Kaynaklar
Ş. Sağıroğlu, Büyük ve Açık Veri Türkiye, BTHaber, Nisan 2017.
BÖLÜM
7
Mustafa ŞENOL
Hibrit Savaş
Kapsamında
Siber Savaş ve
Siber
Caydırıcılık
181
HİBRİT SAVAŞ KAPSAMINDA SİBER SAVAŞ
VE SİBER CAYDIRICILIK
B
u bölümde; savaşın tanımlanması, çeşitleri ve evrimi kısaca
incelenmiş, hibrit savaşın tanımı, süreç ve uygulamaları üze-
rinde durulmuş, hibrit savaşın uygulama yöntemlerinden bi-
risi olan siber savaşın hibrit savaş içerisindeki yeri ve bu konuda ge-
lişmeler gözden geçirilmiş, özellikle siber saldırılara karşı koymak
maksatlı siber uzayda saldırganların istek ve amaçlarından vazge-
çirilmesine yönelik siber caydırıcılığın önemi açıklanarak yapılan
bazı çalışmalar ile uygulamalar özetlenmiş, son olarak da konularla
ilgili görüş ve önerilerde bulunulmuştur.
7.1. Giriş
Arapça “Harp” sözcüğünün Türkçe karşılığı olan “Savaş”, Türk
Dil Kurumu (TDK) Sözlüğünde “Devletlerin diplomatik ilişkilerini
keserek giriştikleri silahlı mücadele” [1] şeklinde tanımlanmakta-
dır. Diğer sözlüklerde de benzer ifadelerle tanımlanan ve insanlık
tarihiyle yaşıt olduğu düşünülen savaş kavramı, özü aynı kalmak
üzere, günümüze çok farklı boyut ve evrelerden geçerek gelmiş, gü-
nümüzde devam etmekte ve gelecekte de farklı şekil ve boyutlarda
yaşanmaya devam edecektir.
Yapılan hesaplamalara göre, MÖ 3600 yıllarından MS 2000’li yıllara
1500’den fazla savaş olduğu, geçen süre içerisinde yaklaşık ise sa-
dece 300 yılın savaşsız ve barış içerisinde geçtiği iddia edilmektedir
[2]. Bu iddia bir hesaplamaya dayanmadığı veya elde bir belgeye
dayalı kanıt bulunmadığı için, barış içerisinde geçen süre toplamı-
nın, yapılan savaşlar dikkate alındığında belki daha da kısa olabile-
ceği değerlendirilmektedir.
Kişilerin yaşamları mücadeleler içerisinde geçerken, toplumların ve
devletlerin yaşamı da savaşlar içerisinde geçmekte, ulusların tarihi
M U S T A F A Ş E N O L
182
savaşlarla başlamakta, devletler savaşlarla kurulmakta ve yine sa-
vaşlarla da son bulmaktadır. Bu açıdan bakıldığında yaşadığımız
dünyada insanlık tarihi bir savaş tarihidir. Bu nedenle savaşlar an-
laşılmadan geçmişi, insanlığı ve dünyayı anlamak zor olduğu gibi,
geleceğe yönelik tanımlamalarda ve öngörülerde bulunmak da zor
olmaktadır. Bunu kolaylaştırmak ve gelecekle ilgili sağlıklı öngörü-
lerde bulunabilmek, geçmişe ait verilerin incelenerek değerlendiril-
mesine ve belli sonuçların çıkarılmasına bağlıdır.
Tarihte İlk Çağ döneminde kabileler arası çatışmalardan oluşan sa-
vaşların, Orta Çağ döneminde şehir devletleri özel orduları arasın-
da yapılan silahlı bir mücadeleye dönüştüğü, Yeni Çağdan başla-
yarak ise savaşların ulusal devletlerin ordularıyla hükümdarların
mücadelesinden ulusların bütüncül savaşına dönüştüğü, kesin so-
nuçlu ve yıkıcı bir özellik kazandığı görülmektedir. Çağlar içerisin-
de teknolojinin de gelişmesine paralel olarak silahlar açısından ba-
kıldığında, başlangıçta kılıç ve yay gibi kas gücünün kullanılmasını
takiben yelkenli araçlarla rüzgâr gücünün kullanımına dayanan
savaşların yerini daha sonra ateşli silahlarla buhar gücüne dayanan
savaşlar almış, Yakın Çağdan başlayarak araçların daha da gelişme-
siyle zırhlı araçların ve uçakların kullanıldığı savaşlara dönüşmüş,
son yarım yüzyılda yaşanan savaşlar ise nükleer güce ve bilişim
teknolojilerine dayanan, simetrik ve asimetrik araçlarla tekniklerin
birlikte kullanıldığı hibrit (karma) özellikler kazanmıştır [3].
Tarihsel süreç içerisinde insanlığın yaşam şartları ve seviyesi tekno-
lojinin gelişmesiyle değişip gelişirken, savaşlar ve savaşlarla ilgili
kavramlar da değişmekte ve savaşlar da gelişip çeşitlenmektedir.
Bu konuda bir görüş de “Savaşlar sayesinde teknolojinin, tekno-
loji sayesinde de savaşların geliştiği” [2] şeklindedir. Geçmişe ve
günümüze bakıldığında bu görüşü gerçekleyen çok sayıda örnek
kolayca görülebilmektedir. Ancak temelde büyük bir değişiklik ol-
madığı halde, isimlendirme ve kavramlarda değişiklikler olduğu,
yeni düşünce ve isimlendirmelerin ise bazen yanlış kullanımlara ve
karışıklıklara sebebiyet verdiği görülmektedir.
Tarihte çeşitli büyüklükteki savaşlardan iki büyük dünya savaşı ve
soğuk savaş dönemleri ile günümüzde yaşanan çok değişik özellik-
teki savaşlara, savaş ve barış kavramları arasında değişik düşünce-
ler ortaya çıkmaktadır. Güç kazanma/geliştirme ve çıkar sağlama
yarışları arasında belli şartların ürünü olarak ortaya çıkan bu dü-
H İ B R İ T S AVA Ş K A P S A M I N D A S İ B E R S AVA Ş V E S İ B E R C AY D I R I C I L I K
183
şüncelerle hibrit savaş, siber savaş ve siber caydırıcılık kavramları
ortaya çıkmıştır.
Ortaya konulan düşüncelerden hareketle bu bölümde; öncelikle sa-
vaşın tanımlaması ve evrimi üzerinde bazı açıklamalarda bulunul-
muş, hibrit savaşın tanımı, süreç ve uygulamaları üzerinde durul-
muş, hibrit savaşın uygulama yöntemlerinden birisi olan siber sa-
vaşın hibrit savaş içerisindeki yeri ve bu konuda gelişmeler gözden
geçirilmiş, daha sonra özellikle siber uzayda saldırganların istek
ve amaçlarından vazgeçirilerek saldırılara karşı koymak maksatlı
olmak üzere siber caydırıcılığın önemi açıklanarak yapılan bazı ça-
lışmalar ile uygulamalar özetlenmiş, son bölümde de konuyla ilgili
görüş, öneri ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Dostları ilə paylaş: |