Dersin Adı

Şəkil 1-də dielektrik və metalların elektrikkeçiriciliyinin temperatur asılılığının xarakteri müqayisəli halda göstərilmişdir. Şəkildən görünür ki, bu asılılıqlar bir-birinin əksinədir: dielektriklərdə temperatur artdıqca -nın qiyməti eksponenstal qanun üzrə yüksəlir (istilik hərəkəti yeni yükdaşıyıcılar generasiya edir). Metallarda isə elektronların kristallik qəfəsin istilik rəqslərində səpələnməsi səbəbindən elektrikkeçiriciliyi temperaturdan asılı olaraq təxminən qanunauyğunluğu ilə dəyişir.

Alçaq temperaturlarda metalın keçiriciliyi kəskin artır və ifratkeçiricilik halında sonsuzluğa yaxınlaşır. Dielektriklərdə isə əksinə, alçaq temperaturlarda istilik hərəkəti və radiasiya təsirləri olmadığına görə sərbəst yükdaşıyıcılar generasiya olunmadığından sıfra yaxınlaşır.

1.1 Elektrik xassələri

1.1 Elektrik xassələri

Dielektriklər üçün mühüm hesab olunan polyarlaşma hadisəsi metallarda müşahidə olunmur, belə ki, elektronların konsentrasiyası çox böyük olduğundan müsbət yükü əhatə edən elektron qazı yaranır, bu cür qazın mövcudluğu elektrik sahəsinin ekranlaşmasına səbəb olur. Lakin çox yüksək tezliklərdə (gözlə görünən işıq tezliyini xeyli üstələyən tezliklərdə, yəni Hs-ə yaxın) metallarda elektron qazı elektromaqnit sahəsilə qarşılıqlı təsirə girməyə imkan tapmır və bunun nəticəsində ionların dərin elektron örtüyünün nüvəyə nəzərən polyar yerdəyişməsi mümkün olur. Optik tezliklərdən yuxarı tezliklərdə müşahidə olunan bu polyarlaşma prosesləri metalların dielektrik nüfuzluğunu təyin edir.

1.1Elektrik xassələri

Xarici elektrik sahəsində yarımkeçricilərdə, eləcə də dielektriklərdə yüksək temperaturlarda polyarlaşma və elektrikkeçiricilyi eyni vaxtda yaranır. Lakin bunları bir-birindən ayırmaq çətin deyildir: elektrikkeçiriciliyi hesabına yaranan elektrik cərəyanı tətbiq olunmuş gərginliklə eyni faz üzrə dəyişir və elektrik sahəsi təsir etdiyi bütün müddət ərzində mövcud olur. Bunun müqabilində polyarlaşma sinusoidal elektrik sahəsinə nəzərən qədər sürüşən yerdəyişmə cərəyanı yaradır.