Dinshunoslikka kirish



Yüklə 267,33 Kb.
səhifə1/5
tarix16.12.2023
ölçüsü267,33 Kb.
#182366
  1   2   3   4   5
falsafadan javoblar toliq


Dinshunoslikka kirish” fanidan test savollari



Fan bobi

Fan bo‘limi

Qiyinlik darajasi

Test topshirig‘i














1

1

1

“Teologiya” so‘zining ma’nosi?

Teologiya sozi yunoncha thesoz hudo logiya fan sozidan olingan bolib hudoning mohiyati irodasu haqidagi diniy talimotlar majmuidir.



































1

1

2

“Regulyatorlik” vazifasi nima?

har bir din o’z qavmlari turmushini tartibga solib nazorat qiluvchilik-regulyatorlik vazifasini bajaradi. Dinlar o’z urf-odatlarining, marosim va bayramlarining qavmlari tomonidan o’z vaqtida, qat’iy tartibda amal qilishini shart qilib qo’yadi.













1

3

2

Dinshunoslik faninning pridmeti?

Din insoniyat ma’naviy hayotining tarkibiy qismidir. O’zbekiston Respublikasida ziyolilar oldiga ma’naviy barkamol insonni shakllantirish vazifasi qo’yilgan bir paytda din masalasini chetlab o’tish mumkin emas. Mazkur masalani hal etishda ilgarigi dinga agressiv hujum etish uslubining salohiyatsizligi hammaga ochiq-oydin. Lekin keyingi paytda paydo bo’lgan diniy bo’lmagan masalalarni diniy deb atash, har qanday, hatto bir-biriga zid bo’lgan, fikrlarni tahlil qilmasdan turib maqtash uslubi ham o’zini oqlamaydi. Demak, ushbu masalaga prinsipial, professional, ilmiy yondashuv darkordir.











1

5

1

Uch din vakillari uchun muqaddas bo‘lgan joy nomi?














1

2

1

“kompensatorlik” dinda qanday vazifa bajaradi?

Dinda konpensatorlik vazifasi mavjud.konpensatorlik ovutuvchi vazifasini bajaradi











1

5

1

Teizm so’zining ma’nosi?

Teizim hudoning borligiga ishonch bildirmoqlikdi.Teizm (yun. theos — xudo) — xudo olamdan tashqarida turadi, olamni oʻz irodasi bilan yaratgan va unda mavjud bulgan mutlaq shaxs deb tushunuvchi diniy dunyoqarash. Narigi dunyodagi xudoni tan olish T.ni panteizmdan, xudoning doimiy faolligini tan olish esa deizmdan farklantirib turadi











1

5

1

Kabani qurgan payg‘ambar kim?

Kabani qurilishi haqida turli rivoyatlar mavjud.tarixchilar fikiriga kora odam ato baytullohni buntod etgan undan song uning ogli Shis qurgan .Tofon payituda kaba tepaga kotarilib qoyilgan keyin yana buzilgan Ibrohim a.s ogli ismoilni makkaga olib kelganda olloh unga kaba poydevorini qayta tiklashni buyurgan.











1

5

2

Diniy tushunchalarning eng muhim fenomeni qaysilar?














1

3

2

“Aqida” so‘zi arab tilida qanday ma’noni anglatadi?

Aqida (arab.) — dindorlar uchun majburiy hisoblangan, shak keltirmasdan, muhokama yuritmasdan eʼtiqod qilinishi lozim boʻlgan diniy talablar. Islom aqidalarining asosi Qur’onda berilgan, hadislardagi koʻrsatmalar negizida ishlab chiqilib, tartibga solingan. Islomning sunniylik yoʻnalishi ilohiyotida eʼtirof etiladigan aqidalar yoki imon talablari 7 ta: Allohning yagonaligiga, farishtalarga, muqaddas bitiklarga, paygʻambarlarga, oxiratga, taqdirga va inson qazo qilganidan soʻng qayta tirilishiga ishonish (qarang Sunniylik). Shialik yoʻnalishi ilohiyotida 5 aqida tan olinadi: tavhid (Allohning yagonaligi), nubuvvat (paygʻambar) ga ishonish, adl (ilohiy taqdirning adolatligiga ishonish), imomat (imomlar hokimiyatini tanish), maod (oxiratga ishonish) (qarang Shialik).











1

2

1

Beruniyning dunyo dinlari haqida ma’lumot beruvchi asarini belgilang.

Qadimgi xalqlardan qolgan yodigorliklar











1

2

1

Dinning asosiy tarixiy turlari quyidagilardan qaysi biri?

