Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

 

İSMAYIL TALIBLI  

(21.3.1898- 23.7.1967) 

 

Yaradıcılığının üslubu və estetik prinsipləri həm romantik, həm də realist aktyor 

məktəbindən  şirələnib. Oynadığı çoxsaylı rollarının bədii xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirəndə 

görürük ki, onun ifasında realist obrazlar daha çoxdur. 

---

Coşğun ehtirasa, daxili temperamentə, çoxçalarlı  səsə malik olan aktyorun psixoloji ifadə 

vasitələri, oyun üslubu-nun fəlsəfi-estetik mahiyyəti realizmın güclü zəmininə əsaslanıb. 

İsmayıl Məmmədəli oğlu Talıblı 21 mart 1898-ci ildə Bakıda sadə qulluqçu ailəsində 

doğulub. Adi ibtidai təhsil alıb. Ancaq taleyi elə gətirib ki, yeniyetmə yaşlarından dramaturq Cəfər 

Cabbarlı, aktyorlar Hacıağa Abbasov, Sidqi Ruhulla, Əhməd Qəmərli, Məhəmmədhəsən 

Atamalıbəyov, Mirzağa Əliyev ilə dostluq edib. Həmin yaxınlıq da İsmayılın həyatda sənət seçimi 

yolunu müəyyənləşdirib. 

1919-cu ildə onu yenicə yaranmış Hökumət Teatrosuna (hazırki Akademik Milli Dram 

Teatrı) qəbul ediblər. 1924-cü ilin sonuna qədər o, Milli Dram Teatrında qırxa yaxın müxtəlif 

xarakterli, hətta estetik prinsiplərin psixoloji mahiyyəti baxımından bir-birinə zidd olan obrazlara 

səhnə ömrü verib. 

Amplua baxımından yaradıcılığını  sərbəst istiqamətləndirməyi məharətlə bacaran, faciə, 

dramatik, satirik və komik obrazların ifasında böyük uğurlar qazanan İsmayıl Talıblı 1924-cü ilin 

axırlarında Bakı Türk Azad Tənqid və Təbliğ Teatrı kollektivinə göndərilib. Bu kollektiv altı aydan 

sonra Bakı Türk İşçi və kəndli Teatrı adlanıb. Təbiəti etibarilə coşğun, yaradıcılıq ehtiraslı və oyunu 

sirayətedici olan İsmayıl Talıblı  qısa müddətdə teatrın aktyor ansamblma uyuşa bilib. Ona bir-

birinin ardınca sanballı rollar tapşırılıb. 

Aktyor yeni sənət ocağında Luis Sinkierin "Yüz faiz" (Mak Qurmik), Aleksey Tolstoyun 

romanı  əsasında "Roma-novların son günləri" (Dmitri Pavloviç və General Alekseyev), Vasili 

Şkvarkinin "Casus" (Stradvorski), Vladimir Marqaretin "Fahişə" (Dormua), Cəlil 

Məmmədquluzadənin "Anamın kita-bı" (Mirzə Məhəmmədəli), Mirzə Fətəli Axundzadənin "Müsyö 

Jordan və  Dərviş  Məstəli  şah" (Hatəmxan ağa), Viktor Hüqonun "Notrdam kilsəsi" (Qvazimoda), 

Jan Batist Molyerdən təbdil olan "Cancur Səməd" (Nüsxəbənd Abbasəli), Cəfər Cabbarlının "Sevil" 

(Atakişi) pyeslərinin tamaşalarında maraqlı rollarda çıxış edib. 

Bakıda yaşayan və dövlət idarələrinin mühüm ideoloji sahələrində yüksək vəzifələr tutan 

əcnəbi millətlərin nüma-yəndələrinin fitnəkarlığı ilə 1932-ci il dekabrın 28-də Bakı Türk İşçi 

Teatrının Gəncə  şəhərinə köçürülMəsmə  qərar veril-di. Halbuki həmin dövrdə  Gəncədə yerli 

gənclərdən, maarif-pərvər ziyalılardan ibarət güclü teatr truppası vardı və onların qüvvəsi ilə şəhərdə 

Dövlət teatrı yaratmaq mümkün idi. 4 və 5 yanvar 1933-cü ildə İşçi Teatrının bütün kollektivi Gən-

cəyə köçdü. Bir müddət sonra truppanın ədəbi hissə müdiri Süleyman Rüstəm, rejissoru Abbasmirzə 

Şərifzadə, qabaqcıl aktyorları  Ağasadıq Gəraybəyli,  Ələsgər  Ələkbərov, Fatma Qədri və başqaları 

Bakıya qayıtdılar, lakin İsmayıl Talıblı doğma kollektivdən ayrılmadı. O, ömrünün sonunadək Cəfər 

Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Dram Teatrında aktyorluq edib. Hətta 1942 - 1943-cü illərdə teatrda 

direktor da olub. 

