Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

strukturalizm 
cərəyanı da buraya aid edilir. Ikinci qrup, antissiyentizm 
qəbildən olan 
cərəyanları birləşdirir. Onların sırasında bir çox cəhətdən irrasionalizm 
mövqeyində duranlar da vardır. Belə tə‟limlər göstərirlər ki, guya elm, 
digər elmdənkənar şüur və idrak formalarını sıxışdırır. Bunlara misal ola-
raq həyat fəlsəfəsini, ekzistensializmi, hermenevtikanı göstərmək olar. 
Üçüncü qrup məktəblər
fəlsəfəyə varlığın və idrakın ən dərin 
məsələlərini təhlil edən təlim kimi yanaşırlar. Onların fikrincə fəlsəfənin 
məzmunu xüsusi elmlərin faktları və qanunauyğunluqlarından asılı ol-
mayaraq inkişaf edir. Bu qrupu dini fəlsəfənin müxtəlif 
istiqamətləri 
təmsil edirlər. Buraya həm də fenomenologiya 
adlanan cərəyan daxildir.
Ən geniş yayılmış fəlsəfə cərəyanlardan biri pozitivizmdir. Bu 
tə‟lim əsas etibarilə elmi biliklərlə bağlı problemləri müzakirə edir. Buna 
görə də o təbiət elmləri nümayəndələri arasında geniş yayılmışdır. Poziti-
vizm müsbət (pozitiv) biliyi əsas götürür. Onu isə xüsusi elmlər tərəfindən 
əldə edilən biliklər ilə eyniləşdirir. Bu tə‟lim naturfəlsəfi baxışların 
hökmranlıq etdiyi dövrdə bə‟zi təbiətşünasların fəlsəfəyə mənfi 
münasibətinin məhsuludur. Onun nümayəndələri ənənəvi fəlsəfəni xüsusi 
elmlər formasına salmağa çalışırlar. Söhbət fəlsəfəni dünyagörüşü ilə bağlı 
məsələlərdən, inkişaf- dünyanın dərk olunması, həyatın mə‟nası, tarix və 
sair məsələlərin müzakirəsindən kənarlaşdırmaqdan gedir.

---

118 
Pozitivizm böyük təkamül yolu keçmişdir
. Onun ilk tarixi forması 
XX əsrin 30-40 - cı illərində yaranmışdı. Banisi fransız 
filosofu O.Kont 
(1798- 1857) hesab olunur
. O fəlsəfəni pozitiv biliyin prinsipləri üzrə 
qurmağa çalışmışdır. Onun fikrincə fəlsəfənin vəzifəsi elmlərin rasional 
təsnifatı əsasında konkret elmi biliyi sistemləşdirməkdən ibarət olmalıdır. 
Pozitivizmin ikinci tarixi forması- empiriokritisizm (təcrübənin tənqidi 
deməkdir.) adlanır. O XIX əsrin sonu- XX əsrin əvvəllərində yaranmışdır. 
Baniləri Avstriya fiziki E.Max (1838- 1916) və Isveçrə filosofu 
R.Avenarius (1843-1896) olmuşdur. Əvvəlkindən fərqli olaraq bu forma 
fəlsəfəni idrak nəzəriyyəsinə müncər edirdi. Empiriokritisizm təcrübəni 
metafizik xarakterli bütün müddəalardan təmizləməyi nəzərdə tuturdu. 
Maxa görə təcrübə duyğulardan ibarətdir. Duyğuları isə o faktiki olaraq 
"dünya elementləri" hesab edirdi. XX əsrin