Ekspertizasi dərsliK



Yüklə 3,31 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/34
tarix21.04.2017
ölçüsü3,31 Mb.
#14993
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   34

3.7.2. Rom 

 

Rom  tünd  alkoqollu  içki  olub,  xoşagələn  ətirlidir.  O,  şəkər 

qamışından və ya şəkər qamışı zavodlarında əmələ gələn qalıqdan-

melassadan  alınır.  Rom  dünya  bazarında  XVI  əsrdən,  yəni 

Amerikanın kəşfindən sonra görünməyə başlamışdır. Romun əsas 


334 

istehsalçıları  Kuba,  Yamayka  və  Haitidir.  Romun  sənaye  isteh-

salına XVII əsrdə Barbados adasında başlanılmış və ilk adı, yəni 

«Barbados suyu» («Barbados water») da buradan götürülmüşdür. 

«Rom»  adı  rumbullion  sözündən  olub,  ingilis  ləhcəsindən 

tərcümədə «səs, həyəcan» mənasını verir. İçki kimi romdan təmiz 

şəkildə  təsadüfən  istifadə  olunur.  Ondan  likorlar,  punşlar, 

kokteyllərin  tərkibində  istifadə  edirlər.  Turşuların  mürəkkəb 

efirləri və rom  yağı roma xarakterik xoşagələn ətir və dad verir. 

Rom  çox  az  hallarda  təmiz  şəkildə  istifadə  olunur.  Ondan  qroq, 

likor,  kokteyl  və  punşların,  həmçinin  dondurma  və  qənnadı 

məmulatları istehsalında istifadə olunur.  

Təbii,  rom  qarışığı  və  süni  olmaqla,  romun  3  qrupu 

fərqləndirilir. Təbii romlara – rom spirtinin müəyyən tündlüklərə 

qədər su ilə duruldulmasından alınan içkilər aid edilir.  

Təbii  rom  –  ağır,  orta  və  yüngül  olmaqla  fərqləndirilir.  Ağır 

rom  yüngüllə  müqayisədə  daha  çox  spirt  və  yağ  turşu 

qacqırmasının  köməkçi  məhsullarının  olması  ilə  fərqlənir.  Ona 

görə də o, daha intensiv ətir və dada malik olur. Rusiyada ağır rom 

istehsal olunur.  

Rom  qarışığına  –  adi  etil  spirtində  təbii  rom  spirti  əlavə 

olunmaqla  hazırlanan  içkilər  aiddir.  Təbii  rom  spirti  içkiyə 

spesifik ətir və dad verir. 

Süni  roma  elə  içkilər  daxildir  ki,  təbii  roma  xas  olan  xarici 

əlamətləri formalaşdırmaq üçün onlara müxtəlif mürəkkəb efirlər 

və digər maddələr əlavə olunur. 

Rom istehsalı üçün əsas xammal şəkər qamışı melassasıdır ki, 

onda 45-60% qıcqıran şəkər olur. Ondan alınan rom uyğun dada 

və  ətirə  malik  olmaqla,  şəkər  qamışı  şirəsindən  alınan  romdan 

daha tez yetişməsi ilə seçilir. 



Rom istehsalının texnoloji prosesləri. Rom istehsalının əsas 

mərhələlərinə  şirənin  hazırlanması  və  qıcqırdılması,  rom  qarışı-

ğının destilləsi, romun saxlanılması və yetişdirilməsi aiddir.  

Rom üçün şirənin tərkibi belə olmalıdır: quru maddələr 15-18 

kütlə %, şəkər 12-14 q/100 sm

3

, pH 5,5-5,8, titrləşən turşuluq 0,4-



335 

0,5


0

Azot  və  fosfor  çatışmazlığı  olan  melassadan  istifadə  etdikdə 



şirəyə  diamin  fosfatın  və  ammonium  sulfatın  qidalı  məhlulları 

vurulur.  Mikroorqanizmlərin  fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq  üçün 

melassa pasterizə olunur. 

