Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

10.3.5. OECD Rehber İlkeler 
OECD, 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesi’ne da-
yanılarak kurulmuş 35 üyesi olan bir kuruluştur. OECD’nin amacı, 
dünyanın dört bir yanındaki insanların ekonomik ve sosyal refahını 
arttıracak politikaları geliştirmek ve hükümetlerin benzer sorunlara 
ortak çözüm bulabilmek için, deneyimlerini paylaşabileceği bir or-
tam sağlamaktır [17]. 
OECD bünyesinde kişisel verilerin korunması ile ilgili olarak yürü-
tülen çalışmalar neticesinde 23 Eylül 1980 tarihinde uluslararası bir 
temel teşkil eden ve bağlayıcı olmayan, “Mahremiyetin Korunması 
ve Kişisel Verilerin Sınır Ötesi Akışına İlişkin Rehber İlkeler” kabul 
edilmiştir. 
1980 yılında yayınlanmış olan söz konusu rehber ilkelerdeki ikinci 
bölüm “Ulusal Uygulama Temel İlkeleri” başlığıdır ve bazı temel 
ilkelerden oluşmaktadır. Bu bölümde yer alan ilkeler, kişisel veri 
işleme faaliyetlerinde dikkate alınması gereken temel hususları or-
taya koymuş ve sonraki düzenlemelere de örnek olmuştur. Anılan 
ilkeler aşağıdaki gibidir: 
• Sınırlı Veri Toplama İlkesi.
• Veri Kalitesi (doğru, tam ve güncel veri) İlkesi.
• Amaca Özgülük İlkesi.
• Sınırlı Kullanım İlkesi.

---

D Ü N YA D A V E T Ü R K İ Y E ’ D E K İ Ş İ S E L V E R İ L E R İ N K O R U N M A S I
297
• Yeterli Güvenlik Önlemlerin Alınması İlkesi.
• Açıklık (Aleniyet) İlkesi.
• İlgili Kişinin Hakları İlkesi.
• Hesap Verebilirlik İlkesi.
10.3.6. Avrupa Konseyi 108 Sayılı Sözleşme
AK, II. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da meydana gelen bölün-
müşlüğün ve savaşın ortaya çıkardığı çatışma atmosferinin yok edi-
lerek barışın tesis edilmesi amacıyla başlatılan çalışmaların netice-
sinde 5 Mayıs 1949 tarihinde kurulmuştur. Konsey Türkiye’nin de 
üyelerinin arasında yer aldığı hükümetler arası bir örgüttür. 
Kişisel verilerin korunması bağlamında AK tarafından yapılan en 
önemli çalışma 28 Ocak 1981 tarihinde Strasburg‘ta imzaya açılan 
108 Sayılı “Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşı-
sında Bireylerin Korunması Sözleşmesi’dir. Sözleşme 1 Ekim 1985 
tarihinde yürürlüğe girmiş ve Türkiye 28 Ocak 1981 tarihinde söz-
leşmeyi ilk imzalayan ülkelerden birisi olmasına rağmen ancak 17 
Mart 2016 tarihinde iç hukuka aktarabilmiştir. Bu sözleşmenim öne-
mi, kişisel verilerin korunması konusunda hukuksal bağlayıcılığı 
olan ilk uluslararası belge olmasıdır, sözleşme AK üyesi olmayan 
devletlerin de imzasına açılmış ve taraf olmalarına imkân sağlan-
mıştır. 
Sözleşmenin amacı, her üye ülkede, uyruğu veya ikametgâhı ne 
olursa olsun gerçek kişilerin temel hak ve özgürlüklerini ve özellik-
le kendilerini ilgilendiren bilgilerinin otomatik işleme tabi tutulma-
sı karşısında özel yaşam haklarını güvence altına almaktır. 
AK Sözleşmesi’nin koruma kapsamında hem kamusal hem de özel 
sektör tarafından işlenen veriler bulunmaktadır. Bununla birlikte 
yalnızca otomatik yolla işlenen veriler için güvence öngörüldüğün-
den, elle işlenen veriler kapsam dışında kalmaktadır. Ancak bunu 
mutlak bir dışlama olarak düşünmemek gerekir. Nitekim Sözleş-
meye göre “otomatik işleme” den söz edebilmek için sürecin tama-
mının otomatik olması gerekmemektedir. Kısmen otomatik işlenen 
veriler de güvenceden yararlanmaktadır. Bu, sözleşmenin uygula-
ma alanını oldukça genişletmektedir.
Söz konusu sözleşmeye ek olarak 08 Kasım 2001 tarihinde 181 sayılı 
ek protokol imzaya açılarak kabul edilmiştir. Bu protokolün temel 

---

C E N G I Z P A Ş A O Ğ L U - Y I L M A Z V U R A L
298
içeriğini kişisel verilerin korunması alanında denetim ve düzenle-
meleri sağlayacak ülkeler nezdinde bağımsız denetleyici makamla-
rın kurulması ve görevlerinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Ayrıca 
Avrupa Birliği’nde GDPR’ın kabul edilmesi ile birlikte Avrupa Kon-
seyi tarafından yeni bir ek protokol (108+) daha hazırlanmış ve 18 
Mayıs 2018 tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar komitesi tarafından 
kabul edilmiştir [18]