1.2 Əməyin gigiyenası və iş yerinin təşgili
Adamların əmək fəaliyyəti prosesində (istehsalat
şəraitində) bədbəxt hallar aradan götürülməyib.
Bədbəxt
hadisə
dedikdə,
gözlənilmədən xarici
təsirlərdən adamın zədə alması və onun sağlamlığının qeyri-
normal hala keçməsi başa düşülür. Xarici təsirlər mexaniki,
elektriki və istilik xarakterli olur. Bədənin zədələnməsi,
əzilmələr və yaralanmalar, istilik və kimyəvi yanıqlar, elektrik
cərəyanının təsirindən alınan xəsarətlər və şaxtanın təsirindən
yaranan donmalar şəklində ola bilər.
Zədələnmənin dərəcəsindən asılı olaraq, adamların
məruz qaldığı travmalar müxtəlif olur: mikrotravmalar
(zədənin təsirindən insanın bədəni iş qabiliyyətini itirmir),
müvəqqəti olaraq iş qabiliyyətini itirən travmalar, ağır
travmalar (qismən və ya tam iş qabiliyyəti itir), ölümlə
nəticələnən travmalar.
Əgər eyni vaxtda bir neçə adam zədələnibsə, buna qrup
travması deyilir. Xoşagəlməyən, yəni ağır istehsalat şəraitinin
(məsələn, zərərli şüaların təsiri, səs, vibrasiya və s.) təsirindən
adamların sağlamlığının tədricən pisləşməsinə peşə xəstəliyi
deyilir.
Adamların bədənində istehsalat şəraitində zəhərli
maddələrin təsirindən yaranan xəstəliklər, peşə zəhərlənmələri
adlanır. Bu xəstəliklər ciddi və xronik ola bilər.
10
İstehsalatda bədbəxt hadisələrin qarşısını almaq üçün,
istehsal travmalarının səbəblərini bilmək vacibdir. Bunlara
misal olaraq texniki, təşkilatı və sanitar-gigiyena səbəblərini
göstərmək olar.
Texniki səbəblərə aiddir:
a)
Elektrik
avadanlıqlarında,
mexanizmlərdə
və
nəqliyyat
vasitələrində
olan
konstruktiv
çatışmamazlıqlar,
b)
Texnoloji proseslərin tam başa çatdırılmaması,
c)
Çəpərlərin,
qoruyucuların
və
blokirovkaların
olmaması,
Təşkilatı səbəblərə aiddir:
a)
texnoloji prosesin və istehsal təlimatının pozulması,
b)
əməyin düzgün təşkil olunmaması,
c)
iş yerlərinin düzgün təşkil edilməməsi,
d)
mühəndis-texniki
işçilər
tərəfindən
düzgün
rəhbərliyin olmaması.
Sanitar-gigiyena səbəblərinə aiddir:
a)
istehsal otaqlarında meteroloji şəraitin pozulması
(qeyri-normal temperatur, yüksək nəmlik, küləyin
sürətinin böyük olması),
b)
qeyri-rasional süni işıqlanma, təbii işıqlanmanın
azlığı,
c)
havanın həddən artıq zəhərli buxarlarla, qazlarla və
toz qarışıqları ilə çirklənməsi,
d)
sağlamlığa ziyan olan radioaktiv və elektromaqnit
şüalarının mövcudluğu,
e)
otaqda buraxılmayan həddə səs-küy və vibrasiya,
f)
fəhlələr tərəfindən şəxsi gigiyena qaydalarının
11
pozulması, istehsalat otaqlarında antisanitar vəziyyət,
g)
işçilərin sağlamlığı üzərində lazımi tibbi nəzarətin
olmaması.
Kəskin zəhərlənmə, istilikdən yanıq, donma, hallarının
istintaqı aparılır və bədbəxt hadisə kimi qeydə alınır.
Dostları ilə paylaş: |