Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 7,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
______________Milli Kitabxana_____________
143
- Ağıllı adama qulaq asmaq, isti havada sərin su içməyə bənzəyir. - Heç kəsə ayağını basmağa imkan vermə, sonra boynuna minə bilərlər. - Bir sərçəni əldə tutmaq, min quşun göydə uçmasından sərfəlidir. - Nə zaman su yuxarı axsa, quş qanadsız uçsa, qarğa ağarsa, acı bal kimi şirin olsa, o zaman axmaq da ağıllanar. - Öz sahibini tərk edən və sənin dalınca düşən iti daşla qov. - Başqasına gor qazan özü düşər. Bu nəsihətlər müasir dövrün əxlaq və davranış qaydaları ilə də səsləşir. İkiçayarası ədəbiyyatının maraqlı nümunələrindən biri də «Nippurlu yoxsulun nağılıdır» (e.ə. II minilliyin ortası). Nippurlu yoxsulun heç nəyi yoxdur: nə qızılı, nə gümüşü, nə taxılı və əti, nə də yaxşı geyimi və içməyə pivəsi. O, Nippur şəhər rəisinin ziyafətində iştirak etmək istəyir, lakin hədiyyə aparmağa heç bir şeyi yoxdur. Əlac ona qalır ki, paltarını satsın. Bir keçi alıb əli dolu bayram ziyafətinə gedir. Şəhər rəisi yoxsulu məclisdə görüb qəzəblənir. Onun göstərişi ilə yoxsulu bir kənarda oturdurlar, artıq qalan yeməkdən qabağına qoyurlar, sonra da evdən qovurlar. Yoxsul pərt olur. Orada-burada xəbər yayır ki, rəisdən intiqam alacaqdır. Xəbər də rəisə çatır. Lakin «bunu eşidən rəis bütün günü uğunmaqdan qarnını tutur». Yoxsul hiylə işlədir, gah elçi paltarında, gah da həkim donunda üç dəfə rəisi aldadıb şəhərdən kənara çıxardır və hər dəfə onu o möhkəm əzişdirir. Rəis yarımcan şəhərə qayıdır. Şumerlər həyat və məişət ilə əlaqədar müxtəlif məzmunlu təmsillər yaratmışlar. Bu şifahi xalq yaradıcılığı nümunələri Şumer məktəblərində yazıya köçürülürdü. Xalq yaradıcılığı nümunələri (nəsihətlər, atalar sözü, zərbi-məsəllər və sairə) «Məktəb (e-duba) mətnləri» kimi məlumdur. Şumer şifahi xalq yaradıcılığı nümunələri, o cümlədən təmsilləri e.ə. II minilliyin birinci yarısında yazılmışdır. Təmsillərin bir qismi heyvanlara həsr olunmuşdur: Ulaq (eşşək) çayda üzüaşağı üzürdü, it isə onun dalınca |