Burada müddəalar və onların aid olduğu nəzəriyyələr arasında dərin varislik əlaqələri mövcud olur. Neopozitivizm öz qarşısına qoyduğu məqsədləri yerinə yetirə
bilmədi. O daxili böhrana düçar oldu. Buna görə də XX əsrin 50- 60- cı
illərindən öz tə‟sirini itirməyə başladı. Hətta onun bir çox tərəfdarları
məntiqi pozitivizmin əsas müddəalarından imtina etdilər. Onlar yeni ideya-
lar irəli sürdülər və pozitivizmi y
eni dördüncü formada -
postpozitivizm formasında dirçəltdilər. Bu tə‟limin əsas nümayəndələri K.Popper,
I.Lakatos, T.Kun, S.Tulmin, P.Feyerabend və başqalarıdır. Postpozitivizm
fəlsəfənin məşğul olduğu problematikanı, onun elmlər sistemində və
cəmiyyətdə yeri ilə bağlı məsələləri yenidən nəzərdən keçirdir.
Əlbəttə o, özündən əvvəlki forma ilə (neopozitivizm) ideya əlaqəsini
tamamilə kəsmir. Belə ki,
o da əsasən elmi biliyin təhlili ilə məşğul olur ,
dil problemlərinə böyük diqqət yetirir. Lakin o məntiqi pozitivizmdən
fərqli olaraq mövcud elmi biliyin strukturuna deyil, elmi biliyin
inkişafı, dinamikası məsələlərinə başlıca yer verir . Pozitivizmin tədqiqat
istiqamətində baş verən bu dəyişiklik elmin fəlsəfi tədqiqinə daxil olan
məsələlərin dairəsini yeniləşdirdi. Postpozitivizm başlıca olaraq
elmi bi- liyin sosiomədəni determinasiyası, yeni nəzəriyyələrin meydana gəlməsi, onların elmi ictimaiyyət tərəfindən qəbul olunması, bir- birilə rəqabət aparan elmi konsepsiyaları müqayisə etməyin və hansını seçməyin me’yarları məsələləri ilə məşğuldur. Məntiqi pozitivizm empirik biliyi sabit və mö‟təbər hesab edirdi.
Buna görə də onu sabit olmayan, dəyişkən nəzəri bilikdən kəskin şəkildə
ayırırdı. Postpozitivistlər isə əksinə biliyin bu iki səviyyəsini əlaqəli
götürür, hətta onların qarşılıqlı surətdə nüfuz etdiyini söyləyirlər. Onların
əsərlərində nəzəriyyənin empirik biliyə əhəmiyyətli tə‟siri göstərilir. Qeyd
olunur ki, faktları müəyyən etmək üçün müəyyən səviyyədə nəzəriyyəyə
yiyələnmək lazımdır. Buna görə də faktlar müəyyən mə‟nada nəzəriyyədən
asılıdır.