Şəkər  qamışından  şirə  almaq  üçün  onu  əvvəlcə  əzicidə 

xırdalayır sonra lifləri-zoğları vallı sıxıcılarda sıxırlar. Şirə çıxımı 

65-70% təşkil edir. Təzə ayrılmış şirə süzülür və sonra kimyəvi və 

isti  işlənməyə  məruz  qoyulur.  Təmizlənən  şirə  9-11%  quru 

maddələrə,  o  cümlədən  5-8%  şəkərə  malik  olur.  Şirə  xarab 

olmasın  deyə  onu  vakuum-buxarlandırıcı  qurğularda  quru 

maddələrinin qatılığı 65% olanadək qaynadırlar. Qatı şirə (konsen-

trat) hazırlamaq üçün şirəni isti su və barda ilə 15-18% quru maddə 

qatılığınadək  duruldurlar.  Romun  ətir  və  dadını  gücləndirmək 

üçün 15%-ə qədər barda əlavə olunur. Sonra şirə pasterilizə olunur 

və 24-25


0

C-dək soyudulur.  

Spirt 

qıcqırmasının  törədiciləri  kimi  mədəni  maya 



məhlullarından  istifadə  olunur.  Bunlara  Sach.cerevisiae  və 

Shizosaccharomyces-in bəzi ştammları aiddir.  

Ağır 


rom 

almaq 


üçün 

səthi 


qıcqırma 

aparan 


Shizosaccharomuces  cinsindən  istifadə  olunur.  Onlar  qıcqırma 

zamanı  spirtlə  yanaşı  xeyli  miqdarda  üzvi  turşular,  mürəkkəb 

efirlər,  aldehidlər  və  ali  spirtlər  əmələ  gətirirlər.  Zəif  aromatlı 

«Kuba»  tipli  rom  hazırlamaq  üçün  sürətli  qıcqırdıcı  mayaların 

dərində qıcqırma aparan formalarından istifadə olunur. 

Rom  istehsalı  üçün  minimum  miqdarda  sivuş  yağları  əmələ 

gətirən irqlər yararlıdır. Təmiz maya məhlulları etil spirti istehsa-

lında olduğu kimi hazırlanır. Maya şirəsi quru maddələrin miqdarı 

10%  olmaqla  hazırlanır  və  1

0

-ə  qədər  turşulaşdırılır.  Mayaların 



çoxaldılması  maya  generatorunda  30-32

0

C  temperaturda  5-7% 



qıcqırmaya qədər aparılır. 

Rom  hazırlanmasında  içkinin  buketini  gücləndirmək  üçün 

mayalardan başqa yağ turşu bakteriyalarından (Granul bacter) da 

istifadə olunur. Bakteriyalar tərəfindən buraxılan yağ turşusu yağ-



336 

etil efirinin əmələ gəlməsinə sərf olunur ki, bu da ağır tipli roma 

məxsus  spesifik  ətiri  əmələ  gətirən  əsas  komponentlərdəndir. 

Bakteriyalar əsasən (90%) yağ turşusu, həmçinin sirkə, propion və 

az miqdarda digər yağ sırası karbon turşuları əmələ gətirir. Bunlar 

isə meyvə ətirli rəngarəng efirlərin əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır. 

Şirə  qapalı  qıcqırtma  aparatlarında  qıcqırdılır.  Aparat  soyut-

maq üçün ilanvari boru ilə təchiz olunmuşdur. Qıcqırma 25-27

0



temperaturda  və  vurulan  mayaların  5-10%  həcmində  (şirənin 



ümumi  həcminin)  aparılır.  Şirədə  şəkərin  miqdarı  5,5-6,0  q/100 

sm

3



-a qədər azaldıqda, ona yağ turşu materialı (2-3% həcmində) 

əlavə olunur. 

Maya  və  bakteriyaların  simbioz  inkişafı  nəticəsində  braqada 

sivuş  yağlarının  miqdarı  azalmaqla  efirlərin  miqdarı  yüksəlmiş 

olur.  

12-14%  şəkərliyə malik  yetişmiş rom braqasının tündlüyü 6-



7%  olur.  Rom  braqasının  destilləsi  fasiləli  və  fasiləsiz  üsullarla 

aparılır. Birinci halda kublu aparatda ikiqat destillə yerinə yetirilir. 

