Joiz (ruxsat etilgan) kon’yunksiyalar
Joiz kon’yunksiya tushunchasi. Ma’lumki,
x1 , x2 ,..., xn
o‘zgaruvchilardan 3n ta elementar kon’yunksiya va 23n ta diz’yunktiv normal shakl
tuzish mumkin. Masalan,
n 3 bo‘lsa, ya’ni
x1 , x2 , x3
o‘zgaruvchilardan
1, x1 ,
x2 , x3
x1 ,
x2 ,
x3 ,
x1x2 ,
x1 x3 ,
x2 x3 ,
x1 x2 ,
x1x2 ,
x1 x3 ,
x1 x3
x2 x3 ,
x2 x3 ,
x1 x2 ,
x1 x3 ,
x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 , (1)
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3
elementar kon’yunksiya tuzish mumkin. Ammo, bu elementar kon’yunksiyalarning
hammasi ham berilgan ixtiyoriy
f (x1 , x2 , x3 )
funksiyani realizasiya qiladigan
diz’yunktiv normal shakllarning ifodasida ishtirok etavermaydi. Shuning uchun “ 3n
ta kon’yunksiyalarning qaysilari
f (x1, x2 ,..., xn )
funksiyaning DNShda ishtirok
qiladi?” degan masalani yechishga to‘g‘ri keladi. Buning uchun, birinchi navbatda,
En \ N f to‘plamning elementlarida 1 qiymat qabul qiladigan kon’yunksiyalarni
topish kerak bo‘ladi. Masalan, bo‘lsin. U holda
f1( x, y, z) x yz xyz xyz xyz xyz xyz
f
N {(0,0,0), (0,1,1), (0,1,0), (1,0,1), (1,1,0), (1,1,1)}
1
(2)
(3)
bo‘ladi. Demak, 4.1-jadvalga ega bo‘lamiz.
4.1-jadval
|
Еn \ N f
1
|
1 qiymat qabul qiladigan kon’yunksiyalar
|
(0,0,0)
|
1, x, y, z, x y, x z, y z, x y z
|
(0,0,1)
|
1, x, y, z, x y, x z, y z, x y z
|
Ikkinchi navbatda, (1) kon’yunksiyalar orasidan 4.1-jadvaldagi
kon’yunksiyalarni chetlashtiramiz, chunki
f (x, y, z)
funksiyaga N f ((3)ga qarang)
1
to‘plam mos kelgani uchun 4.1-jadvaldagi kon’yunksiyalar (2) funksiyani realizasiya qiladigan diz’yunktiv normal shakllar ifodasida umuman qatnashmaydi.
Bu operatsiya natijasida
f1(x, y, z)
funksiyani realizasiya qiladigan DNShlar
ifodasida qatnashishi mumkin bo‘lgan (qatnashishga ruxsat etilgan, qatnashishga joiz) kon’yunksiyalarga ega bo‘lamiz:
x , y , xy , xz ,
xy ,
xz ,
yz ,
xy ,
yz , xyz ,
xyz , (4)
xyz ,
xyz ,
xyz ,
xy z .
Shunday qilib,
33 27
kon’yunksiyadan 15tasining berilgan
f (x, y, z)
funksiyani realizasiya qiladigan DNShlar ifodasida qatnashishi joiz ekan.
4.1 - t a ’ r i f . Ixtiyoriy
f (x1, x2 ,..., xn )
funksiya va unga mos Nf
to‘plam
berilgan bo‘lsin.
f (x1, x2 ,..., xn )
funksiyani realizasiya qiladigan DNShlar ifodasida
qatnashishi mumkin bo‘lgan kon’yunksiyalar, ya’ni
En \ N f
to‘plamning nuqtalarida
1 qiymatga ega bo‘lgan kon’yunksiyalardan tashqari qolgan hamma kon’yunksiyalar joiz kon’yunksiyalar deb ataladi.
Masalan, (4) dagi hamma kon’yunksiyalar joiz kon’yunksiyalar bo‘ladi.
Joiz kon’yunksiyalarni topish.
M i s o l . Berilgan
va unga mos
to‘plam berilgan bo‘lsin.
f2 ( x1, x2 , x3 ) x1 x2 x3 x1 x2 x3
x1 x2 x3 x1x2 x3 x1x2 x3 x1x2 x3
f
N {(0,0,0), (0,0,1), (1,0,1), (1,1,1), (1,1,0), (0,1,0)}
2
(6)
(5)
Joiz kon’yunksiyalarni topish uchun 2-jadvalni tuzamiz.
4.2-jadval
|
En \ N f
|
1 qiymat qabul qiladigan kon’yunksiyalar
|
(1,0,0)
|
1, x1, x2 , x3 , x1 x2 , x1 x3 , x2 x3 , x1 x2 x3
|
(0,1,1)
|
1, x1, x2 , x3 , x1x2 , x1x3 , x2 x3 , x1x2 x3
|
U holda (1) dagi kon’yunksiyalardan 4.2-jadvaldagi kon’yunksiyalarni chetlashtirish natijasida quyidagi joiz kon’yunksiyalarga ega bo‘lamiz:
x1x2 ,
x1 x3 ,
x2 x3 ,
x2 x3 ,
x1 x2 ,
x1 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 , (7)
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 ,
x1 x2 x3 . ■
n
O’zgaruvchilar soni n ta bo‘lganda, 3n ta kon’yunksiya va ulardan 23 ta
f (x1, x2 ,..., xn ) funksiyani realizasiya qilishi mumkin bo‘lgan DNSh tuzish
mumkinligini aytgan edik. Demak, berilgan ixtiyoriy
f (x1, x2 ,..., xn )
funksiyani
realizasiya qiladigan tupikli (minimal) DNShlarni 2 3n ta DNShlar orasidan
izlamasdan, balki 2 DNShlar ichidan izlash kerak degan natijaga keldik, bu yerda
– joiz kon’yunksiyalar soni.
Qisqartirilgan diz’yunktiv normal shakl
1 . Maksimal interval va oddiy implikant tushunchalari.
- t a ’ r i f . Agar N f
to‘plamning qism to‘plami bo‘lgan Nk
interval uchun:
Nk N N ;
k
f
1
N 1 intervalning rangi N intervalning rangidan kichik
k
k
shartlarni qanoatlantiruvchi N 1 interval mavjud bo‘lmasa, u holda N ( N ga
k k f
nisbatan) maksimal interval deb ataladi.
- m i s o l .
k1( x1, x2 , x3 ) x1x2 ,
k 2( x1, x2 , x3 ) x1 x2 ,
k 3( x1, x2 , x3 ) x2
bo‘lsin. U
2 3
holda Nk , Nk
maksimal intervallar bo‘lib, Nk interval esa
N f ning maksimal
1
intervali bo‘lmaydi, chunki
N N
k
k
1 3
va Nk
ning rangi Nk
ning rangidan kichik. ■
3
1
- m i s o l . 4-bo’limdagi (4) joiz kon’yunksiyalarga mos kelgan 15ta
1
intervaldan faqat Nx
va Nx
intervallar va o‘sha bo’lim, (7) dagi 12ta intervaldan
1 2 1 3
2
faqat Nx x , Nx x ,
N , N ,
x x
x x
2 3 2 3
N , N
x x
x x
1 2 1 3
, intervallargina mos ravishda N f va N f
1 2
to‘plamlarga nisbatan maksimal intervallar bo‘ladi. ■
|