Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

10.3.7. Avrupa Birliği (AB) Düzenlemeleri
AB’nin bugünkü yapısına kavuşmasını sağlayan süreç,18 Nisan 
1951’da 6 ülkenin (Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve 
Lüksemburg) Paris Antlaşması’nı imzalamasıdır. Daha sonra Avru-
pa Kömür Çelik Topluluğu’nun (AKÇT) kurulması ile süreç ivme 
kazanmıştır. 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Maastricht Anlaşma-
sı ile de AB’nin bugünkü yapısının temelleri atılmıştır. 
AB, yasama, yürütme ve yargı erkleriyle tam olarak bir devlet ya-
pılanmasına sahip olmamakla birlikte, diğer ulus üstü örgütlere kı-
yasla, üye devletlerce topluluklara daha geniş yetkiler devredilmiş-
tir. Bu kapsamda, AB’ye dahil olan ülkeler, anayasalarında gerekli 
düzenlemeler yaparak Topluluk organlarına yetki devri yapmışlar-
dır [15]. 
Avrupa Birliği’nde kişisel verilerin korunmasına ilişkin 1990’lı 
yıllarda başlayan çalışmalar neticesinde 1995 yılında Avrupa Par-
lamentosu ve Avrupa Konseyi AB Veri Koruma Direktifi’ni kabul 
etmiştir. Söz konusu direktif kişisel verilerin korunması alanında 
Avrupa ile sınırlı kalmayan ve tüm dünyada kabul gören bir yak-
laşım sunmuş, doğrudan hukuki bağlayıcılığı olmaması nedeni ile 
birlik üyesi her ülke tarafından kendi yerel mevzuatlarını yaratma-
larında referans olarak kullanılmıştır. Türkiye’deki 6698 sayılı Kişi-
sel Verilerin Korunması Kanunu da aynı şekilde anılan direktif esas 
alınarak hazırlanmıştır. 
Diğer taraftan günümüzdeki teknolojik gelişmelerin yarattığı etkiy-
le veri trafiğinin çeşitliliği ve kapasitesi artmış ve veri işlemedeki 
yeni teknolojik gelişmeler sonucu benimsenen ilkelerin günümüze 
uyarlanmasına yönelik kapsamlı bir reforma gidilmesi ihtiyacı hasıl 
olmuştur. Bununla birlikte üye ülkelerin, söz konusu direktifi temel 
alsa da farklı kanunlarının olması farklı uygulama sonuçları do-

---

D Ü N YA D A V E T Ü R K İ Y E ’ D E K İ Ş İ S E L V E R İ L E R İ N K O R U N M A S I
299
ğurmuş (örneğin bazı ülkede veri ihlallerine hapis cezası verilirken 
bazı ülkelerde idari para cezası öngörülmüştür) ve tüm AB’yi kap-
sayacak yeknesak bir kanuna duyulan ihtiyaç gündeme gelmiştir. 
Bu gelişmeler sonucunda AB, kişisel verilerin korunması alanında 
ortaya çıkan söz konusu ihtiyaçları karşılamak üzere 2012 yılında 
yeni bir tüzük çalışması başlatmış, Avrupa Parlamentosu, Avrupa 
Konseyi ve Avrupa Komisyonu tarafından yapılan çalışmalar ne-
ticesinde Genel Veri Koruma Tüzüğü hazırlanmış ve söz konusu 
tüzük 2016 yılında kabul edilmiş ve 25 Mayıs 2018 tarihinde 95/46 
sayılı AB Veri Koruma Direktif’i ilga edilerek tüzük uygulanmaya 
başlamıştır. Bu kapsamda GDPR’ın direktiften farklı olarak getirdi-
ği birçok yeniliğin mevcut olduğu görülmektedir. Söz konusu yeni-
likler temel olarak aşağıda belirtilmiştir: 
• GDPR’ın uygulanabilirlik kapsamı genişletildi ve daha geniş 
yetki alanı getirildi. Bu bağlamda AB’de yerleşik olmayan fakat 
AB’de yaşayan kişilere mal ve hizmet sunan kuruluşlar da GDPR 
kapsamına alındı.
• Veri işlenmesi için alınacak onay ve açık rızanın şartları ağırlaş-
tırıldı. Onay talebinin veri işleme sebebini içermesi ile verilecek 
onayın işleme faaliyetlerine özel olması gerekliliği getirildi.
• Veri işlenmesi sırasında
göz önünde tutulacak hesap verilebilir-
lik, şeffaflık ve tasarım aşamasında mahremiyetin göz önünde 
bulundurulması, veri koruma sorumlusu atanması, ihlal bildiri-
mi gibi yeni ilkeler ve sorumluluklar getirildi. 
• Veri sahiplerine unutulma hakkı, veri taşınabilirliği ve veri sınır-
landırılması gibi yeni haklar tanındı. 
• Veri korumasına ilişkin cezalar ağırlaştırıldı. Veri sorumlularına 
20 milyon Avroya kadar para cezası veya şirketin bir önceki mali 
yılına ait dünya genelindeki cirosunun %4’üne kadar para cezası 
verilmesi imkanı getirildi.
• Yurt dışına yapılacak veri transferleri için şartlar ağırlaştırıldı ve 
yeni uygulamalar getirildi.