Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

Mən deyərəm ki: İmam Misin (ə.s) bu şərhi, "Kim xəyanət etsə, qiyamət günü o xəyanətini daşıyaraq gəlir." ayəsindən edilən incə və lətif bir qəbul etmədiyər.

Təfsir-ul Ayyaşidə iştirak etdiyinə görə, İmam Cəfər Sadiq (ə.s) "Onların Allah qatındakı dərəcələri fərqlidir." (Al/götürü İmran, 163) ayəs(n)i haqqında belə deyir: "Allahın razılığına uyanlar, imamlardır. Vallah, onlar Allah qatında möminlər üçün dərəcə vəsilələridir. Bizim vəlayətimizi qəbul etmələri və bizə istiqamətli sevgiləri ilə Allah onların əməllərini qat qat artırar və onları yüksək dərəcələrə çıxarar. Allahın qəzəbinə uğramışlar da, Hz. Əlinin (ə.s) və biz Əhli Beyt İmamlarının haqqını inkar edənlərdir. Onlar bu tutumları üzündən Allahın qəzəbinə uğramışlar." (c. 1, s. 205, h: 149)

Mən deyərəm ki: Bu şərh, ümumi hökmü konkret nümunələrə uyğunlaşdırma məqsədlidir.

Yenə eyni kitabda İmam Razılıqdan (ə.s) belə nəql edilər: "Dərəcə, göylə yer üzü arası qədərdir." (c. 1, s. 205, h: 150)

Yenə Təfsir-ul Ayyaşidə iştirak etdiyinə görə İmam Cəfər Sadiq (ə.s), "(Bədir Döyüşündə) iki qatını (düşmənin) başına gətirdiyiniz müsibət (Uhud Döyüşündə) sizin başınıza gəlincəmi..." (Al/götürü İmran, 165) ayəs(n)i haqqında belə deyir: "Müsəlmanlar Bədir Döyüşündə müşriklərdən yüz qırx adamın başına müsibət gətirmişlər idi. Bunların yetmişini öldürmüşlər, yetmişini də əsir al/götürmüşlər idi. Uhud Döyüşündə isə Müsəlmanlar yetmiş itkin verdiklərində kədərə qapıldılar və bunun üçün bu ayə endi." (c. 1, s. 205, h: 151)

et-Dürr-ül Mensur təfsirində belə keçər: İbni Əbu Şeybe, Tirmi-zi -hədisin hasen olduğunu ifadə edərək-, İbni Cərir və İbni Mürdeveyh Hz. Əlidən belə köçürərlər: "Cəbrayıl, Peyğəmbərimizə (s. a. a) gələrək dedi ki: 'Ya Məhəmməd, qövmünün əsir al/götürmə mövzusundakı tutumu Allahın xoşuna gəlmədi. Allah sənə onları bu iki qəşəngdən birini seçmək üzrə sərbəst buraxmağı əmr etdi. Ya onların boyunlarını vurmağına bəli deyəcəklər ya da fidyə al/götürəcəklər. Amma o təqdirdə (fidyə al/götürmə vəziyyətində) o əsirlər qədər adam (irəlidə ediləcək bir döyüşdə) öz tərəflərindən öldürüləcək.' Peyğəmbər xalqı çağırdı və bu mesajı özlərinə çatdırdı. Müsəlmanlar dedilər ki: 'Ey Allahın elçisi, bu əsirlər tayfalarımızdan və qövmlərimizdəndirlər. Onlar qarşılığında fidyə al/götürək və o imkanlarla düşmənlərimizə qarşı döyüşmək üçün gücümüzü artıraq. Onlar qədər adam da aramızdan şəhid olar. Bunda xoşumuza getməyəcək bir şey yox!' Necə ki Uhud Döyüşündə onlardan yetmiş adam, yəni Bədir əsirləri qədər adam öldürüldü." (c. 2, s. 93)

Mən deyərəm ki: Bu hədis Mecma-ul Bəyan təfsirində Hz. Əlidən (ə.s) nəql edilmişdir və Təfsir-ul Qummuda da ona yer verilmişdir.

Mecma-ul Bəyan təfsirində, "Allah yolunda öldürülənləri əsla/çəkin ölü sanma..." ayələri haqqında İmam Misdən belə nəql edilər: "Bu ayələr, birlikdə Bədir və Uhud şəhidləri haqqında enmişdir." (c. 2, s. 535)