İsmayıl Talıblı  Gəncə teatrında yaradıcılığının yetkinlik və müdriklik dövrünün parlaq 

nümunələrini yaradıb. Onların daha sanballıları və yaradıcılıq baxımından daha zənginləri bunlardır: 

Hacı Səməd ağa ("Bəxtsiz cavan", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), Jorj Danden ("Jorj Danden", Jan 

Batist Molyer), Şeyx Nəsrulla ("Ölülər", Cəlil Məmmədquluzadə), Yaqo ("Otello", Vilyam Şekspir), 

Səttarxan ("Dumanlı Təbriz", Məmməd Səid Ordubadi), Əbdüləli bəy, Aqşin, Hacı Əhməd, Rəhim 

xan, İmamyar, Balaxan ("Sevil", "Od gəlini", "A1maz", "Nəsrəddin şah", "Yaşar" və "Aydın", Cəfər 

Cabbarlı), Bələdiyyə rəisi ("Müfəttiş", Nikolay Qoqol), Azər baba, İbrahim xan ("Fərhad və Şirin" 

və "Vaqif", Səməd Vurğun), Süleyman ("Həyat", Mirzə  İbrahimov), Kərəmov, Usta Segah, 

Səməndərli ("Toy", "Xoşbəxtlər" və "Aşnalar", Sabit Rəhman), Qivami ("Nizami", Mehdi Hüseyn), 

Naçalnik, Hatəm-xan ağa, Mirzə  Həbib ("Hacı Qara", "Müsyö Jordan və  Dərviş  Məstəli  şah" və 

"Lənkəran xanının vəziri", Mirzə Fətəli Axundzadə), Aslan kişi ("Böyük ürək", İmran Qasımov və 

Həsən Seyidbəyli), Jan Qrubek ("Praqanın  şabalıd ağacları altında", Konstantin Simonov), Hacı 

Fərəc ("Hacı  Fərəc", Nəcəf bəy Vəzirov), Xəlifə ("Babək",  Əbil Yusifov), Rüstəm ("Səyavuş", 

Hüseyn Cavid), Qoca ("Şlkayət qəbul olunmur", Toktobolat Əbdülmöminov), Cəmilzadə ("Kişilər", 

Altay Məmmədov), Göyüş dayı ("Qatır Məmməd", Zeynal Xəlil), Yoxanes Rayesmık ("Azmış 

---

oğul", Eqon Rannet), Alxan ("Bahar suları", İlyas Əfəndiyev), Qriqori Stepanoviç ("Sabahm xeyir", 

Viktor Rozov), Riçard Sterlinq ("Sarı ƏlCək", Əfqan), Cahangir bəy ("Nəriman ata", Atif Zeynallı). 

"Nəriman ata" pyesini tamaşaya Bakıdan dəvət olunmuş rejissor Tofiq Kazımov hazırlayıb. 

İlk tamaşa 4 fevral 1967-ci ildə göstərilib. Cahangir bəy rolu İsmayıl Talıblının son tə-zə  səhnə 

obrazı olub. Xəstəliklə əlaqədar may ayından daha səhnəyə çıxmayıb. 

Milli səhnə sənəti tariximizə teatr aktyoru kimi daxil olan İsmayıl Talıblının kinoda ən bitkin 

yaradıcı işi "Onu ba-ğışlamaq olarını?" filmində Mirzə Veysəl roludur. 

İsmayıl Talıblı teatrda işləməklə yanaşı, Gəncə alimlər evində dram dərnəyinin və sonralar 

xalq teatrının bədii rəhbəri kimi fəaliyyət göstərmişdir. Neçə-neçə istedadlı gənc onun qayğıneşliyi 

ilə həvəskarlıqdan peşəkar səhnəyə ayaq açmışdır. 

Məşhur aktyor sənətdəki nailiyyətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (4 

dekabr 1938) və xalq artisti (23 fevral 1940) fəxri adları ilə təltif olunub. 

İsmayıl Talıblı 23 iyul 1967-ci ildə Gəncə şəhərində vəfat edib və oradakı qədim Səvzəkar 

(Sərdabəli) qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb.