Dərslik kimi təsdiq edilmişdir. Q. H. Bayramov 2008 Mənə tərcümənin əlifbasını öyrətmiş

Səs simvolizmL Fonetik tədqiqatlarda hamı tərəfindən qəbul 
edilmiş bir prinsip var: ayn-ayn səslərin semantik mənası yoxdur. 
Filan  səsin  mənası  nədir  deyə  soruşmağın  mənası  da  yoxdur. 
Dildə ən kiçik mənalı vahid morfemdir. Ancaq belə bir ənənə də 
var ki, ayn-ayn sözlər xarici aləmin müəyyən xüsusiyyətlərini əks 
etdirir, yaxud simvoluna çevrilir. Belə halda deyilir ki, ayn-ayn 
səslərin  də  mənası  ola  bilər.  Bu  hadisə  səs  simvolizmi,  yaxud 
onomatopiya  (onomatopoeia)  adlanır.  Səs  simvolizmi  uşaq 
nitqinə,  bədii  ədəbiyyata,  xüsusilə  də  poeziyaya  xas  olan  bir 
xüsusiyyətdir. Azərbaycan ədəbiyyatında S. Vurğunun “Muğan” 
poeması  (car  çəkir  çarxların  çaxnaşıq  səsi,  car  çəkir  qışqırır 
nəhəng  motorlar..,),  S.  Rüstəmin  “Çapayev”  şeri  (çınqıl  daşlı 
çayları Çapayev çapa-çapa...), ingilis ədəbiyyatında E.A.Ponun 
The Bells (Zənglər) şeri buna bariz nümunədir. 
E.A.Ponun  “The  Bells”  şeri  dörd  hissədən  ibarətdir,  hər 
hissənin özünə məxsus tonallığı var: Kirşənin gümüş zmqırovlan 
(zəngləri)  çalınır,  şənlikdir;  qızıl  zənglər  çalınır,  toydur;  dəmir 
zənglər  çalınır,  zənglər  haray  salır,  nəsə  təhlükə  var;  sonra  isə 
bürünc  zənglər  çalınır,  matəmdir,  kimsə  dünyasını  dəyişib.  Şer 
simvolik olaraq insan həyatını əks etdirir (insanın dünyaya gəlişi, 
məhəbbəti, faciəsi və ölümü). Şer başdan-başa səslərin tək- ran 
üzərində qurulmuşdur. Onun rus dilinə tərcüməsi o qədər 
110 

---

uğurlu  alınmışdı  ki,  (tərcüməçi  K.Balmont)  S.V.  Raxmaninov 
ona  xor,  orkestr  və  solistlər  üçün  musiqi  poeması  yazmışdır. 
Həmin şeiri və tərcüməsini təqdim edirik: 
The bells 
I 
Hear the sledges with the bells- Silver bells! 
What a world of merriment their melody foretells! 
How they tinkle, tinkle, tinkle, 
In the icy air of the night! 
While the stars that oversprinkle All the heavens seem 
to twinkle With a crystalline delight; 
Keeping time, time, time. 
In a sort of Runic rhyme, 
To the tintinnabulation that so musically wells From the 
bells, bells, bells, bells. 
Bells, bells, bells — 
From the jingling and the tinkling of the bells. 
II 
Hear the mellow wedding bells — 
Golden bells! 
What a world of happiness their harmony foretells! 
Through the balmy air of night How they ring out their 
delight!— 
From the molten-golden notes, 
And all in tune. 
What a liquid ditty floats 
To the turtle-dove that listens, while she gloats On the 
moon! 
Oh, from out the sounding cells. 
What a gush of euphony voluminously wells! 
Il l  

---

How it swells! 
How it dwells 
On the Future!-how it tells 
Of the rapture that impels 
To the swinging and the ringing Of the bells, bells, bells— 
Of the bells, bells, bells, bells. 
Bells, bells, bells — 
To the rhyming and the chiming of the bells! 
Ill 
Hear the loud alarum bells— 
Brazen bells! 
What a tale of terror, now, their turbulency tells! 
In the startled ear of night 
How they scream out their affright! 
Too much horrified to speak, 
They can only shriek, shriek, 
Out of tune. 
In a clamorous appealing to the mercy of the fire.