Dilorom qosimova menejment nazariyasi

Ilm iy tajriba o'tk azish . 
M uam m olarni hal etish alternativ 
variantlarni sinab ko'rish va tajribada tekshirish m a ’qul bo'lgan 
m enejm ent vaziyatlari k o ‘p uchraydi. Albatta, rahbarlarning yangi 
m ahsulotga, avvaldan unin g k o ‘zlaganday ishlashi va iste’molchilar 
tom onidan qabul qilinishini tajribada aniqlamasdan, millionlab dol- 
larlarni tikishi n o to ‘g ‘ri bo'ladi. Real hayotda m uay y an tajribalar 
o'tkazish m um kin va shart.
«Boing» firmasi yangi samolyotni, «Nissan» yangi avtomobilni, 
«IBM» yangi k o m p y u tern i lo y ih alashtirayotganda ular har doim 
nam una ishlab chiqib, uni real sharoitda tekshiradi va undan keyin- 
gina k e n g ko'lam li ishlab chiqarishni boshlaydi. Lekin, b u nday 
ko‘rinishdagi t o ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri tajriba o'tkazish qim m at bo'lib, vaqt
14

---

talab qiladi. Tasavvur qiling, agarda «Jeneral Elektrik» firmasi fir- 
ma muhandislari tomonidan faqat potensial takomillashtirishlar deb 
o'ylab topgan m ingta qismlarni ishlab chiqarib, sinab ko‘rsa, avto- 
mobil qanday qiym atga ega b o ‘lar va undagi yangiliklar qancha 
kam bo‘lar edi. Bunday holatda modellar yordam beradi.
Q a ror qabul qilish kerak bo‘lgan, lekin real hayotda tajriba 
o 'g k a z is h m u m k in b o 'lm a g a n behisob t a n g v a z iy a tla r m avjud. 
Masalan, «Folksvagen» firmasi AQShda ishlab chiqaruvchi korxo- 
na qurishga qaror qilganda, unga yetarli ish kuchi, m a ’qul bo'ladigan 
soliq solish shartlari, m avjud va z a ru r m ateriallarni olishda va 
tayyor avtomobillarni yuklab jo'natishda iqtisodiy jihatdan qulay 
joyni t a n la s h ig a t o 'g 'r i keldi. U n g a «Rebbit» m o d e lin in g k o ‘p 
minglab qismlarini yig‘ish navbatini aniqlash, zavodning o ‘zi qay 
bir qismlarni ishlab chiqarishi, qay birini esa sotib olishi mumkin- 
ligini bilib olish, har bir qismning zarur zaxira darajasini belgilash- 
ga t o ‘g ‘ri keldi. M a ’lumki, firma bu muam m olarni tajriba sifatida 
har bir imkoni bor joyda bir necha loyihalar bo'yicha zavod qurib 
hal qila olmasdi.