Dərslik Prof. S.İ. Seyidov və prof. M.Ə. Həmzəyevin elmi redaktorluğu ilə

Özünü yoxlamaq üçün sual və tapşırıqlar

1. 
   Psixoloji xidmət dedikdə nəyi başa düşürsünüz?
   
2. 
   Məktəbə psixoloji xidmətin məqsəd və vəzifələri barədə qısaca danışın.
   
3. 
   Məktəbə psixoloji xidmətin prinsipləri hansılardır?
   
4. 
   Məktəbə psixoloji xidmət hansı mərhələlərdə həyata keçirilir?
   
5. 
   Məktəbə psixoloji xidmətin funksiyaları və əsas istiqamətləri hansılardır?
   
6. 
   Məktəbə psixoloji xidmət məqsədilə hansı psixoprofilaktik işlər aparmaq lazımdır?
   
7. 
   Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən məsləhət işlərindən danışın.
   
8. 
   Məktəbə psixoloji xidmət prosesində nə kimi diaqnostik işlər aparmaq olar?
   
9. 
   Məktəbə psixoloji xidmət məqsədilə aparılan korreksiya işlərinin mahiyyəti nədən ibarətdir?
   
10. 
    Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək yardımçı işlərdən danışın.
    
11. 
    Məktəbə psixoloji hazırlığın diaqnostikasını necə aparmaq olar?
    

Ədəbiyyat


Həmzəyev M.Ə. Pedaqoji psixologiya. – Bakı, 1991, s.242-291.
Həmzəyev M.Ə. Yaş və pedaqoji psixologiyanın əsasları. – Bakı, 2003, səh.212-257
Əlizadə Ə.Ə. Məktəbə psixoloji xidmət: problemlər, düşüncələr// Azərbaycan məktəbi, 1993, №3.
Əliyev R.İ. Məktəbə psixoloji xidmətin aktual məsələləri. – Bakı, 2004.
Quliyev E.M. Uşaq və yaş psixologiyası. Testlər-300.
- Bakı, 2006.
Məmmədov İ.Ə. Azərbaycan məktəblərində psixoloji xidmətin təşkili təcrübəsi və elmi-metodik problemləri. – Bakı, 1996
Məmmədzadə R.H. Təhsil müəssisələrində psixoloji xidmət. – Bakı, 1996.
Psixoloqiçeskaə slujba v şkole / Pod red. İ.V.Dubrovina. – M., 1984
Roqov E.İ. Nastolğnaə kniqa praktiçeskoqo psixoloqa v obrazovanii. – M., 1995.
Mündəricat

