Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Beləliklə də bioloji aləmdə əsas yer tutan bioloji irsiyyətin yerinə so-
sial varislik yaranır. Sosial varisliyin mexanizmi nəsillərin içtimai 
həyatda bir-birini əvəz etməsidir
. Bu prosesds sözün geniş mə‟nasında 
götürülən mədəniyyət müstəsna rol oynayır. Insanın heyvanat aləmindən 
ayrılması çox böyük hadisə olmuşdur. Öz miqyası və əhəmiyyətinə görə 
onu cansız təbiətdən üzvi aləmə keçid ilə müqayisə etmək olar. Insanın 
yaranmasına keçid prinsipcə yeni tiplidir. Çünki burada söhbət növdaxili 
dəyişikliklərdən getmir. Tamamilə yeni tipli təkamül forması fəaliyyət 
göstərir. Bu keçidin məzmunu tarixi faktlarla kifayət qədər 
əsaslandırılmamışdır. Buna görə də bir çox cəhtdən hipotez xarakteri 
daşıyır. Məsələ bundadır ki, insanabənzər meymunlar ilə ağıllı insan 
arasında keçid tipi hələ tam aşkar edilməmişdir. Təbiidir ki, bu keçid ani 
baş verməmiş, milyon illəri əhatə edən uzun proses olmuşdur. Onun tarixi 
təxminən 3-3,5 milyon ili əhatə edir. Müqayisə üçün deyək ki, bu, yazının 
meydana çıxdığı tarixdən 1000 dəfə çoxdur.
Yuxarıda deyildiyi kimi insanın mənşəyinin əmək nəzəriyyəsi 
kifayət dərəcədə geniş yayılmışdır. Bununla belə o heç də hamı tərəfindən 
birmə‟nalı qəbul olunmur. Bu tə‟limin əleyhdarları bir sıra ciddi 
arqumentlər irəli sürürlər. 
Əvvəla
, elmdə təkamül gedişində və yaxud süni 
seleksiya yolu ilə bir növdən digərinə keçilməsini göstərən çoxlu faktlar 
bəllidir .Xüsusilə də müasir genetikanın nailiyyətləri bunu təsdiq edir. La-
kin elm qədim insana bənzər canlılar ilə insan (kromanyon) arasında keçid 
vəsiləsini bu günə qədər tam aşkar etməmişdir. 
Bundan əlavə məlumdur 
ki
, neandertal adam qədim insanın kromanyonla bir dövrdə yaşamış başqa 

---

242 
növüdür. Ehtimal olunur ki, neandertal elə kromanyon tərəfindən məhv 
edilmişdir. Beleliklə də primatlar ilə insan arasında ayrılıq nəinki azalmır, 
əksinə artır. Insanın mənşəyinin əmək nəzəriyyəsinin