Dərslik II cild Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

1.3.2. Afina tərbiyə sistemi
Afinada hərtərəfli inkişaf etmiş şəxslər tərbiyə etmək vəzi- fə­si qarşıya qoyulmuşdu. Onlar həm fiziki, əxlaqi, həm də əqli cə­hət­dən inkişaf etmiş, gözəl zövqə malik insanlar olmalı idilər. Bu cür adamların hakim təbəqədən seçilməsi və tərbiyə olunması nə­zərdə tutulurdu. Ardıcıl təlim-tərbiyə təcrübəsinin əsasını yarış prinsipi (aqonistika) təşkil edirdi. Uşaqlar, yeniyetmələr və gənclər həmişə gimnastikada, rəqsdə, musiqidə yarışır, öz bilik, bacarıq və vərdişlərini kütlə qarşısında nümayiş etdirirdilər.

Afinada uşaqlar 7 yaşa qədər ailədə tərbiyə alırdılar. Bundan sonra oğlan uşaqları məktəbə gedir, qızlar isə ailədə tərbiyə almaqla ev işlərinə alışdırılırdı. Varlı ailələrdən olan oğlanlara xüsusi peda­qoq nəzarət edirdi.

Tərbiyəçi pedaqoqlar təsərrüfatda işləyə bilməyən, fiziki cə­hət­dən zəif, quldarlar üçün faydasız hesab olunan qullardan olurdu. Tərbiyəçi müsbət keyfiyyətlərin daşıyıcısı olmadığından çox vaxt onun tabeliyində olan uşaqlar da həmin keyfiyyətləri mənim­sə­yir­dilər.

Afinada uşaqlar 7 yaşdan 13-14 yaşa qədər qrammatika və kifara (musiqi) məktəblərində təhsil alırdılar ki, həmin məktəblər xüsusi adamlar tərəfindən açılırdı. Bu məktəblərdə təhsil pullu olur- du. Aşağı təbəqənin uşaqları orada az hallarda oxuya bilərdilər. Uşaqları didaskal-müəllim oxudurdu.

Kifara məktəbində uşaqlara musiqi, nəğmə, bədii qiraət öyrə­di­lirdi. Bununla da uşaqlara ədəbi və musiqi təhsili verilirdi. Mək­təb proqramının alfa və omeqası Homerin poemalarının öyrə- dil­mə­sindən ibarət idi. Bununla bağlı, qədim yunan mütəfəkkiri Pla­to­nun fikrincə,“Elladanı Homer tərbiyə etdi”.