istifadə edilir. Təlim prosesinə yeni, qeyri-ənənəvi elementləri daxil etməklə metodların fəallaşdırma imkanları və öyrənmə prosesinin effektliyi yüksəldilir. Pedaqoji texnologiya təlim prosesinə yeni baxışdır. Bu ba- xışa görə təlim prosesi ənənəvi təlimdən fərqli olaraq maksimum idarə olunan proses olmalıdır. Müasir pedaqoji texnologiyaların tarixi XX əsrin II yarısında bilikləri yoxlamaq üçün qurğuların meydana gəlməsindən başlanır. Bu müddət təlim texnologiyası təlimdə texniki vasitələrdən istifadə kimi başa düşülürdü. Alimlər hesab edirdilər ki, texnikadan istifadə daha çox informasiyanı vermək üçün köməkçi xarakter daşıyır. Amma tədris prosesinin ayrı-ayrı mərhələlərində texnikanın tədris prosesinə daxil edilməsi aktiv inkişaf edir. Alimlər gələcəkdə müəllim və məktəblərin köməyi olmadan öyrədici, təlimedici sistemlərdən müstəqil istifadə olunacağını proqnozlaşdırırlar. Pedaqoji texnologiyanın yaradılması və tətbiqi üzrə spesifik prinsipləri müəyyənləşdirmək və onların pedaqoji-psixoloji təlimini vermək olduqca vacibdir. Pedaqoji ədəbiyyatda müxtəlif spesifik prinsiplər verilmişdir. Bunlar aşağıdakılardır: Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|