Ə. Q. Abbasov

Əməliyyat dəyişdirilməsi 
 
1000V-dan  yuxarı  gərginlikli  elektrik  qurğularında 
elektrik  avadanlıqlarının  açılması  və  şəbəkəyə  birləşdirilməsi 
(hava  və  eləcə  də  hava  və  kabel  xətlərinin)  açarların  (hava, 
yağ),  yük  açarlarının  və  ayırıcılarının  köməyi  ilə  yerinə 
yetirilir.  
Yarımstansiyaların 
paylaşdırıcı 
quruluşlarında 

---

123 
 
əməliyyatı  dəyişən  yüksək  vəzifəli  növbətçi  şəxsin 
(elektrosexin rəisi və ya baş elektrikin) iştirakı və ya göstərişi 
ilə  yerinə  yetirilir.  Göstəriş  şifahi  və  ya  telefonla  (əməliyyat 
jurnalında qeyd olunmaqla) verilə bilər. Qəzanı təxirə salmaq 
mümkün olmadıqda (yanğın, adamın gərginlik altında qalması 
və  s.)  yuxarıda  (vəzifəcə)  duran  növbətçinin  iştirakı  və 
sərəncamı  olmadan  əməliyyat  (dəyişdirmə)  aparmağa  icazə 
verilir,  sonradan  növbətçi  şəxsi  məlumatlandırmaq  və 
əməliyyat jurnalında qeydiyyat aparmaq lazımdır. 
1000V-dan  yuxarı  gərginlikli  paylaşdırıcı  quruluşlarda  
bir  neçə  birləşmədə  mürəkkəb  dəyişdirmələr,  mütləq  iki  işçi 
(vəzifəcə  böyük  olan  işçi,  ikincinin  işinə  nəzarət  etməlidir) 
tərəfinən yerinə yetirilməlidir. 
Növbədə  olan  növbətçilərin  (adamların)  sayını,  yerli 
şəraitdən 
asılı 
olaraq, 
sxemin 
mürəkkəbliyini 
və 
blokirovkalarını  nəzərə  almaqla  elektrik  təsərrüfatına 
cavabdeh olan şəxs tərəfindən təyin edilir. 
Əgər 1000V-dan yuxarı gərginlikli qurğulara ayrıcılarla 
qeyri-düzgün (normal olmayan) əməliyyatlardan blokirovkalar 
yoxdursa, onda belə halda dəyişdirmələr, dəyişdirmə blankları 
üzrə  yerinə  yetirilir.  Blank,  sadə  sənəd  olub,  harada  nəzərdə 
tutula bilən dəyişdirmələr (məsələn, yarımstansiyanın qidasını 
başqa  xəttə  keçirmək,  güc  transformatorunun  təmirə 
çıxarılması  və  s.)  və  komutasiya  aparatlarla  əməliyyat 
ardıcıllığı  (səyyar  torpaqlayıcılarından  istifadə  etməklə) 
yazılır.  Blank,  dəyişdirmələr  haqda  göstəriş  olan  şəxs 
tərəfindən  doldurulur  və  əməliyyatları  yerinə  yetirən  və  ona 
nəzarət  edən  şəxs  tərəfindən  imzalanır.  Əgər  dəyişdirmə 
əməliyyatı  bir  nəfər  yerinə  yetirirsə,  o  blankı  doldurduqdan 

---

124 
 
sonra onun məzmununu telefonla göstəriş verən şəxsə oxuyur 
və blankda həmin şəxsin soyadını nəzarətçi kimi qeyd edir. 
Ayrıcıları  düzgün  olmayan  əməliyyatlardan  qorumaq 
üçün bloklayıcılarla təchiz olunmuş elektrik qurğularında sadə 
və  mürəkkəb  dəyişdirmələr  blanksız,  ancaq  əməliyyat 
jurnalında qeydiyyat aparmaqla yerinə yetirilir.  
Əgər hər hansı səbəbdən iş yerində adamlar olduqda və 
ya  müvəqqəti  torpaqlayıcı-qısaqapayıcılar  götürülməyibsə, 
təmirdən  və  sınaqdan  sonra  qurğunu  işə  səhv  buraxdıqda 
böyük təhlükə yarana bilər. Bu cür təhlükənin baş verməməsi 
üçün  elektrik  avadanlığını  təmir  və  sınaqdan  sonra,  növbətçi 
şəxs tərəfindən məsuliyyətli rəhbərdən qəbul edilməlidir.