Ə. Q. Abbasov

Şəkil 31. Fazlaşdırmada gərginlik göstəricisi  
komplektinin prinsipial sxemi. 
 
A – uyğunlaşdırılmış birləşmə üzrə sınaq sxemi; b -əks 
birləşmə üzrə sınaq sxemi;  1 - əlavə müqavimətə malik boru;  
2 – gərginlik göstəricisi; 3 – izolyatorlar; 4- sınaq 
transformatoru; 5 – gərginlik transformatoru. 
 

---

114 
 
Müqavimətlərin  qiymətləri    2,5-6Mom-a  uyğundur. 
Borunun  izolyasiya  hissəsi  əlavə  müqavimətlə  bərabər 
gərginlik göstəricisinə uyğun sınaqdan keçirilir.  
Uyğunlaşdırılmış 
birləşmə 
üzrə 
sınaq 
zamanı 
komplektin hər iki qarmağı şəkildə göstərilmiş qaydada sınaq 
transformatorun  dolağına  birləşdirilir.  Sınaq  gərginliyinin 
qiymətini  tədricən  mühafizə  vasitəsinin  nominal  gərginliyinə 
qədər  artırılır  və  bu  zaman  neon  lampasının  işıqlanması  baş 
verməlidir  (mühafizə  vasitəsi  yararlı  olduqda).  Sınaq 
gərginliyinin  artırılması  davam  etdirilir  və  lampanın 
işıqlanmasına uyğun gələn gərginlik qeydə alınır. Normal (işə 
yararlı)  gərginlik  göstəriciləri  üçün  6kV  nominal  gərginlikdə 
sınaq gərginliyi 7,6kV, 10kV üçün isə 12,7kV olmalıdır.  
Əks  birləşmə  sxem  üzrə  fazlaşdırmanı  yoxlamaq  üçün 
gərginlik göstəricisinin qarmağını sınaq transformatorunun bir 
sıxacına,  əlavə  müqavimətə  malik  borunun  qarmağını  isə 
transformatorun ikinci sıxacına birləşdirilir. Sonra fazlaşdırıcı 
komplektinə  tətbiq  olunmuş  gərginliyinin  qiymətini  neon 
lampasının  aydın  surətdə  işıqlanmasını    müşahidə  olunana 
qədər tədricən artırılır. Bu halda normal fazlaşdırıcı komplekt 
üçün lampanın işıqlanması  gərginliyi 6kV nominal gərginlik 
üçün 1,5kV, 10kV-2,75kV olur. 
600V-a  qədər  gərginlikdə  istifadə  olunan  cərəyanölçən 
qısqacların  izolyasiyasını,  onlar  hazırlandıqdan  sonra  və 
istismar  prosesində  2kV  gərginlikdə    5  dəqiqə  müddətində 
sınaqdan keçirirlər. 
Dəstəkləri  izoləedilmiş  alətləri  hazırladıqdan  və 
təmirdən sonra, eləcə də periodik olaraq ildə bir dəfə  dəyişən 
cərəyan  gərginliyində    (2,5  kV)  bir  dəqiqə  müddətində 

---

115 
 
sınaqdan keçirirlər. 
Dielektriki 
əlcəklərin, 
qaloşların 
və 
alətlərin 
izolyasiyasını  sınaqdan  keçirmək  istifadə  olunan  qurğunun 
prinsipial  sxemi  şəkil  32-də  göstərilmişdir.  Sınaq  zamanı 
mühafizə  vasitələrindən  axan  sızma  cərəyanlarının  qiymətləri 
ölçülür.    Onların  izolyasiyası  deşildikdə,  ölçü  cihazın  əqrəbi 
sıçrayışlarla  rəqs  etdikdə  və  ya  sızma  cərəyanın  qiyməti 
artdıqda, sınağı aparılan mühafizə vasitələri yararsız sayılır. 
1000V-dan  yuxarı  gərginlikdə  işlədilən  əlcəklər, 
hazırlandıqdan    sonra  9  kV,  1000V-a  qədər  gərginlikdə  isə 
3,5kV  sınaqdan  keçirilir.  Əlcəklərdən  axan  sızma 
cərəyanlarının  qiyməti  uyğun  olaraq  9  və  3,5mA  olmalıdır. 
Sınaq  müddəti  1  dəqiqə  olur.  Dielektriki  əlcəklərin  periodik 
sınağı  6  ayda  bir  dəfə  aparılır.  Bu  halda  sınaq  gərginliyi, 
1000V-a  qədər  gərginlikli  qurğular  üçün  2,5kV,  1000V-dan 
yuxarı  gərginliklərdə  isə  6kV  olur.  Əlcəklərdən  axan  sızma 
cərəyanların  qiyməti  uyğun  olaraq  2,5  və  6  mA-dən  çox 
olmamalıdır. 
 Dielektriki botular hazırlandıqdan sonra 20kV, qaloşlar 
isə 
5kV 
gərginlikdə 
sınaqdan 
keçirilir. 
Mühafizə 
vasitələrindən  axan  sızma  cərəyanlar    botular  üçün  10mA, 
qaloşlar  üçün  isə  2,5mA  çox  olmamalıdır.  Botuların  periodik 
sınağı üç ildə bir dəfə 15kV, qaloşlar isə 6 ayda 1 dəfə 3,5kV 
gərginlikdə aparılır.  
Rezindən 
hazırlanmış 
dielektriki 
“xalçalar” 
hazırlandıqdan  sonra  silindrik  elektrodlar  arasından  saniyədə 
2-3  sm  sürətlə  buraxmaqla  sınağı  aparılır  (sınaq  gərginliyi  
silindrik elektrodlara tətbiq edilir). 
 

---

116