Urug qabila dinlari,millat dinlari,davlat va jahon











1

5

1

Mashhur «Tib qonuni» asarining muallifi kim?

Abu ali Ibn sino











1

2

1

Vijdon erkinligining asosiy qoidasi nima?

Har kim hohlagan diniga etiqod qilishi yoki hech qanday dinga etiqod qilmasligi huquqiga ega .diniy qarashmar majburan singdirilmaydi











1

2

1

Islom dining arkonlari nechta?

Islom dinining arkonlari 5 ta iymon nomoz roza zakot haj











1

2

1

Diniy tasavvur nima?

Din (arab. — eʼtiqod, ishonch, itoat) — Xudo yoki xudolarga, gʻayritabiiy kuchlar mavjudligiga ishonish. Din muayyan taʼlimotlar, his-tuygʻular, toat-ibodatlar va diniy tashkilotlarning faoliyatlari orqali namoyon boʻladigan, olam, hayot yaratilishini tasavvur qilishning alohida tarzi, uni idrok etishning oʻziga xos usuli.











1

3

1

Buddizmning asosiy aqidasi nimadan iborat?

Budizimning asosiy aqidasi 4 haqiqatdan iborat yani asosuy aqidasi azob uqubatdir.











1

4

1

Protestantlik qaysi dinning yo‘nalishi hisoblanadi?

Xiristiyanlikdagi 3 asosiy oqimdan biridir











1

5

1

Islomda ibodatxona nima deb ataladi?

Masjid











1

2

2

Dinning tasalli beruvchilik vazifasi qanday ataladi?

Konpensatorlik











1

2

2

Iso Masixning onasi kim?

Mariyam











1

1

1

Din nima?














1

2

2

Katoliklarning diniy rahbari nima deb nomlanadi?

Katolitsizm xristianlikning yo’nalishlaridan biri sifatida uning asosiy aqida va qoidalarini tan oladi, biroq diniy ta’limot, sig’inish va tashkiliy masalalarda bir qator xususiyatlar bilan ajralib turadi.
Katolik diniy ta’limotning asosini Muqaddas kitob va Muqaddas yozuvlar tashkil qiladi.
Katolik cherkovi tashkiloti qat’iy markazlashuv bilan ajralib turadi. Rim papasi bu cherkovning boshlig’i bo’lib, u diniy axloq masalalariga oid qonun-qoidalarni belgilaydi. Uning hokimiyati dunyoviy soborlar hokimiyatidan yuqori turadi.
A’rof haqidagi (do’zax va jannat oralig’idagi mavze) aqida faqat katolik ta’limotida mavjud. Gunohi katta bo’lmagan gunohkorlarning ruhi u yerda o’tda kuyadi (ehtimol, bu vijdon va nadomat azobining ramziy in’ikosidir), keyin jannatga yo’l topadi. Ruhning a’rofda bo’lish muddati xayrli ishlar tufayli qisqartirilishi (ibodat va cherkov foydasiga xayr-ehson qilish bilan) mumkin. Bu ibodat va xayr ehsonlar o’lganlar xotirasiga yaqinlar tomonidan qilinadi.
A’rof haqidagi ta’limot 1 asrdayoq paydo bo’lgan edi. Pravoslav va Protestant cherkovlari a’rof haqidagi ta’limotni rad etadi.
Pravoslavlarda nikohsizlik rusumini faqat qora ruhoniylik qabul qiladi. Katoliklarda esa nikohsizlik (tselibat) Papa Grigoriy VII tomonidan joriy qilingan qoidaga ko’ra barcha ruhoniylar uchun majburiydir.











1

3

2

Islom dini ta’limotida “vahiy” tushunchasi qanday talqin qilinadi?

Vahiy - diniy e’tiqodga koʻra, Alloh taoloning oʻz paygʻambarlariga farishtalar orqali yuborgan buyruq yoki koʻrsatmalari. Vahiy aniq va ravshan qilib aytilgan. Lekin ba’zi Vahiylar tushda koʻrilgan ishorat shaklida ham boʻlgan. Masalan hazrat Ibrohimning tushida "oʻgʻling Ismoilni qurbonlik qil" deb buyurilgani ham Vahiy deb hisoblanadi. Vahiy Muhammad (sav)ga farishta hazrat Jabroil orqali nozil boʻlgani Qur’oni karimda keltirilgan











1

2

2

Qaysi dinning muqaddas manbai o‘zbek tilida “kitoblar” ma’nosini bildiradi?

  1. Xiristianlik dininig kitobi bibliya











1

4

2

Tafakkur so‘zi manosi?

