Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 146

olunurdu: 

«Kasıbın ölməsi yaşamasından yaxşıdır. 

Onun çörəyi olanda duzu olmur, 

Duzu olanda çörəyi olmur, 

Əti olanda quzusu olmur, 

Quzusu olanda əti olmur». 

Yoxsulun ehtiyatı qurtaranda borca düşürdü: «Kasıb borc 

etməklə öz qayğısını artırır». Lakin zərb-məsəllərdən aydın olur 

ki, yoxsul təbəqələrdə  ədalətsizliyə qarşı etiraz mövcud idi. Bu 

aşağıdakı nümunədə daha aydın görünür: «Yoxsul ailələrin hamısı 

heç də eyni dərəcədə itaətkar deyil». 

Şumerlər var-dövlətə, varlı və yoxsula aid zərb-məsəllər də 

yaratmışlar. Müvafiq atalar sözü aşağıdakılardan ibarətdir: 

«Kimin çoxlu gümüşü varsa, bəlkə də o xoşbəxtdir. Kimin çoxlu 

arpası varsa, bəlkə  də o da xoşbəxtdir. Lakin kimin heç nəyi 

yoxdursa, o, gecələri sakit yatır». 

Şumerlər başa düşürdülər ki, hər bir peşə sahibi müvafiq işlə 

məşğul olmalıdır. Deyirdilər: «Mən cins atam, lakin qatır ilə bir 

boyunduruğa salıblar. Budur, arabanı  çəkirəm, qamış  və saman 

daşıyıram». Xidmətçinin işi çox olurdu, üst-başına diqqət verə 

bilmirdi. Eləsi haqda deyirdilər: «Xidmətçinin paltarı  həmişə 

çirkli olar». Şumerlər təmiz geyimə fikir verirdilər: «Yaxşı 

geyimliyə hər yerdə şaddırlar» - deyirdilər. 

Qədim  İkiçayarası sakinlərinin arasında baş verən mülki 

bərabərsizlik müvafiq surətdə atalar sözlərində öz əksini 

tapmışdır: «Hələ (dünya) çox yaşayacaq, gəlin (var-dövlət) 

toplayaq». Bunun əksinə olaraq dünya malına biganə baxanlar da 

vardı: «Onsuz da öləcəyik, gəlin nəyimiz varsa xərcləyək». 

Şumerlər səylə  zəhmət çəkənləri yüksək qiymətləndirirdilər. Bir 

atalar sözündə deyilir: «Əl üstə əl gəl - görürsən ev tikildi; qarın 

üstə qarın gəl - görürsən ev söküldü» və yaxud: «Kim ağa kimi 

tikirsə, qul kimi yaşayır. Kim qul kimi tikirsə, ağa kimi yaşayır». 

Zəhmət adamı haqda şumerlər xoş  zərb-məsəl yaratmışdılar: 

«İşləyən adamın yuxusu şirin olar». 

Şumerlərin, yəqin ki, tənbəl, mız-mız, daim öz taleyindən 

şikayətlənən adamlardan zəhlələri gedərdi. Belə adamlar haqda da 

---