Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

10.3.3. Öz Düzenleme Modeli 
Bu model, kişisel verilerin korunması düzenlemeleriyle ilgili otori-
tenin çıkardığı düzenlemenin uygulanacağı ilgili sektörün temsil-
cisi olan kuruma da düzenleme ile yetki verilerek onun da kendi 
sektörünü öz denetim kuralları ile düzenlemesi/denetlemesi esası-
na dayanmaktadır. Bu modelle genel veri koruması yaklaşımı kap-
samlı model çerçevesi içerisinde belirlenmekte; sektörel detaylar 
ve uygulamalar o sektörün temsilcisi olan kuruma bırakılarak bu 
yönüyle sektörel düzenleme modelinin kazanımları elde edilmeye 
çalışılmaktadır. Bu modele Avustralya’daki düzenlemeler örnek 
olarak verilebilir. Bu modelde ise;
• Veri koruma konusundaki esasları uygulayan veri koruması ku-
rumu bulunmaktadır. Genel çerçevenin yanında bu çerçevenin 
uygulandığı sektörün, kendi sektörünün dinamiklerine göre uy-
gulanabilir kurallar oluşturması beklenmektedir. 

---

D Ü N YA D A V E T Ü R K İ Y E ’ D E K İ Ş İ S E L V E R İ L E R İ N K O R U N M A S I
293
• Öz düzenleme modelinde aynı zamanda kişisel verinin şirket 
veya sektör tarafından korunması için uygulama kurallarının 
şirket ve sektör meclisleri eliyle oluşturulması öngörülmektedir. 
• Veri koruması konusunda ilkeleri değiştiren yeni teknolojilerin 
yarattığı etkilere ve hukuksal değişimlere uyum sağlama konu-
sunda daha etkin bir modeldir.
• Öz düzenleme çerçevesinin yeterli düzeyde koruma sağlayama-
yacağı ve tüketicinin menfaatini koruyamayacağı endişesi de söz 
konusudur. 
Bu modelin kullanımına örnek olarak gösterilen Avustralya’da veri 
koruması hâlihazırda Federal ve Eyalet/Bölge mevzuatının birleşi-
minden oluşmaktadır. Federal Mahremiyet Kanunu 1988 (Cth) ve 
içerisindeki Avustralya Mahremiyet İlkeleri (APP), yıllık en az 3 
milyon Avustralya doları cirosu olan özel sektör kuruluşlarına ve 
tüm Commonwealth Hükümeti ve Avustralya Başkent Bölgesi dev-
let kurumlarına uygulanmaktadır.
Mahremiyet Komiseri, mahremiyet kanunu kapsamında soruştur-
ma yürütmek, söz konusu kanuna uyulmasını sağlamak ve ciddi 
/ aleni bir ihlal durumunda veya otorite tarafından bir şirkete her-
hangi bir düzeltme uyarısı verildiği halde düzeltmelerin gerçekleş-
tirilmediği durumlarda ceza kesmek gibi yetkilere sahiptir.
Avustralya Eyaletleri ve Bölgelerinden her birinin (Batı Avustralya 
ve Güney Avustralya hariç) kendi yasal düzenlemeleri vardır. Bun-
lar:
• Bilgi Mahremiyeti Yasası 2014 (Avustralya Başkent Bölgesi)
• 2002 Bilgi Edinme Yasası (Kuzey Bölge)
• Mahremiyet ve Kişisel Bilgi Koruma Yasası 1998 (Yeni Güney 
Galler)
• Bilgi Mahremiyeti Yasası 2009 (Queensland)
• Kişisel Bilgi Koruma Yasası 2004 (Tasmania)
• Mahremiyet ve Veri Koruma Yasası 2014 (Victoria) [13].
Bununla birlikte dünyadaki ülkelerin yaklaşık %30’unda kişisel 
verilerin korunması konusunda herhangi bir düzenleme bulun-
mamaktadır [4,13]. Bu ülkelerde kişisel veri bir hukuksal koruma 
objesi olarak değil özel hayatın gizliliğinin bir parçası ve/veya neti-

---

C E N G I Z P A Ş A O Ğ L U - Y I L M A Z V U R A L
294
cesi olarak korunmaya çalışılmaktadır. Buna örnek olarak Çin Halk 
Cumhuriyeti verilebilir.
Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti’nde kapsamlı bir veri koruma 
yasası bulunmamaktadır. Bunun yerine, kişisel verilerin korunma-
sı ile ilgili kurallar çeşitli yasa ve yönetmeliklerde bulunur. Genel 
anlamda, Medeni Kanunlar ve Asliye Yükümlülük Yasası Genel 
İlkeleri gibi yasalarda bulunan hükümler, veri koruma haklarını 
bir itibar veya gizlilik hakkı olarak yorumlamak için kullanılabilir. 
Ancak, böyle bir yorum da net ve açık değildir. Bununla birlikte, 
2017 yılında Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi tarafından kabul 
edilen Çin Halk Cumhuriyeti Siber Güvenlik Kanunu (1 Haziran 
2017’den itibaren yürürlüğe girmiştir) siber güvenlik ve veri gizli-
liği korumasını ele alan ilk ulusal düzey yasa haline gelmiştir [13].
Şekil 10.2’de Ocak 2018 itibariyle dünyadaki genel veri koruma ka-
nunlarının ülkeler bazındaki durumu gösterilmektedir.