Bu  aparat  tündləşdirici  kolonka,  defleqmator  və  soyuducu  ilə 

təchiz  olunmuşdur.  Destillədən  qabaq  mayalardan  ayırmaq  üçün 

yetişmiş braqanı seperasiya edirlər. Əks halda rom spirti konyak 

spirtinə oxşar tam və iyə malik olur. 

Fraksiyalı destillədə ardıcıllıqla baş, əsas (rom spirti) və son 

fraksiya  ayrılır.  Baş  və  son  fraksiyalar  kubu  dolduran  həcmdə 

toplanır,  20  h.%  tündlüyədək  su  ilə  duruldulur  və  ikinci  dəfə 

destillə olunur. 

Bu zaman alınan orta fraksiya rom spirti ilə qatılır (baş və son 

fraksiyalar istehsal qalıqları kimi qəbul edilir).  

Rom spirti 60 h.% tündlüyə malik olur. Rom çıxımı braqada 

olan spirtin 85-90%-i miqdarındadır. Tündlüyü 53,8 h.% olan rom 

spirtində  (susuz  spirtə  görə  mq/100  sm

3

)  olur:  turşular  23,5; 



mürəkkəb efirlər 45,0; aldehidlər 2,0; sivuş yağları 250,0; furfurol 

0,1. 


Xırda və zəif güclü zavodlarda fasiləli işləyən destillə aparat-

larından  istifadə  olunur.  Bu  üsul  daha  keyfiyyətli  rom  spirti 



337 

alınmasını təmin etmə də xeyli istilik sərfi ilə əlaqədardır. 

Sutkalıq gücü 1000 dal-dan çox rom spirti istehsalına imkan 

verən zavodlarda fasiləsiz üsuldan istifadə olunur. Ətir və dadını 

yaxşılaşdırmaq  və  rom  spirtinə  xarakterik  ton  vermək  üçün  onu 

palıd  çəlləklərdə  saxlayaraq  yetişdirirlər.  Bunun  üçün  onu  isti 

destillə  suyu  ilə  50  h.%  tündlüyədək  duruldur,  tutumu  150-200 

dm

3



  olan  palıd  çəlləklərə  doldurur  və  anbarlarda  uzun  müddətli 

maxlanmaya qoyurlar.  

Romun  yetişməsində  baş  verən  çoxsaylı  kimyəvi  və  fiziki-

kimyəvi reaksiyalar, konyak spirtində olduğu kimidir. 

Rom olan çəlləklər temperaturu 20-30

0

C və nisbi rütubəti 75-



80%  olan  anbarlarda  saxlanılır.  Romun  yetişməsi  4-5  il  davam 

edir.  Yetişdirilmiş  rom  çəlləkdən  kupaj  rezervuarına  keçirilir. 

Havalandırılmış  destillə  suyu  ilə  45  h.%-ə  qədər  duruldulur, 

kolerlə rənglənir, süzülür və butulkaya doldurulur. 

 

3.7.3. Viski 

 

Viski-40-45  h.%  tündlükdə  ətirli  alkoqollu  içki  olub,  dənli 

xammaldan alınan şirənin qıcqırdılaraq, destillə edilməsi və alınan 

xam-spirtin  palıd  çəlləklərdə  uzun  müddətli  yetişdirilməsi  ilə 

alınır. 

Viskinin  ətri  və  dadı  xam  spirtin  istehsalı  və  yetişdirilməsi 

prosesində əmələ gələn bəzi maddələrlə bağlı formalaşır. Viskinin 

tərkibinə  etanol  və  sudan  başqa  turşular,  efirlər,  aldehidlər,  ali 

spirtlər, furfurol və ekstrakt maddələri daxildir. Viskinin hazırlan-

ması  üçün  əsas  xammal  çovdar  və  qarğıdalı,  həmçinin  səməni 

vəziyyətində istifadə olunan arpadır. Buna uyğun olaraq viskinin 

aşağıdakı sortları fərqləndirilir: çovdar, qarğıdalı və qarışıq. 

Qarışıq  viski  üçün  şirə  müxtəlif  dənli  bitkilərdən  hazırlanır. 

