Didaktikvositalari

 
Texnik vositalar 
 
O‘quv jarayonida ta’lim vositalarining bu turidan keng ko‘lamda 
foydalanishning sababi shuki, texnik vositalar o‘quvchilarga nihoyatda kuchli 
emotsional ta’sir ko‘rsatadi, ikkinchidan, o‘qituvchi o‘quvchilarning mehnat 
unumdorligini oshirish va yengillashtirish talab etiladi. Bu talab esa o‘qitish 
muddatlari o‘zgarmas bo‘lgani holda o‘quvchilar egallashi lozim bo‘lgan bilim, 
ko‘nikma hamda malakalar xajmini oshirib borish zururiyatidan kelib chiqadi.
Texnik vositalarining imkoniyatlari, metodlari va ishlatilish usullari 
sinchiklab o‘rganilgandagina o‘quv jarayonida ulardan samarali foydalanish 
mumkin bo‘ladi. Har bir o‘qituvchi bu vositalardan foydalanishni bilishi, bu 
sohada tegishli bilim, ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lishi kerak. 
Texnik vositalar o‘zidan tasvir va matnni o‘ziga olish hamda saqlash bilan 
bir qatorda uni uzatish vazifasini ham bajaradi. 
Texnik vosita turlariga quyidagilarni kiritish mumkin: 

Pinbordlar

Kompyuter

Videomagnitafon

Videoproyektor 

Kodoskop 

Elektron doska va boshqalar. 
Texnik vositalarning ikkinchi turiga kiruvchi bu audio-vizual vositalar 
hisoblanib, u o‘quvchilarda o‘rganilayotgan obyekt yoki jismlar haqida haqiqiy 

---

tasavvurni vujudga keltirishda muhim o‘rin tutadi. Ular sirasiga video filmlar, 
filmlar, kompakt disklar va boshqalarni kiritish mumkin. 
Texnik vositalardan foydalangan holda o‘qitishning samaradorligini oshirish 
uchun eng avval o‘qituvchining o‘zi quyidagilarga ega bo‘lishi lozim: 
- umumta’lim fanlarini yaxshi bilishi; 
- o‘qitishning shakl va metodlarini Davlat ta’lim standartlari talablari 
darajasida egallagan bo‘lishi;
- o‘quvchilarga 
bilim 
berishda 
amalga 
oshadigan 
barcha 
imkoniyatlardan ilmiy metodik jihatdan to‘liq foydalanish malakasiga ega 
bo‘lishi;
- o‘quvchilarga dars berish jarayonini to‘g‘ri shakllantira olishi, 
o‘quvchilarning fiziologik va psixologik holati, bilim darajasini yaxshi 
tasavvur qila olishi; 
- o‘quvchilar bilan pedagogik va psixologik jihatdan to‘g‘ri muomala 
qilish, ularga bayon etilayotgan materialning mohiyatini to‘g‘ri tushuna 
olishlariga erishish malakasiga ega bo‘lishi; 
- o‘quvchilarning bilimlarini har tomonlama to‘g‘ri baholay bilish va 
uyga beriladigan topshiriqlarni pedagogik va psixologik jihatdan to‘g‘ri tashkil 
eta olish. 
Yordamchi (jihozli) vositalar tasvir va matnni yozish va saqlash vazifasini 
bajarib, texnika qurilmalariga o‘qituvchi va o‘quvchi mehnatini yengillashtiruvchi 
turli mexanizatsiyalashtirilgan va avtomatlashtirilgan klavishli hisoblash 
mashinalari, doskalar (bo‘r, magnit, “pinbord”), videoproyektor, videoproyektor 
ekrani, kodoskop, kompyuter, flipchart, audiomagnitafon, videomagnitafon, 
televizor hamda xonani qorong‘ilashtirish tizimi, sinf xonalarini telefon vositasida 
bog‘lovchi avtomat qurilmalar misol bo‘ladi.