Altruizm – bu boshqalarga beg’araz yordam berish, ba’zan uning manfaatlariga ziyon etkazuvchi kishining xatti-harakati. Ushbu so’zning sinonimi “bag’ishlanish” dir. Altruist boshqa odam yoki umuman jamiyat foydasiga mumkin bo’lgan foyda va imtiyozlarni rad etadi. Shu bilan birga, u yordam ko’rsatgan odamdan minnatdorchilik yoki mukofot kutmaydi.
Altruizm turlari
Altruizm turlari
Altruizm ta’rifiga asoslanib, uning asosiy turlarini aniqlashimiz mumkin. Altruizm turlari turli xil hayot sharoitlarida fidokorona xizmat qilishning tarkibiy qismlarini aniqlashga qaratilgan.
Unda yotadi har bir ota-onaning o’z bolasiga g’amxo’rlik qilishlari kerak. Ota va ona ko’pincha bolani kelajakdagi baxt va farovonligi uchun o’zlarini qurbon qilishga majbur qilishadi. Agar ularning sevgisi fidoyi bo’lmasa, ular altruizm haqida gapira olmasdilar. Ota-ona sevgisi hech narsa bilan cheklanmaydi: u hukm qilmaydi, o’z foydasini ko’zlamaydi, uni “qarzdor” bo’lishga majburlamaydi. Ko’pchilik bunday altruizmni odatdagidek qabul qiladi va shuning uchun uni odatiy yoki odatiy bo’lmagan deb hisoblamaydi.
Xursandchilik – bu altruizmning yorqin namunasidir. Haqiqiy altruist, boshqalarga g’amxo’rlik va iliqlik bilan munosabatda bo’lib, hech qachon u bu harakatlarning natijasi haqida o’ylamaydi. Bunday odam yaqin atrofdagilar, uning fikrlari, intilishlari, kayfiyati, imkoniyatlari bilan befarqlik bilan bo’lishishga tayyor. U uchun moddiy boylik, qoida tariqasida, unchalik katta ahamiyatga ega emas. Fidoyilik bilan taslim bo’lish uni jamiyat oldida taniqli qiladi. Altruist hech qachon undan hech narsa talab qilmaydi. U muhtojlarga fidokorona yordam berishga, boshqa odamlarning xohish-istaklarini bajarishga tayyor. Shu bilan birga, bunday odam odatda oxirgi chora sifatida o’zini va o’z ehtiyojlarini eslaydi. U tez-tez reklama haqida gap ketganda, pul yoki minnatdorchilikka duch keladi.
Xursandchilik – bu altruizmning yorqin namunasidir. Haqiqiy altruist, boshqalarga g’amxo’rlik va iliqlik bilan munosabatda bo’lib, hech qachon u bu harakatlarning natijasi haqida o’ylamaydi. Bunday odam yaqin atrofdagilar, uning fikrlari, intilishlari, kayfiyati, imkoniyatlari bilan befarqlik bilan bo’lishishga tayyor. U uchun moddiy boylik, qoida tariqasida, unchalik katta ahamiyatga ega emas. Fidoyilik bilan taslim bo’lish uni jamiyat oldida taniqli qiladi. Altruist hech qachon undan hech narsa talab qilmaydi. U muhtojlarga fidokorona yordam berishga, boshqa odamlarning xohish-istaklarini bajarishga tayyor. Shu bilan birga, bunday odam odatda oxirgi chora sifatida o’zini va o’z ehtiyojlarini eslaydi. U tez-tez reklama haqida gap ketganda, pul yoki minnatdorchilikka duch keladi.
