Don uyumining harorati. H ar bir m ikroorganizm lar turi
m a ’lutn harorat ostida yoki chegarasida k o ‘payib rivojlanadi va
butunlay nobud b o ‘lishiga ham olib keladi. M ikroorganizm lar
sovuqqa chidam li (psixrofil), issiqni yaxshi k o ‘ruvchi (termofil)
v a o ‘rtacha haroratda rivojlanadigan (mezofil) ham da yashaydigan
guruhlarga ajratiladi. D on uyum i mikroflorasi asosan mezofil
m ikroorganizm lardan iborat b o ia d i, m ezofillar 2 0 -4 0 °C da yaxshi
rivojlanadi. Bu asosan, m o g‘or zam b u ru g iarig a tegishli b o iib , ular
don uyum i 10-20°C harorat ostida ham yaxshi rivojlanishini k o ‘rish
m um kin. Rsixrofil m ikroorganizm lar don uyum ida katta m iqdorda
b o im a y d i, termofil m ikroorganizm lar esa saqlanayotgan donlarda
va don uyum ida o 'z -o ‘zidan qizishning oxirgi bosqichlaridagina
biroz to ‘planadi.
19-jadval Turli mikroorganizmlar guruhlarida asosiy harorat nuqtalari M ik ro b lar guruhi
H arorat °C
M inim al
O ptim al
M aksim al
Rsixrofil
-8-0
10-20
25-30
M ezofil
5-10
20-40
40-45
Term ofil
25-40
50-60
70-80
Jadvaldan k o ‘rinib turibdiki, m ikroorganizm lar faoliyatining
harorat om iliga b o g iiq lig i um um iy qonuniyatlardan don uyumi va
don m ahsulotlarini saqlash am aliyotida keng k o ia m d a foydalaniladi.
Am m o noqulay yuqori harorat bilan don uyum iga ta ’sir etish, y a ’ni
uni sterillash donning sifatini tushirib yuboradi.
H aroratning past b o iis h i m ikroorganizm larga salbiy ta ’sir k o ‘r-
satib, ularning rivojlanishini to ‘xtatadi, ammo bu ularning nobud
b o iish ig a olib kelmaydi. Qachon qulay m uhit paydo b o iis h i bilan
o ‘z faoliyatini у ana davom ettiradi.
70
