Əsas fondların hərəkətini ifadə edən aşağıdakı göstəricilər hesablanır: 1) Dinamika əmsalı: 1 o
r - tam ilk dəyərlə:
Ədjn = у
~ -100 = 96,9%
- qalıq dəyəri ilə: Ədin= y j y • 100 = 91,0%
Dinamika göstəriciləri arasındakı fərq ilin axırında köhnəlmiş əsas
346 fondların xüsusi çəkisinin artdığını göstərir.
2) Təzələnmə əmsalı: Ə təz ələ n m ə =
77 T
'100 = 5,4%
18,6 Bu o deməkdir ki, ilin axırında yeni əsas fondların xüsusi çəkisi 5,4%
təşkil etmişdir.
3) Xaricolma əmsalı: Əxaricolma =
" i 00 = 11,5%
4) Köhnəldiyinə görə xaricolma əmsalı: 0 8
Ə k ö h n . xaricolma — j~g ~2
^ ^ = Bu o deməkdir ki, əsas fondların xaric olması onların təzələnməsindən
çox olmuşdur.
İndi isə əsas fondların vəziyyətini səciyyələndirən aşağıdakı göstə riciləri hesablayaq: 1) Köhnəlmə əmsalı: - ilin əvvəlinə Əköhn.ı = -^ --1 0 0 = 30,2%,
- ilin axırına Əköhn.
2 = -- ’6 12,2 -100 = 34,4%
18,6
2) Yararlılıq əmsalı: - ilin əvvəlinə Əyar. = 100% - Əköhn.ı =100 - 30,2 = 69,8%
- ilin axırma Əyar. = 100% - Əköhn.
2= ^00 - 34,4 = 65,6%
Buradan aydın olur ki, ilin axırında əsas fondların vəziyyəti pis ləşmişdir. Çünki yararlılıq əmsalı 4,2% (65,6 - 69,8) aşağı düşmüşdür.
Misal 2. iki region üzrə sənaye məhsulları istehsalı və əsas istehsal
fondlarının orta illik dəyəri haqqında məlumat verilmişdir (cədvəl 11.11).
347
Cədvəl 11.11 İki region üzrə istehsal edilmiş sənaye məhsulu və əsas fondların orta
