Dərslik kimi təsdiq edilmişdir. Elmi redaktor: N. A. Səfərov

Konsulluqların vo onların heyətinin imtiyaz və immunitetləri

Konsul imtiyaz və immunitetləri, 1963-cü il Vyana Konvensiya- smm preambulasmda göstərildiyi kimi, «ayn-ayn şəxslərin mənfəəti üçün deyil, konsulluq idarələri tərəfmdən öz fiınksiyaianmn səmərəli həyata keçirilməsini təmin etmək üçün verilir». Konvensiyaya gÖrə, konsulluqlar aşağıdakı imtiyaz və immunitetlərə malikdirlər:

1. 
   konsulluğun binalanmn toxunulmazlığı («təxirəsalmmaz müdafiə tədbirlərinin görülməsini tələb edən yanğın və ya digər təbii fəlakət hallan»ndan başqa);
   
2. 
   arxivlərin, sənədlərin və rəsmi yazışmaların toxunulmazlığı;
   
3. 
   konsulluğa mənsub olan əmlakın və nəqliyyat vasitələrinin toxunulmazlığı;
   

ç) bütün vergi və rüsumlardan azad olunma;

4. 
   öz dövlətinin hökuməti, diplomatik və konsulluq nümayəndəlikləri ilə sərbəst və maneəsiz əlaqə saxlanılması (o cümlədən diplomatik və konsul kuryer və şifrlərindən istifadə etmək hüququ);
   
5. 
   bayraq və emblemdən istifadə etmək hüququ.
   

Konsulluqların heyəti üçün hansı imtiyaz və immunitetlərin nəzərdə tutulması ikitərəfli konsulluq konvcnsiyalannda müxtəlif cür həll olunur. Bir sıra bu cür konvensiyalarda, 1963-cü il Vyana Konvensiyasının əksinə olaraq, konsulluqlarm əməkdaşlan üçün, demək olar ki, bütün diplomatik imtiyaz və immunitetlər nəzərdə tutulur. Vyana Konvensiyanın özündə isə bəzi məhdudiyyətlər əks olunmuşdur. Məsələn, 41-ci maddədə deyilir «1. Konsulluğun vəzifəli şəxsləri, ağu* cinayətlər törətdiklərinə görə səlahiyyətli məhkəmə orqanlannın qəran ilə mümkün olan hallardan başqa, həbs edilə və ya həbsdə saxlanıla bilməzlər. 2. Bu maddənin 1-ci bəndində göstənlən hallar istisna olmaqla, yalnız qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərannm icra edildiyi hallardan başqa, kon^uğun vəziüıli şəxslərinin azadlığı heç bir formada məhdudlaşdınla büməz». Konvensiyanın 44-cü maddəsinə əsasən, göstərilən şəxslər ifadə vermək üçün məhkəməyə çağınla bilər. Doğmdur, məhkəməyə gəlməkdən imtinaya görə onlara cəza tədbirləri tətbiq oluna bilməz. Qeyd edUənlərdən başqa, konsulluqların əməkdaşlan və onlann ailə üzvləri aşağıdakı imtiyaz və immunitetlərdən istifadə edirlər a) müəyyən veıgi güzəştləri; b) gömrük imtiyazlan; c) həıbi və digər şəxsi mükəUəfiyyətlərdən azad olunma və b.