Дизайн без названия


Arablar shaxmat yozuvini joriy etgani uchun shaxmat o‗yinlari



Yüklə 2,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/15
tarix12.09.2023
ölçüsü2,28 Mb.
#142752
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
1-MAVZU

Arablar shaxmat yozuvini joriy etgani uchun shaxmat o‗yinlari 
matniga oid qimmatli ma‘lumotlar saqlanib qolgan. Abulfath Ahmad 
ibn Sijziy ―Shatranj kitobi‖da 819 yilda Xurosonda o‗tkazilgan 
birinchi shaxmat musobaqasi va unda g‗olib chiqqan o‗rta osiyolik 
mashhur shatranjchi Abu Bakr as-Suliy haqida yozgan. As-Suliy 
ko‗plab shaxmat voqealariga qahramon bo‗lib kirgan Abulfaroj 
Laylojga ustozlik qilgan. 

Shaxmat XI asrdan boshlab Yevropada jadal rivojlandi. XV asrda 
shaxmat qoidalariga o‗zgarishlar kiritildi. 1512 yilda Rimda 
Damianoning ―Bu kitob shaxmat o‗ynashni o‗rgatadi‖ to‗plami bosildi 
va u Yevropa tillariga tarjima qilindi. 1575 yilda Madridda Ispaniya va 
Italiya shaxmatchilari o‗rtasida uchrashuv o‗tkazildi.
 
XVII asrda Joakkino Greko (Italiya), XVIII asrda Danikan (Fransua 
Andre), Filidor (Fransiya), XIX asrda Govard Staunton (Angliya), 
Adolf Andersen,Iogannes Sukertort (Germaniya), Pol Morfi, Lui 
Paulsen (AQSh), Ignats Kolish, Vilgelm Steynits (Avstriya— 
Vengriya), Aleksandr Petrov, Mixail Chigorin (Rossiya) kabi 
shaxmat ustalari bu o‗yinning rivojiga katta hissa qo‗shishdi. 
 


1851 yilda Londonda 1-xalqaro musobaqa 
uyushtirildi. Unda Andersen g‗alaba qozondi. 
1886 
yildan 
shaxsiy 
jahon 
chempionati 
o‗tkazilishi shaxmatni yanada ommalashtirdi. 
1924 yilda Xalqaro shaxmat federatsiyasi (FIDE) 
tuzildi. 1987 yilda tuzilgan Grossmeysterlar 
assotsiatsiyasi (keyin Jahon shaxmat kengashi, 
deb nomlandi) mustaqil ravishda shaxmat 
bo‗yicha bir qancha musobaqa, jahon kubogi va 

Yüklə 2,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin