Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 140

allahlar Enkidunu Gilqameşə qarşı yönəltmişdilər. O isə 

Gilqameşlə dostluq edir, Humbaba və  səma öküzünün 

öldürülməsində  iştirak edir. Allahlar Enkiduya ölüm hökmü 

çıxarırlar. Enkidu xəstələnir və ölür, Gilqameş hədsiz qəmə batır. 

Həyatın, qəhrəmanlığın,  şöhrətin sonunu gözü qabağında 

canlandırır. O, əbədi həyat axtarmağa gedir... 

Gilqameş eşitmişdi ki, allahlar uzaq okean sahilində yaşayan 

Utnapiştimə  nə vaxtsa əbədi həyat bəxş etmişdilər. Çox gedir, 

dağı-daşı aşır, okeanı keçir, Utnapiştimi tapır, ondan əbədi həyatın 

sirrini öyrənmək istəyir. Utnapiştim «Ümumdünya daşqını» 

əhvalatını danışır, lakin əbədi həyat sirrini açmaq istəmir. Lakin 

Utnapiştim arvadının təkidi ilə sirri açmalı olur. Gilqameş onun 

məsləhəti ilə okeanın dibinə enir və orada cavanlıq otu dərir. 

Lakin bu otu qaynadıb suyunu içmək lazım imiş. Yolda Gilqameş 

soyunub göldə çimir ki, uzun yolun yorğunluğu bədənindən 

çıxsın. Bu məqamda bir ilan cavanlıq otunu aparır. Gilqameş 

pərişan halda Uruka qayıdır. O, insanların ölümə qarşı aciz 

olduğunu qəti dərk edir. 

«Gilqameş haqqında dastan» dünya ədəbiyyatının qızıl 

fonduna daxil olmuşdur. 

İkiçayarası qeyri-dini ədəbiyyatı sırasına hekayə və nağıllar, 

ibarə və zərb-məsəllər daxildir. Hekayələrdə müxtəlif cəhətlər öz 

əksini tapmışdı. Lirik ədəbiyyat silsiləsindən nümunə olaraq 

«Ağanın qul ilə söhbəti» hekayəsini göstərmək olar. Hekayədə 

həyatın mənasızlığı, ağanın hər  şeyə inamını itirməsi, qoyulan 

suallara qulun ikibaşlı cavabı əks olunmuşdur. Ağanın bədbinliyi, 

qulun hazırcavablığı əsərin əsasını təşkil edir. Qul ağanın hər bir 

arzusuna bəraət qazandırıcı cavab verir: 

- Ey qul, mənim xidmətimdə dayan!  

- Bəli, mənim ağam, bəli.  

- Yola tələs! İş arabasını hazırla! Mən saraya gedirəm.  

- Get, mənim ağam, get. Səni uğur gözləyir.  

- Yox, mənim qulum, yox. Saraya getmək istəmirəm.  

- Getmə, mənim ağam, getmə! Birdən səni uzaqlara 

göndərərlər, naməlum yola çıxmağa məcbur edərlər. Onda sənin 

payına gecə və gündüz iztirabı düşər! 

---