Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 204

Mitra insanları qələbəyə aparan, onları dinc və yaxşı həyatla təmin 

edən qüvvə kimi təsvir edilir. Ahuramazda peyğəmbər Zərdüştə 

Mitraya sitayiş etməyi tövsiyə edir: "Ey Spitama, Mitraya ibadət 

eylə. Şagirdlərinə (onun barəsində) danış. (Ey Mitra) sənə Mazda 

tərəfdarları xırda və iri heyvanları, qanad vuran lələkli quşları ilə 

birlikdə ehtiram göstərəcəklər". 

Yaştlar eyni zamanda, Qayamarta (Qaya-Martan) sitayiş 

etməyi tövsiyə edir. Qayamart Ahuramazdanın yaratdığı ilk insan 

olmuşdur. Qaynaq qeyd edir ki, Qayamart "Ahuramazdanın fikrini 

və təlimini birinci eşitmişdi". Qayamart Əhriman (Anqru-manyu) 

ilə döyüşdə yaralanır, can verəndə "toxumu" tökülür, torpağa 

çökür. Qırx ildən sonra torpaqdan Martiya və Martyanaq göyərmiş 

və insan görkəmi almışlar. Onlardan da Ahuramazda, guya ari 

torpaqlarını və etnoslarını törətmişdi. 

Yaştlarda Zərdüştün  şərəfinə  mədh söylənilmişdi. Zərdüşt 

ilk xeyirxah fikir sahibi, ilk kahin, döyüşçü və maldar, divlərdən 

(köhnə dinlərdən) birinci üz döndərən, Ahuramazdaya birinci 

sitayiş edən kimi qələmə verilmişdir. Zərdüşt köhnə dinlər 

mövcud olan şəraitdə yeni dinin yaradıcısı kimi çıxış edir. İlk 

zamanlar onun təliminin  əsasını maldarlığı inkişaf etdirmək və 

bununla əlaqədar şər qüvvələrə qarşı mübarizə aparmaq müddəası 

təşkil edirdi. 

Avestanın üçüncü bölməsi Videvdat (Vendidad) adlanır. Bu 

hissə nisbətən sonrakı dövrlərdə meydana gəlmişdir. Burada 

zərdüştlük dininin ehkamları, ayin və  mərasimləri  əks 

olunmuşdur. Eyni zamanda, bu hissədə qədim əsatirlər, rəvayətlər, 

hüquq qaydaları özünə yer tapmışdır. Zərdüşt dindarlarının 

gündəlik mərasimlərdə istifadəsi üçün "Xırda Avesta" tərtib 

edilmişdi. Qeyd etmək lazımdır ki, Videvdat artıq oturaq həyatı, 

əkinçilik təsərrüfat sahəsini, bolluq yaratmağı təbliğ edirdi. Mətn 

Zərdüştün suallarına Ahuramazdanın cavabı  şəklində  tərtib 

olunmuşdur. Sualların birinə ki, harada yaxşıdır, Ahuramazda 

cavab verir: "Həqiqətən orada ki, ey Spitama Zaratuştra, nə zaman 

ki, dindar ər əlində odun, ağac budaqları, süd, həvəng, dinə inam 

barədə müqəddəs söz deyə-deyə, geniş otlaqlı Mitraya və xoş 

otarma bəxş edən Ramana müraciət edə-edə hərəkət edir... Orada 

---