Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 147

atalar sözləri vardır: məsələn, aciz, heç bir işə yaramayan adam 

haqda deyirdilər: «Səni suya atsalar, su iylənər; səni bağçaya 

buraxsalar, bütün meyvələr çürüyər». Daim sızıldayan adam 

deyərmiş: «Mən uğursuz bir gündə anadan olmuşam». 

Şumerlər biliyi, savadı yüksək qiymətləndirirdilər. Ana 

dilini bilməyi üstün tuturdular. Hikmətli ibarədə deyilir: «Bu necə 

mirzədir ki, şumer dilini bilmir!». Şumer dilini öyrənəni 

tərifləyirdilər: - «Bax, bu xidmətçi  şumer dilini öyrənmişdir» - 

deyərdilər. Mirzə  sənətini qiymətləndirir, yaxşı mirzəni pisdən 

seçirdilər. Onların fikrincə, mirzə cəld olmalı idi: - «Əsl mirzə o 

adamdır ki, əli ağzından geriyə qalmasın» - deyirmişlər. 

Şumerlərin həyatında ailə  məsələləri mühüm yer tuturdu. 

Ailədə  tənbəl kişi haqda zərb-məsəl yaratmışdılar. Ailə başçısı 

deyinir: «Arvadım məbəddədir, anam çay kənarında, mən isə 

(evdə) acından ölürəm». Bəzən kişilər yaxşı ailə qura 

bilmədiklərindən evləndiklərinə peşman olurdular. Uğursuz nikah 

halları üçün aşağıdakı 

zərb-məsəl vardı: «Xoşbəxtlik 

evlənməkdədir, lakin bir az fikirləşəndə ayrılmaqdadır». 

Şumerlər ailə  və övladların qədrini bilir və buna yüksək 

qiymət verirdilər. Çox maraqlıdır ki, qaynanalar haqda atalar sözü 

yaratmamışlar. Yəqin ki, onlar üzüyola olmuş, ailənin 

bütövlüyünü qorumuşlar. Lakin gəlin qayınata üçün bəla imiş. 

«Çöldə bardaq - kişi üçün həyatdır. 

Ayaqqabı - kişi üçün göz bəbəyidir. 

Arvad kişinin gələcəyidir. 

Oğul - kişi üçün sığınacaq yeridir. 

Qız - kişi üçün nicat yeridir. 

Amma gəlin - kişi üçün lənətdir». 

Şumerlərin fikrincə, ailə  məhəbbət  əsasında qurulmalıdır. 

Qarşılıqlı istək olmayan nikah haqda deyərdilər: «Gəlinin ürəyi 

fərəhlə doludur, bəyin ürəyi qəm-qüssə ilə». Xeyirli nikah güdən 

qızlar haqda belə zərb-məsəl vardı: qız deyir: «Mən məhəbbətimi 

kimə  bəxş edim? Bəlkə  hər  şeyi bol olana, kifayət qədər varı 

olana?» 

Şumerlər ailə qurmağın müsbət və  mənfi cəhətlərini 

müşahidə etmiş, deyingən arvadlar haqda zərb-məsəl 

---