Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 242

yanaşı saraylar və yaşayış binaları da yaradılmışdır. 

Qədim yunan tarixçisi Herodotun verdiyi məlumata görə, 

Midiyanın paytaxtı Ekbatan (indiki Həmədan) şəhərində əzəmətli 

bir saray var imiş. Bu sarayda hündür taxta sütunlardan, memarlıq 

ünsürlərinin bəzəyində  qızıl və gümüşdən istifadə edildiyindən 

bina olduqca cazibədar bir görkəmə malik idi. 

Mütəxəssislər güman edirlər ki, bu dövrdə ant tipli yaşayış 

binaları yaranmağa başlamışdır. Qarşısında eyvan olan evlərə ant 

tipli binalar deyilir. Bu tikintilərdə eyvanların əmələ gəlməsi üçün 

fasadda ön tərəfdən kənar divarlar irəliyə doğru uzadılmışdır. 

Sonrakı dövrlərdə ant tipli binalar Azərbaycanda çox geniş 

yayılaraq bir və ikimərtəbəli eyvanlı yaşayış evlərinin ortaya 

çıxmasına səbəb olmuşdur. Bundan başqa, qülləvarı yaşayış evləri 

də tikilirmiş. Məsələn Kişessu adlı Midiya şəhəri qülləli 

binalardan ibarət olmuşdur. 

Qədim Midiya ərazisində çox geniş yayılmış tikintilərə 

misal olaraq, qaya məqbərələrini və atəşpərəstlik məbədlərini də 

qeyd edə bilərik. 

Qayalarda qazılmış  məqbərələrin fasadı ant tipli yaşayış 

binalarını xatırladır. Onların divarları insan təsvirlərindən ibarət 

olan qabartmalarla bəzədilirdi. Məqbərənin qarşı  tərəfində 

yerləşən dəhlizdən sərdabə hissəsinə daxil olmaq üçün yol 

düzəldilirdi. Bəzi qaya məqbərələrinin dəhlizində sütunlar 

qoyulurdu. Onların yuxarısı, yunan memarlığında olduğu kimi, 

antablement hissə ilə bitirdi. 

Midiya atəşpərəstliyin mərkəzi hesab edilirdi. Bununla 

əlaqədar olaraq dini binalar-məbədlər, atəş ibadətgahları o vaxtın 

çox yayılmış memarlıq tikintilərindən hesab edilir. Belə 

ibadətgahlar kiçik kürsülük üzərində ucalırdı.  İbadətgahın ön 

tərəfində bir taxça tikilir və taxçanın yuxarısı karniz şəklində 

olurdu. Dini mərasimlər, ayinlər belə atəşgahların qarşısında, açıq 

havada keçirilirdi. 

Midiya  ərazisində çoxlu şəhər olması, orada şəhərsalma 

işlərinin geniş miqyasda aparıldığını  nəzərə çarpdırır. Yunan 

tarixçilərinin  əsərlərində Ekbatan (paytaxt), Zombis, Patiqran, 

Qazata (ərəb mənbələrində  Ğənzə), Kiropolis, Evron, Arzakiya 

---