Prof. S.İ.Seyidov və prof. M.Ə.Həmzəyevin 1
elmi redaktorluğu ilə 1
Ön söz 2
BİRİNCİ HİSSƏ 5
PSİXOLOGİYAYA GİRİŞ 5
1-ci FƏSİL 5
PSİXOLOGİYANIN PREDMETİ VƏ METODLARI 5
Qısa xülasə 5
I. 1.1. Psixologiyanın predmeti 6
I. 1.2. Psixologiyanın elmlər sistemində 9
yeri və sahələri 9
Psixologiya elminin əsas sahələri. Psixologiya çoxsahəli bir elmdir. Müasir dövrdə psixologiya elminin nisbətən müstəqil şəkildə inkişaf edən müxtəlif sahələri vardır. Məhz buna görə də «psixologiya elmi» deyil «psixologiya elmləri» termininin işlədilməsi daha çox yerinə düşərdi. Belə ki, hər 4-5 ildən bir psixologiya elminin yeni bir sahəsinin yaranmasının şahidi oluruq. 13
I.1.3. Psixologiya elminin inkişaf mərhələləri 17
I.1.4. Azərbyacanda psixoloji fikrin və elmi 22
psixologiyanın yaranması, inkişafı 22
I.1.5. Psixologiyanın tədqiqat metodları 48
2-ci FƏSİL 58
PSİXİKANIN FİLOGENEZDƏ İNKİŞAFI 58
İKİNCİ HİSSƏ 67
FƏALİYYƏT VƏ ÜNSİYYƏT 67
3-cü FƏSİL 67
FƏALİYYƏT 67
II.3.1. Fəaliyyət haqqında anlayış 67
II.3.2. Fəaliyyət və fəallıq 68
II.3.3. Fəaliyyətin quruluşu 70
II.3.4. Fəaliyyətin mənimsənilməsi 73
Variantlar 78
İlk 30 xəttdə 78
II.3.5. Fəaliyyətin əsas növləri 96
1.Dillərin mənimsənilməsində keçirilmə və inter- ferensiya. 100
2.Vərdiş və adətlərin psixoloji təsiri. 100
4-cü FƏSİL 101
ÜNSİYYƏT 101
II.4.1. Ünsiyyət haqqında anlayış 101
Ünsiyyətin tərifi, məzmunu, məqsəd və vəzifələri. İnsanlar birgə yaşayış və birgə fəaliyyət zamanı daima bir-biri ilə informasiya mübadiləsi aparır, bir-birinə qarşılıqlı təsir göstərir və ya bir-birini qavrayır və anlayırlar. Başqa sözlə ünsiyyətə girirlər. İnsanın hər cür fəaliyyətində ünsiyyət zəruri şərt kimi özünü göstərir. Ünsiyyət olmadan insanların birgə fəaliyyəti həyata keçirməsi mümkün deyildir. 101
1.Təmas funksiyası. Bu funksiyanın məqsədi ünsiy­yətdə olan tərəflərin informasiya mübadiləsi üçün qarşılıqlı əlaqəni gözləməklə bağlı təmas yaratmaqdan ibarətdir. 106
II. 4.2. Ünsiyyət informasiya mübadiləsi kimi 109
II. 4. 3. Ünsiyyət şəxsiyyətlərarası qarşılıqlı 127
təsir kimi 127
II. 4. 4. Ünsiyyət insanların bir-birini qavraması 135
və anlaması kimi 135
1. Ünsiyyətin psixoloji əsasları. 140
2. Ünsiyyət üslubu. 140
ÜÇÜNCÜ HİSSƏ 142
ŞƏXSİYYƏT, QRUPLAR VƏ ŞƏXSİYYƏTLƏRARASI MÜNASİBƏTLƏR 142
5-ci FƏSİL 142
ŞƏXSİYYƏT 142
III. 5. 1. Şəxsiyyət haqqında anlayış 143
III.5.2. İnsan, fərd, şəxsiyyət və fərdiyyət 146
III.5.3. Şəxsiyyətin psixoloji strukturu 148
III. 5. 4. Şəxsiyyət haqqında əsas nəzəriyyələr 165
III. 5. 5. Şəxsiyyətin fəallığı və istiqaməti 178
III. 5. 6. Şəxsiyyətin mənlik şüuru 186
III.5.7.Hisslər, iradə, fəaliyyət 190
6-cı F Ə S İ L 195
QRUPLARIN PSİXOLOGİYASI 195
196
III. 6. 1. Qruplar haqqında anlayış 196
III. 6. 2. Qrupların təsnifatı 199
III.6.3. Kiçik qrupların fenomenologiyası və strukturu 203
III. 6.4. Şəxsiyyətlərarası münasibətlər 219
III. 6. 5. Qruplarda şəxsiyyətlərarası seçmə 224
DÖRDÜNCÜ HİSSƏ 239
PSİXİ PROSESLƏR VƏ HALLAR 239
7-ci FƏSİL 239
DİQQƏT 239
IV. 7. 1. Diqqət haqqında anlayış 239
IV. 7. 2. Diqqətin fizioloji mexanizimləri 242
IV. 7. 3. Diqqətin növləri 243
IV. 7. 4. Diqqətin xarakterik xüsusiyyətləri 246
IV.7.5. Diqqətin inkişafı və dərsdə şagirdin diqqətinin 250
səmərəli təşkili haqqında 250
8-ci FƏSİL 253
DUYĞULAR 253
IV.8.1. Duyğular haqqında anlayış 254
IV.8.2. Duyğuların təsnifatı 256
Müvafiq uzunluqda olan dalğanın yaratdığı rənglər 257
IV.8.3. Duyğuların ümumi qanunauyğunluqları 260
E = 1/p 261
9-cu FƏSİL 268
QAVRAYIŞ 268
IV . 9.1. Qavrayışın ümumi xarakteristikası 268
IV.9.2. Qavrayışın əsas xüsusiyyətləri 269
Appersepsiya. Qavrayış təkcə qıcıqlandırıcılardan asılı deyil, həm də qavrayanın özündən də asılıdır. Qavrayan adamın şəxsiyyətinin xüsusiyyəti, onun qavranılan obyektə münasibəti, tələbatları, maraqları, arzu və hissləri həmişə qavrayışda bu və ya başqa şəkildə özünü büruzə verir. Qavrayışın insanın psixi həyatının məzmunundan, şəxsiyyətinin xüsusiyyətlərindən asılılığına appersepsiya deyilir. Appersepsiya hadisəsi də qavrayışın mühüm xüsusiyyətlərindəndir. 272
IV. 9.3. Qavrayışın təsnifi və növləri: 273
10-cu FƏSİL 282
HAFİZƏ 282
IV.10.1. Hafizə haqqında anlayış 283
IV.10.2. Hafizənin prosesləri 286
IV.10.3. Hafizənin növləri və tipləri 291
IV.10.4. Hafizə pozuntuları 294
11-ci FƏSİL 298
TƏFƏKKÜR 298
IV. 11.1. Təfəkkür haqqında anlayış 298
IV.11.2. Dilin və nitqin təfəkkürlə əlaqəsi 303
IV.11.3. Təfəkkür prosesləri və ya fikri əməliyyatlar 306
IV.11.4. Təfəkkürün əsas növləri 311
IV.11.5. Təfəkkürün formaları 315
IV.11.6. Təfəkkürün fərdi xüsusiyyətləri 320
1.Təfəkkür nəyə deyilir? 321
12-ci FƏSİL 324
TƏXƏYYÜL VƏ YARADICILIQ 324
IV. 12.1. Təxəyyül haqqında anlayış 324
IV. 12. 2.. Təxəyyülün növləri 328
IV. 12. 3. Təxəyyül surətlərinin yaradılması 331
prosesi 331
IV. 12. 4. Təxəyyül və oyun 334
IV. 12. 5. Təxəyyül və yaradıcılıq 336
13-cü FƏSİL 342
HİSSLƏR. EMOSİONAL HALLAR 342
IV.13.1. Hisslər haqqında anlayış 342
IV 13.2. Hisslərin xarici ifadəsi və əsas keyfiyyətləri 347
IV.13.3. Hisslərin fizioloji əsasları və funksiyaları 349
IV.13.4. Hisslərin keçirilməsi formaları 353