Tafakkur — inson aqliy faoliyatining yuksak shakli; obʼyektiv voqelikning ongda aks etish jarayoni. Tafakkur atrof muhitni, ijtimoiy hodisalarni, voqelikni bilish quroli, shuningdek, inson faoliyatini amalga oshirishning asosiy sharti sanaladi. U sezgi, idrok, tasavvurlarga qaraganda voqelikni toʻla va aniq aks ettiruvchi yuksak bilish jarayonidir. Tafakkur — inson miyasining alohida funksiyasi











1

5

1

Bag‘rikenglik manosini beruvchi so‘z?























Dinning ko‘zga ko‘rinuvchi, tashqarida aks etuvchi jihatlarini o‘rganuvchi ilm sohasiga ........................ deyiladi.

Din fenomenalogiyasi




















Buddaviylikdagi Pancha-shela bu-

Axloq normalari-«Pancha shela» (Buddaning besh nasixati)
-qotillikdan saqlanish;

-O`g`irlikdan saqlanish;


-gumroxlikdan saqlanish;


-yolg`on qalbaki narsalardan saqlanish;


-mast qiluvchi narsalardan saqlanish.






















Quyidagilarning qaysi biri uchinchi xalifa hisoblanadi

Usmon ibn Affon




















Rasul so‘zi arabcha bo‘lib, ma’nosini toping

Rasul (arab. — elchi) — islomda Alloh tomonidan tanlab olinib, vakil qilingan va targʻibot yuritish, hidoyatga daʼvat qilish vazifasi topshirilgan, ilohiy kitob nozil qilingan paygʻambar. Muhammad (sav)ga nisbatan doimo R. nomi qoʻllanib kelinadi, bu hatto tashahhud (kalimai shahodat)da ham ifodalangan. Nabiy — kitob nozil qilinmagan paygʻambar. Shu bois har bir R.ni nabiy deb atash mumkinligi, ammo nabiylarni R. deb boʻlmasligi qayd qilingan. [1]




















Qaysi sohobaning xalifa bo‘lishi uchun Muxammad (s.a.v) tomonidan alohida ishora berilgani manbalarda qayd etilgan



Dostlari Abu Bakr Siddiq




















Shiatu Ali so‘zining lug‘aviy ma’nosini toping



Shialik (arabcha: شيعة — guruh, tarafdorlar) — islomdagi 2 asosiy yoʻnalishdan biri. Oʻzining tarqalishi va tarafdorlarining miqdori jihatidan sunniylikdan keyingi oʻrinda turadi. Jahondagi barcha musulmonlarning taxminan 7% Shialikka mansub (2004). Sh. 7-asr oʻrtalarida islom jamoasi ichida oliy hokimiyat masalasida paydo boʻlgan ixtilof natijasida vujudga kelgan. Shia soʻzining toʻliq shakli "shi’at Ali" ("Ali partiyasi") boʻlib, bu nom Ali ibn Abu Tolib va uning avlodlariga ergashganlarga nisbatan berilgan.




















Islom e’tiqodiga ko‘ra odam qaysi unsurdan yaratilgan



Tuproq




















Qurhon ilk bor kim tomonidan jamlandi



Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hayotlik vaqtlarida, yana vahiy tushib qolar, degan umidda Quron jamlab kitob shakliga keltirilmagan. U kishining vafotlaridan keyin Quron kishilarning qalbida va yozgan narsalarida qoldi.
Muhammad sollallohu alayhi vasallamdan so‘ng musulmonlarga Abu Bakr roziyallohu anhu boshliq etib saylandilar. U kishining davrida dindan qaytganlar bilan musulmonlar orasida qattiq janglar bo‘ldi. Shu janglarda Quronni to‘liq yod olgan ko‘plab qorilar shahid bo‘ldilar. Shunda hazrati Umar Abu Bakrga (Alloh u zotlardan rozi bo‘lsin) qorilar o‘lib ketaversa, Quronga zarar yetishi mumkin, shuning uchun uni kitob shakliga keltirib jamlaPayg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hayotlik vaqtlarida, yana vahiy tushib qolar, degan umidda Quron jamlab kitob shakliga keltirilmagan. U kishining vafotlaridan keyin Quron kishilarning qalbida va yozgan narsalarida qoldi.
Muhammad sollallohu alayhi vasallamdan so‘ng musulmonlarga Abu Bakr roziyallohu anhu boshliq etib saylandilar. U kishining davrida dindan qaytganlar bilan musulmonlar orasida qattiq janglar bo‘ldi. Shu janglarda Quronni to‘liq yod olgan ko‘plab qorilar shahid bo‘ldilar. Shunda hazrati Umar Abu Bakrga (Alloh u zotlardan rozi bo‘lsin) qorilar o‘lib ketaversa, Quronga zarar yetishi mumkin, shuning uchun uni kitob shakliga keltirib jamlab qo‘yish kerak, degan maslahatni berdi.
Avval boshda hazrat Abu Bakr ikkilanib turdilar, chunki bu ish Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam hayotlik vaqtlarida qilinmagan edi. Keyinroq esa Abu Bakr roziyallohu anhu ham Quronni kitob shakliga keltirib qo‘yish zarur ekanligini anglab yetdilar va Zayd ibn Sobit ismli sahobani chaqirib, bu ishni amalga oshirishni unga topshirdi. Chunki, Zayd ibn Sobit Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan juda ko‘p birga bo‘lgan, Quronni eng yaxshi yod olgan va uni Payg‘ambar huzurida yozgan, Payg‘ambarimiz vafot etadigan yillari Jabroil farishtaga Quronni avvalidan oxirigacha o‘qib o‘tkazganlarida birga bo‘lgan edi.




















