Ekspluatasiya instituti

Nazorat savollari: 
1.
Avtomobil yo„llarining texnik va ma‟muriy tasnifi haqida nima bilasiz?
2.
Avtomagistrallarga qaysi toifadagi yo„llar kiradi? 
3.
Avtomagistrallarda hisobiy tezlik qancha belgilangan? 
4.
Avtomobil yo„llarining elementlari haqida nima bilasiz?
5.
Avtomobil yo„llariga qo„yiladigan talablar nimalardan iborat? 
6.
Harakat miqdori va tarkibi haqida nimalarni bilasiz? 
7.
Yo„ldagi hisobiy tezlik deganda nimani tushunasiz? 
8.
Avtomobil yo„lini jihozlash elementlari haqida nima bilasiz? 
9.
Yo„l ko„ndalang kesimi deb nimaga aytiladi?
10.
Yo„l poyi deb nimaga aytiladi?
11.
Qatnov qismi kengligini nimaga asosan belgilaymiz?
12.
Yo„l qatnov qismi, yo„l cheti va ularning bajaradigan vazifalari nimalardan 
iborat 
4-MA‟RUZA: AVTOMOBIL YO„LLARIDAGI SUN‟IY INSHOOTLAR
Reja: 
1.
Avtomobil yo„lidagi sun‟iy inshootlar turlari. 
2.
Suv o„tkazuvchi quvurlar va ularning elementlari. 
3.
Ko„priklar va ularning turlari. 
4.
Ko„priklar, yo„lo„tkazgichlar va estakadalarning elementlari. 
5.
Tonellar, tirgak va himoya devorlari. 
Tayanch so„zlari: 
sun‟iy inshootlar, suv quvurlari, ko„priklar, kichik 
ko„priklar, estakadalar, yo„l o„tkazgichlar, tonellar. 
1. Avtomobil yo„lidagi sun‟iy inshootlar turlari. 
Avtomobil yo„llarida suv 
o„tkazuvchi quvurlar, ko„priklar, estakadalar, yo„lo„tkazgichlar, tonellar, tirgak va 
himoya devorlari quriladi. Bu inshootlardan suv o„tkazuvchi quvurlar va kichik 
ko„priklar eng ko„p tarqalgan. Yo„l poyi orqali toshadigan suvlarni o„tkazish uchun 
inshoot – lotoklar kam tarqalgan (4.1-rasm). 
 

---

25
4.1-rasm. Avtomobil yo„llaridagi sun‟iy inshootlar: a - harakat ustidan bo„lgan 
to„sinli ko„prik; b - ochiq fermali ko„prik (harakat pastdan); v - arkali ko„prik; g - 
arka - konsolli ko„prik; d - ramali ko„prik; e - osma ko„prik; j - aralash tizimli 
ko„prik; z - suvo„tkazuvchi quvurlar; i - ko„prikli o„tish sxemasi; 1 - ko„prikka 
tutashma; 2 - oraliq qurilma; 3 - tirgak; 4 - tayanch; 5 - ko„prik; 6 - oqimni 
yo„naltiruvchi damba; 7 - izga soluvchi inshoot