Məsələn,  ABŞ-da  qarışıq  viski  üçün  qarğıdalıdan  (65-70%), 

çovdar (15-23%) və arpa səmənisindən (12-15%) alınan şirələrin 

qarışığından istifadə olunur. Şotland və İrland viski sortları arpa 



338 

və digər dənli bitkilərdən, Rusiyada buraxılan viskilər isə qarğıdalı 

və çovdardan hazırlanır. 

İstehsalın texnoloji mərhələləri. Viski istehsalının əsas mər-

hələləri - şirənin hazırlanması və qıcqırdılması, yetişmiş braqanın 

destilləsi və yetişdirilməsidir (köhnəlmə). 

Şirənin hazırlanmasına - əzintinin hazırlanması, isti işlənməsi; 

şəkərləşdirmə və bişmiş kütlənin soyudulması daxildir. 

Əzilmiş  dən  140-150

0

C  temperaturda  30-35  dəqiqə  bişirilir. 



Bişmiş kütlənin şəkərləşdirilməsi quru arpa səmənisi ilə aparılır. 

Bişirilməyə verilən kütlənin 12%-i miqdarında səməni sərfi olur. 

Şəkərləşdirmə 

rejimi 


spirt 

istehsalındakına 

oxşardır. 

Şəkərləşdirmə temperaturu 60-62

0

C-dir. Şəkərləşdirmə prosesinə 



nəzarət yod

 

nümunəsinə görə aparılır. Alınan şirənin qatılığı 16-



17  kütlə  %  olur.  Şirəni  üzvi  turşular  və  ətiri  gücləndirən  digər 

maddələrlə  zənginləşdirmək  üçün  ona  quru  maddələrin  miqdarı 

11-13 kütlə %-ə çatanadək soyudulmuş barda əlavə olunur və XII 

maya iqri ilə qıcqırdılır. 

Şirənin  qıcqırdılması  30

0

C  temperaturda  daxilinə  soyuq  su 



buraxılan  ilanvari  boru  ilə  təchiz  olunmuş  hermetik  bağlı 

qıcqırtma aparatlarında aparılır. Qıcqırmanın davametmə müddəti 

72 saatdır. Yetişmiş braqanın tündlüyü 7,5-8,0 h.%-dir.  

Yetişmiş braqa fasiləsiz işləyən aparatlarda destillə olunur. Bu 

halda tündlüyü 65-70 h.% olan xam spirt ayrılır. 

Destillə  edilmiş  su  ilə  50  h.%-ə  qədər  durulaşdırılmış  xam-

spirt  saxlanıb  yetişdirilmək  üçün  daxildən  işlənmiş,  tutumu  200 

dm

3



 olan palıd çəlləklərə doldurulur. Spirtlə doldurulmuş çəlləklər 

temperaturu  18-23

0

C  və  nisbi  rütubəti  75-80%  olan  xüsusi 



binalarda ən azı 4 il saxlanılır. 

Yetişdirilən zaman viski palıd çəlləkdən diffuz edən ekstrakt 

maddələrlə zənginləşir. Oksidləşmə prosesləri nəticəsində turşu və 

aldehidlərin güclü artımı müşahidə olunur. Köhnəlmə zamanı bir 

sıra  mürəkkəb  efirlərin  əmələ  gəlməsi  ilə  nəticələnən  efir 

əmələgəlmə  prosesləri  baş  verir.  Bu  halda  efirlərin  miqdarı 

təqribən 6 dəfə artır. Kimyəvi tərkibin dəyişməsi ilə viskinin ətir 


339 

və dadı yaxşılaşır. 

Doldurulmadan əvvəl yetişdirilmiş viski kupaj olunur. Bunun 

üçün müxtəlif müddətlərdə yetişdirilmiş viskilər əla təmizlənmiş 

spirt-rektifikatın sulu məhlulu ilə qarışdırılır və destillə edilmiş su 

ilə  45  h.%  tündlüyə  çatdırılır.  Viskinin  keyfiyyətini  yüksəltmək 

üçün kupaja şəkər və şərab, şirə və ekstraktlar əlavə olunur.  

Viski  tutumu  0,25;  0,5  və  0,75  dm

3

  olan  butulkalara 



doldurulur. 

Rusiyada tündlüyü 40 h.% olan əla təmizlikdə spirt-rektifikat 

və yumşaldılmış sudan ətirləşdiricilər əlavə olunmaqla «Viski-73» 

adı ilə alkoqollu içki buraxılır. Bu viskiyə spesifik dadı Holland 

mənşəli ətirləşdirici, açıq qəhvəyi rəngi və bir qədər büzüşdürücü 

dadı  isə  ağac  ekstraktı  verir.  Bütün  bu  maddələr  mexaniki 

qarışdırma  zamanı  kupaja  daxil  olur.  Bir  sutka  saxlanıldıqdan 

sonra viski kupajı süzülür və butulkalara doldurulur. 

Belə güman olunur ki, bir çox digər spirtli içkilər kimi viski 

də  ilk  dəfə  monastrlarda  hazırlanmış  və  dərman  kimi  istifadə 

olunmuşdur. «Viski» adı latın monastrlarında olan spirtli içkinin 

«aqua  vital»  adından  götürülmüş,  şotland  və  irlandların  köhnə 

ləhcəsində  «uisque  baugh»  (uskvebak),  müasir  çevrilmədə 

«whisky» şəklində əks olunmuşdur.  

Hazırda qərb ölkələrinin ən geniş yayılmış spirtli içkisidir. Bu 

içkinin  19  markası  dünyanın  ən  populyar  40  spirtli  içkisinin 

siyahısına daxildir. 

Aralarında  çoxlu  fərqlərə  baxmayaraq  klassik  viski  «skotç» 

(scotch) adlandırılan Şotland viskisidir. 

Şotland  viskisi  istifadə  olunan  xammaldan  asılı  olaraq  üç 

qrupa bölünür: səməni (malt), dən (grain), qarışıq (blended). 

Səməni  viskisi  (malt  whisky).  Texnologiyasının  əsas 

xüsusiyyəti  xammal  kimi  yalnız  tüstü  ilə  qurudulmuş  arpa 

səmənisindən  istifadə  olunması  və  yetişmiş  braqanın  fasiləli 

işləyən aparatlarda iki dəfə destillə olunmasıdır. 

Şotland  səməni  viskisinin  təkrar  olunmaz  dadını  texnoloji 

proseslərin  xüsusiyyəti,  arpanın  becərildiyi  yer,  həmçinin  yerli 



340 

mənbəələrdən alınan yüksək keyfiyyətli su təmin edir. 



Dən  viskisi  (Gran  whisky).  Qarğıdalıdan  az  miqdar  arpa 

səmənisi  əlavə  olunmaqla  istehsal  olunur.  Texnoloji  xüsusiyyəti 

qıcqıran  şirənin  fasiləsiz  işləyən  aparatlarda  bir  dəfəyə 

destilləsidir. Nəticədə spirt qarışıqlardan daha yaxşı təmizlənir və 

az ətirli olur. Ona görə də dən viskisi çox vaxt hazır içki kimi deyil, 

yarımfabrikat kimi, qarışıq viskilər istehsalı üçün istifadə olunur. 

Şotlandiyada  dən  viskisi  yeganə  markada  -  «Çays  old 

Kameron Briq» (Choice old kameron Briq) buraxılır. 



Qarışıq viski (Brended whisky). Səməni və dən viskilərinin 

qarışdırılması və sonrakı fasiləsiz destilləsi yolu ilə alınır.  

Dünya  spirtli  içkilər  bazarında  şotland  viskisinin  payı  10%-

dən çox deyildir. 

Yarlıqda «Botfled in Skotland» yazısının, həmçinin «Skotch 

whisky»  markası  viskinin  həqiqətən  Şotlandiyada  istehsal 

olunduğunu  göstərir.  Yarlıqda  «Premium»  və  «Deluxe»  yazıları 

alıcıya dəyərli viski markası təklif olunduğunu göstərir. 



İrlandiya  viskisi.  Şotlandiya  viskisi  istehsalından  fərqi 

ondadır  ki,  xammal  kimi  qızdırılmış  hava  ilə  qurudulan  arpa 

səmənisindən,  həmçinin  də  buğda,  yulaf,  çovdardan  istifadə 

olunmaqla destillə üç dəfəyə aparılır. 

Bütün  bu  amillər  İrlandiya  viskisinin  incə  buketini  və  zərif 

dadını  təmin  edir.  Viski  Şotlandiya  və  İrlandiyanın  ənənəvi 

texnologiyasına  bir  qədər  dəyişiklik  edilməklə,  həmçinin 

Amerika,  Kanada  və  digər  dünya  ölkələrində  də  istehsal  olunur. 

Amerika  viskisi  üçün  əsas  xammal  qarğıdalı,  çovdar  və  az  arpa 

səmənisidir.  

Viski təmiz halda içilir, yaxud kokteyl və tonuslaşdırıcı soyuq 

içkilər hazırlanmasında istifadə olunur. Hazırda viskinin bir neçə 

min markası buraxılır. Onlardan bir çoxu artıq klassikləşmişdir. 

Son  illərdə  Azərbaycanda  viski  istehsalı  istiqamətində  işlər 

aparılmaqdadır (şəkil 3.4). 


341 

 

 



Şə

kil 3.4.Az

ərbaycanda buraxılan viski nümunə

si 

 

3.7.4. Cin  

 

Cin tünd alkoqollu içkilər qrupuna daxil olub, spirtin həcmdə 

payı 45%-ə qədər olur. Ədviyyə-ətirli xammalın su-spirt məhlulu-

nun mütləq ardıc meyvəsi qatılmaqla destillə edilməsindən alınır. 

Bununla  əlaqədar  olaraq  cin  çox  vaxt  ABŞ  və  qərbi  Avropada 

geniş  yayıldığı  kimi,  ardıc  arağı  kimi  sinifləşdirilir.  İnqredient 

kimi  zirə,  hil,  darçın,  mixək,  mələkotu,  limon  yaxud  portağal 

qabığından istifadə olunur. 

Cinin  resepti  və  texnologiyası  holland  Lukas  Bol  tərəfindən 

verilmişdir. 1575-ci ildə Amsterdamda onun tərəfindən bu içkinin 

sənaye istehsalı üzrə ilk firma yaradılmışdır. İlk, ən köhnə holland 

cini  markası  «Genievre»  adlandırılmışdır  ki,  bu  da  fransızcadan 

tərcümədə «ardıc», ingilis variantında – cin mənasındadır. 

Cin  istehsalının  tarixən  iki  Holland  və  London  üsulları 

fərqləndirilir. 


342 

Holland  texnologiyası.  Arpa  səmənisindən  və  çovdardan 

hazırlanmış  qıcqıran  şirəyə  ardıc  giləmeyvəsi,  mixək,  mələkotu, 

hil və digər İnqredientlər əlavə olunaraq destillə edilir. Alınan spirt 

ayrı-ayrı  hallarda  çəlləklərdə  uzun  müddətli  olmayan 

yetişdirilməyə qoyulur. 

Londan  texnologiyası.  Dəndən  emal  olunan  rektifikasiya 

olunmuş  spirtə  ardıc  giləmeyvəsi,  digər  ədviyyə-ətirli  xammal 

yaxud efir yağları əlavə olunur və onların əsasında destillə olunur. 

Bəzən holland variantında olduğu kimi çəlləklərdə yetişdirilir. 

Holland  və  İngilis  cinlərinin  çeşidi  əlavə  olunan  ətirli  və 

dərman  komponentlərinin  tərkibindən  və  müxtəlifliklərindən 

asılıdır.  

İngilis  və  holland  cinlərinin  daha  populyar  markaları 

aşağıdakılardır: 

İngilis  cinləri:  «Qilbis»  («Gilbey’s»)-İngilis  turş  cini  olub, 

hazırlanmasında  ardıc  giləmeyvəsi  ilə  mixək  toxumu,  portağal 

qabığı  və  digər  qatışıqlardan  istifadə  olunur.  Texnologiyasının 

xüsusiyyətləri və resepti Valter və Alfred Qilbi ailəsinin sirri kimi 

gizli saxlanır. Onlar 1872-ci ildə cin istehsal edərək ona öz adlarını 

vermişlər. Spirtin tündlüyü 43%-dir. 