Mo‘g‘ul bosqinchilariga qarshi kurashib halok bo‘lgan tariqat asoschisi kim



Najmiddin Kubro




















“Dil bayoru-dast bakor” shiori qaysi tariqatga tegishli



Naqshbandiya




















Monoteistik (yakka xudolik) dinlarini ko‘rsating

























Quyidagi qaysi soha dinning davlat, xalq, oilaga nisbatan munosabatini, din sohasida yuzaga keluvchi ijtimoiy voqea-hodisalarni, turli din jamoalarining jamiyat bilan bo‘lgan munosabatlarini asosiy mavzu sifatida tadqiq qiladi.

























Ahloq, meditasiya,donolik qaysi din ta’limotlari hisoblanadi



Budaviylik




















Narsalardagi yoki ulardan alohida mavjud bo‘lgan ruxiy mohiyatga ishonch qaysi dinning xususiyati? 























Dinning ibtidoiy shakllari qaysilar?

Fetishizm, totemizm, magiya, animizm




















Jaxonda e’tiqod qiluvchilari soni jihatidan eng katta din qaysi ?

Xiristianlik dunyo acolisining e1 foizi




















Eng qadimgi jaxon dini qaysi?

Buddizimq




















Xristianlik dinidagi bo‘linish qachon sodir bo‘ldi?

1054 yilda xiristianlikda bòlinish sodir boldi katoliglar va protoslavlarga bolindi




















Islomda kimlar roshid xalifalar deb hisoblanadi? 

Xalifa (arab. — oʻrinbosar, noib) — musulmon jamoasi va musulmon davlatining diniy hamda dunyoviy boshligʻi. Xalifa Muhammadning oʻrinbosari, umaviylar davridan boshlab esa Allohning yerdagi noibi hisoblangan. Muhammaddan keyingi toʻrt Xalifa (Abu Bakr Siddiq, Umar, Usmon, Ali)ni xulafoi roshidin, yaʼni toʻgʻri yoʻldan boruvchi Xalifalar deb atashgan. Abbosiylar, fotimiylar sulolasidan boʻlgan hukmdorlar Xalifa nomi bilan atalgan. 13-asrdan keyin ayrim musulmon mamlakatlarining hukmdorlari oʻzini diniy boshliq ham daʼvo qilib, Xalifa nomiga ega boʻlishgan. 16-asrda turk sultonlari oʻzlarini Xalifa deb atay boshlaganlar, bu holat 1924-yilgacha, yaʼni usmonlilar davlati tugaguncha davom etgan.




















Qurbon hayiti qachon bayram qilinadi?

Qurbon Hayit – musulmonlarning eng katta bayramlaridan biri. Islom dinida aytilishiga qaraganda ushbu kun Ibrohim paygʻambar Ollohga qurbonlik keltirgan kuni sharafiga bayram qilinadi.




















Jaxon dinlari quyidagilardan qaysilari?

Xristianlik buddaviylik islom




















Buddizmning asosiy yo‘nalishlari qaysilar?

Xinayana maxayana lamaizm




















Injil (Bibliya) qanday kitoblardan iborat ? 

Eski axd.yangi ahd




















Katolisizmda Iso Masixning yerdagi noibi kim hisoblanadi? 



Rim papasi




















Islom dinining Muqaddas kitobi nima deb ataladi? 



Quron




















Islomda ro‘za necha kun tutiladi? 



30





















Yüklə 267,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin