Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

Cütçü  şıımıı. Adından göründüyü kimi, bu mərasim sırf - əkinçiliklə bağlıdır. Ulu 

zamanlarda insanların torpağa ilahi varlıq kimi tapındıqlarını təcəssüm etdirib. Novruz bayramının 

torpaq çərşənbəsində icra olunan Cütçü şumu oyun-tamaşası yalnız  əkənək torpağı bol olan 

kəndlərdə göstərilirdi. Mərasim cüt və kotanın vəsfi-halı kimi dəyərləndirilirdi. Adətən, ən bərəkətli 

əkin sahəsinin yanındakı meydançada keçirilirdi. 

Yel baba. Bu oyun zəmilərdən taxıl biçilib xırmanlara toplanandan sonra keçirilirdi. Məqsəd 

taxıl sovurmaq naminə meh əsdirmək üçün Yel tanrısını köməyə çağırmaq olub. Mərasimdə "A yel 

baba, yel baba" nəğmə-gözəlləməsi xorla oxunardı. Mahnının ifaçıları  nəğmədə oxunan sözlərin 

məna və məzmununu hərəkətlərlə də göstərməyə çalışardılar. 

Güdül. Qodu-qodudan fərqli olaraq, bu mərasim tamaşası yağışı çağırmaq məqsədilə 

keçirilərdi. Kökü su tanrısına pərəstişlə bağlıdır.  Əkinin torpaqda boy verib su istədiyi, ancaq 

havaların quraq keçən vaxtlarında icra olunub. İştirakçılar suyu vəsf edən nəğmələr oxuyar, yağışı 

çağıran bayatılar söyləyərdilər. 

Kütləvi etno-mədəni oyun-tamaşaları xalqın təbiət hadisələrinə (Günəş, yağış, ildırım 

çaxması, doğum-ölüm və sairə) itaətkar,  şüurlu münasibətləri, həyatı  dərk etmək cəhdləri ilə 

bağlıdır. 

Yuğ. Islamdan çox-çox əvvəl Azərbaycan  ərazisində  məşhur,  şöhrətlı, mərd xalq 

qəhrəmanlarının, el igidlərinin ölümü ilə bağlı keçirilən anmaq, xatırlamaq, onu vəsf etmək və sonda 

---

mütləq ağlamaq mərasiminə yuğ deyilir. Yuğ toplantısı üçün camaat bir yerə  cəm olurdu. Xüsusi 

qonaqlıq mərasimi düzəldilirdi, məclisə  məşhur yuğçular çağırılırdı. Adətə görə yuğ  mərasimini 

təqdim edən oyunçular beş dəstədən ibarət olurdular: qılıncoynadanlar, çalğıçılar, müğənnilər, ağıçı 

qadınlar və kişilər. 

Sayaçı. Azərbaycanda sayaçı oyunu çox məşhurdur. Köçəri türk tayfaları, qoyunçuluqla 

məşğul olan elat camaatı, heyvandar tərəkəmələr arasında geniş yayılıb. Qoyunun yun qırxımı, döl 

və quzulama dövrlərində qoyunçular tərəfindən keçirilən kənd mərasimidir. Oyunçular şən bayatılar 

çağıra-çağıra, holavarlar söyləyə-söyləyə, mərasimə uyğun nəğmələr zümzümə edə-edə  çıxışa 

hazırlaşırdılar. Geyim mərasimindən sonra sayaçılar  şadlıq edən izdihamın dövrəsmdə yurdları 

gəzər, bərəkət, firavanlıq, halal ruzi olan qoyuna aid sayalar oxuyardılar.