«Bifiter» («Beefeater») - ənənəvi London turş cinidir. «Qilbis»-

lə  müqayisədə  daha  «ağır»  içki  olub,  xarakterik  mum  dad  və 

ətirlidir.  Bu  xüsusiyyət  yabanı  bitkilərin  çiçəkləri,  sitrusların 

qabığı,  mixək  əlavə  olunması  ilə  əlaqədardır.  Resepti  gizli 

saxlanılır. 

Holland  cini.  Holland  cininin  çeşidi  böyük  olmayıb,  əsasən 

«Bols» firmasının iki məşhur markası ilə məhdudlaşır. «Jenever 

V.O.» (Genever V.O.) və «Klayerin» (Glaeryn). 

«JDV»  kompaniyası  (Böyük  Britaniya)  «London  Dry»  sinifli 

yüksək keyfiyyətli cin istehsal edir. Ona qədər ot əlavə olunması 

dadını yumşaq və harmonik edir. 

Keçmiş  SSRİ  ərazisinə  daxil  olan  ölkələrdə  «Kapitan», 

«Karavella», «Baltiyskiy», «Vilnüslü» markalarında cin buraxılır. 

 


343 

3.8. 

Müxtəlif içki növlərinin istehlakına dair 

tövsiyə

l

ə



 

Alkoqollu  içkilərin  çoxunun  təzə  halda  istifadəsi  qəbul 

olunmuşdur. Lakin bəzi içkilərin su ilə durudularaq içilməsi, çaya, 

yaxud kofeyə əlavə olunması və ya kokteyllərdə istifadə olunması 

daha yararlı sayılır. 

Şərab  istehlak  olunduqda  onun  qəlyanaltı  və  yeməklərlə 

uyğunlaşmasını  bilmək  lazımdır.  Şərabla  aşağıdakı  xörək  və 

məhsullar tamamilə uyğunlaşmır və ya pis uyğunlaşır: 

 

Dad reseptorlarını qıcıqlandıran güclü sirkə əlavəli salatlar; 



 

Suplar (ağ tünd şərablardan başqa); 



 

Balığın  yağlı  növləri,  xüsusilə  hisə  verilmiş,  həmçinin 



duzlanmış və marinadlar; 

 



Kofe, şokalad; 

 



Limon turşusunun yüksək miqdarına görə sitrus meyvələri. 

Ağ  natural  şərablar  kəskin  olmayan  yüngül  ət  xörəkləri  ilə 

(cücə, ov quşları), az miqdarda ədviyyata malik makaron və unlu 

məmulatlar, balıq xörəkləri (marinadda balıq və selddən başqa) ilə, 

şərabla pendir və turşaşirin alma yaxşı uyğunlaşır.  

Qırmızı  natural  və  xüsusi  şərablar  ət  xörəkləri  və  vetçina 

qalyanaltısı, kolbasa, həmçinin bərk pendirlə tövsiyə olunur. 

Kəmşirin  şərablar  tərəvəz  xörəkləri,  krab,  xərçəng  –  dəniz 

sərvətləri ilə yaxşı gedir. 

Desert  şərablar  əsasən  desertlə  aşağıdakı  qəlyanaltılarla 

verilir:  kəskin  olmayan  bərk  pendir,  mavi  kifli  yumşaq  pendir 

(rokfor), meyvə, konfetlər, peçenye, dondurma.  

Ağ  tünd  şərab  ağ  kifli  yumşaq  pendirlə  (kamamber),  supla 

uyğundur.  

Şampan və oynaq şərablar bayram şərabları kimi məşhur olub, 

təntənəli  əhval  yaradılması  və  stolun  bəzənməsinə  xidmət  edir. 

Turş  və  kəmturş  şərablar  marinadda  seld  və  balıq  istisna 

olunmaqla istənilən xörəklə verilə bilər.  

Kəmşirin  və  şirin  şərabların  desertlərlə  -  meyvə,  konfet, 


344 

dondurma ilə verilməsi daha məqsədə müvafiqdir. 

Ətirləşdirilmiş  şərablar,  o  cümlədən  “Martini”nin  istehlakı 

aşağıdakılarla tövsiyə olunur: 

 

Limon və buzla; 



 

Tonuslaşdırıcı  yaxud  mineral  su  ilə  isti  günlərdə  yanğını 



aradan qaldırmaq üçün; 

 



İştahı, həzmə gediciliyi yaxşılaşdırmaq üçün aperativ kimi. 

