Mən deyərəm ki: Qısaltma və yekunlaşdırma qanununa tərs düşdüyü halda biz bu rəvayəti nəql etdik. Halbuki hər mövzudan seçiləcək əhatəli nümunələr verilərək ediləcək olan qısaltma və yekunlaşdırma təsirli bir üsuldur. Belə etməmizin səbəbi rəvayətlərdə zikr edilən nüzul səbəblərinin bütünü və ya əksəriyyəti şəxslərin nəzəri fikirləri olduğunu dərin düşüncəli araşdırıcıların görmələridir. Bu mənadakı bu rəvayətlərə yer verənlər, əksəriyyətlə əvvəl tarixi hadisələri görürlər. Sonra da bu hadisələri, onlarla bardaşa biləcək ayələr ilə yan-yana gətirərək söz mövzusu hadisələri o ayələrin eniş səbəbi sayırlar. Bu tutum bəzən bir ayənin və ya bütünlük ifadə edən bir ayə qrupunun bölünməsinə və hər hissəsinin ayrı bir enişə nisbət edilməsinə gətirib çıxarır. Buna görə ayələrin nizamının pozulmasına və bütünlüklərinin itməsinə diqqət edilmir. İşdə ayələrin eniş səbəblərinə bağlı rəvayətlərin zəifliyinin səbəblərindən biri budur.
Bu araşdırmanın başlanğıcında söylədiklərimizi də buna əlavə etmək lazımdır. Orada demişdik ki məzhəb fərqliliyinin bu rəvayətlərin üslubu üzərində təsiri vardır. Müəyyən məzhəblər bu rəvayətlərdən özlərini haqlı göstərmək üçün faydalanırlar. Üstəlik, gerçəklər üzərində hər zamanın suveren güclərinin və siyasi atmosferinin güclü təsiri vardır. Bu təsir ilə gerçəklər saxlana bilir və ya naməlum buraxıla bilir. Buna görə dərin düşüncəli araşdırıcının gerçəkləri anlamada rolları olan beləsinə səbəbləri göz ardı etməməsi lazımdır.
