Intensiv omillar deganda nima tushuniladi? Intensiv omillar deganda natija o’zgarishiga tasir qiluvchi sifat omillari tushuniladi. Intensiv omillar sifat ko’rsatkichlari bilan bog’liq bo’lgan omillardir. Bularga kuyidagilarni misol qilib ko’rsatish mumkin:hosildorlik, mahsuldorlik, mehnat unimdorligi, fond qaytimi va boshqalar.
2.Iqtisodiy tahlilda qo’llaniladigan usullarning guruhlari Xo’jalik faoliyatida sodir bo’lgan hodisa va jarayonlarni tahlil qilishda juda ko’p usullar qo’llaniladi. Ularni shartli ravishda ikki guruhga bo’lish mumkin:
1.Iqtisodiy- statistik usullar
2.Iqtisodiy -matematik usullar
Iqtisodiy tahlilda qo’llaniladigan usullarning tasnifini kuyidagi sxemadan ko’rish mumkin.
Iqtisodiy statistik usullar an’anaviy usullar deb ham ataladi. Ushbu usullar asosan tahlilda keng qo’llaniladi.
3.Iqtisodiy tahlilda qo’llaniladigan an’anaviy asosiy usullarning tasnifi. Iqtisodiy tahlilda eng ko’p qo’llaniladigan usullar bo’lib, an’anaviy usullar hisoblanadi. Bular iqtisodiy-statistik usullar deb ham ataladi. Shularning asosiylarining mazmuniga quyida to’xtalamiz.
Solishtirish usul.Har qanday jarayon tahlili ushbu usulni qo’llash bilan boshlanadi. Ushbu usul yordamida tahlil qilinadigan jarayon ko’rsatkichlari taqqoslanib, farqi aniqlanadi. Qolgan barcha usullar solishtirish natijasida aniqlangan farqning sabablarini topishga qaratilgan bo’ladi. Bu usulni to’g’ri qo’llash uchun tahlil qilinayotgan ko’rsatkichlar albatta quyidagi taqqoslama xususiyatga ega bo’lish kerak. Buni quyidagi shakldan ko’rish mumkin:
Кўрсаткичларни аниқлаш усули айнан бир хил бўлиши керак
Таҳлил қилинадиган даврдаги кўрсаткичлар бир хил баҳоларда ҳисобланган бўлиши керак
Таққоқлаб ўрганилаётган жараёнларнинг замонлари бир хил даврийликка эга бўлиши керак
Ўзаро ўхшаш, бир бирига яқин бўлган, йўналиши бир хил бўлган корхоналар кўрсаткичлари солиштирилади