Martini həmçinin sonsuz sayda kokteyllər hazırlanması üçün 

istifadə olunur.  

Şərabın  zərif  rəngsiz  şüşə  və  büllurdan  hazırlanan  qədəhdə 

içilməsi tövsiyə olunur. Şərab üçün qədəhlərin daha arzu olunan 

forması tülpanşəkilli yaxud kəsilmiş yumurtavari, orta böyüklükdə 

incə  ayaqcıqla  olanıdır.  Şampan  və  oynaq  şərabların  xüsusi 

“şampan”  qədəhlərində  -  yarım  ayaqcıqlı  hündür  konusvari 

formalı  qədəhlərdə  içilməsi  qəbul  olunmuşdur.  Belə  şərablarda 

şərabın oynaqlıq xüsusiyyəti uzun müddət və daha intensiv şəkildə 

özünü  göstərir.  Üzüm  şərablarının  dad  və  ətir  xüsusiyyətlərinin 

daha yaxşı aşkarlanması üçün onları optimal temperaturda süfrəyə 

vermək  lazımdır:  natural  ağ  şərablar  –  10-12

0

C-yə  qədər 



soyudulmuş, natural qırmızı şərablar 16-18

0

C, desertlər 14-16



0

C, 


şampan və oynaq şərablar 8-10

0

C, oynaq qırmızı 14-16



0

C. Tünd 


şərablar üçün otaq temperaturu tövsiyə olunur.  

Tünd alkoqollu içkiləri (araq, likor-araq məmulatları, konyak) 

şampan  və  oynaq  şərablarla  eyni  vaxtda  içmək,  xüsusilə  də 

qarışdırmaq tövsiyə olunmur.  

Konyak  xüsusi  içki  olub,  onun  desertlə,  qara  kofe,  limon, 

pendir, buzlu soyuq su ilə verilməsi daha yaxşıdır. İçilməzdən 20-

30 dəqiqə əvvəl içkinin ağzının açılması tövsiyə olunur ki, konyak 

ətri bütün otağa yayılsın və masadan qalxanadək bağlamaq lazım 

deyil. Konyak büllur, rəngsiz, hamar yaxud spesifik formalı 45-50 

ml  tutumlu  qədəhin  təqribən  2/3  həcminə  qədər  tökülür.  Ətirli 

maddələr buxarlanana qədər içilməyib, gözlənilməsi məsləhətdir. 

Otaq  temperaturunda  içilməlidir  (təqribən  18

0

C).  Bəzi  ölkələrdə 



konyak  istehlakının  öz  xüsusiyyətləri  mövcuddur.  Böyük 

345 

Britaniyada  onu  soda  ilə  içməyə  üstünlük  verirlər;  Almaniyada 

yeməkdən  əvvəl  və  sonra  duruldulmamış;  Amerikada  təmiz 

şəkildə, kokteyllə durultmaqla, Fransada – buzlu su ilə içirlər.  

Viskini sodalı mineral su ilə buzlu və buzsuz istehlak edirlər.  

Romu təsadüfən təmiz halda içirlər. Onu qaynar kofe  yaxud 

çaya  əlavə  edir,  mineral  soda  yaxud  şirə  ilə  duruldur,  həmçinin 

kokteyl  hazırlamaq  üçün  istifadə  edirlər.  Qərbdə  rom  əsasında 

hazırlana qroq, punşlar və likorlar məşhurdur. 

Cini  natural  şəkildə  həm  də  kokteyllər  hazırlamaq  üçün 

istifadə edirlər.  

Balzamlar  adətən təmiz halda istehlak olunur. İçki çay, kofe 

(15-25 ml fincana əlavə edilir), mineral su, arağa qatılaraq içilir. 

Punşlar çaya əlavə olunur yaxud mineral su ilə 1:1 nisbətində 

qarışdırılır.  Kokteylləri  içməzdən  əvvəl  spirtsiz  içkilərlə,  o 

cümlədən meyvə şirələri, mineral suya buz qatmaqla içirlər.  



Yüklə 3,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin