Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

Mən deyərəm ki: Bu iki ayə bir-birləri ilə çelişik deyil ki, ikincisinin birincisini neshettiğine hökm edilsən. Bu açıqdır. Olsa olsa ikinci ayənin birincisini məhdudlaşdırdığı və ya qeydləndirdiyi irəli sürtülə bilər.



Həmd Allaha məxsusdur.




[1] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Bihar-ul Envar, c. 6, s. 214, h: 2]

[2] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Bihar-ul Envar, c. 6, s. 262, h: 108]

[3] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Mecma-ul Bəyan Təfsiri, c. 2 s. 505]

[4] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Tarix-ul Mağazi, c. 1, s. 235]

[5] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 83]

[6] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [əl-Hisal, c. 1, s. 201, h: 14]

[7] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [bk. əl-Mizan, c. 1, Bəqərə surəsi, 21-25. ayələrin təfsiri.]

[8] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [bk. əl-Mizan, c. 2, Bəqərə surəsi, 216-218. ayələrin təfsiri.]

[9] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [bk. əl-Mizan, c. 1, Bəqərə surəsi, 23-24. ayələrin təfsiri, Möcüzə və Mahiyyəti]

[10] - Bu mövzuyla əlaqədar şərh üçün, birinci dəridəki Bəqərə surəsinin 164. ayəsinin təfsirinə müraciət edilə bilər.

[11] - Bu mövzuyla əlaqədar şərh üçün, üçüncü dəridəki Al/götürü İmran surəsinin 7. ayəsinin təfsirinə müraciət edilə bilər.

[12] - Bu ayələrin, vurğuladığımız anlama necə gəldiklərini anlamaq üçün bu təfsirdəki yerlərinə müraciət edilə bilər.

[13] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bunun ən açıq nümunələrindən biri budur: Birinci dünya döyüşündən sonra günümüzün tək bəyənmələn sistemi olan demokratik sistem, Rusiyada kommunizmə çevrildi, yerini sosialist bir hökumətə tərk etdi. İkinci dünya döyüşünün arxasından şərq Avropa ölkələri ilə Çin, Rusiyaya qatıldı. Beləcə demokratiya cəbhəsi təxminən olaraq dünya cəmiyyətinin yarısını itirdi. Təxminən bir il qədər əvvəl sosialist cəmiyyətlər, Lenindən sonra iqtidara gələn və təxminən otuz il qədər ölkəsini idarə edən köhnə liderləri Stalinin iqtidarı boyunca sosialist rejimi, fərdi və diktatorluğa çevirdiyini elan etdilər. Günümüzə qədər kimi birliklər bu sistemə inandıqdan sonra ondan imtina edərkən kimiləri də onu rədd etdikdən sonra mənimsəməkdədirlər. Sistem isə inkişaf edib yayılır. Tarixdə bunun başqa bir çox nümunələri vardır.

[14] - [Söz mövzusu rəqəm, əl-Mizan Təfsirinin yazıldığı 1335 hicri şemsi illərinə aiddir. Son zamanlarda ifadə edilən rəqəmlərə görə, Müsəlmanların sayı bir milyardı eşqindir.]

[15] - Bu mövzuda daha geniş məlumat üçün üçüncü dəridəki Al/götürü İmran surəsinin 79. və 80. ayələrinin təfsirinə müraciət edilə bilər.

[16] - Birinci dəridə icaz (möcüzə) haqqında etdiyimiz araşdırmaya müraciətiniz.

[17] - Bu mövzuda, Vesail-üş Şiə, Salat kitabı, Camaat namazını tərk etmənin məkruh olması hissəsinə baxın.

[18] - Bu günlərdə qəzetlərdə bir qrup doktor/həkimin insanın dəri rəngini dəyişdirən, məsələn qara dəri rəngini ağa çevirən bir dərman düsturu kəşf etdiklərini yazdılar.

[19] - Avropa və Amerikanın sözdə mədəni cəmiyyətlərində son zamanlarda rəvac bulan tətbiqlərə görə qızlar evlilik əvvəlində və qanuni evlənmə yaşına girmədən əvvəl bekaretlerini aradan qaldırırlar. Statistik məlumatlara görə bu əməliyyat bəzən qızların ataları ilə qardaşları tərəfindən reallaşdırılır.

[20] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- bk. Ən'am surəsi, ayə; 151

[21] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- bk. Təkvir surəsi, ayə; 8

[22] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- bk. Zuxruf surəsi, ayə; 17

[23] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bu mövzuda Bihar-ül Envarın 6. dərisinə, İbni Hişamın siyerle əlaqədar kitabına və digər qaynaqlara baxılsın.

[24] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bu mövzuda Əbu Talib divanına baxılsın.

[25] - Şey Məhəmməd Hüseyn Kaşif-ul Gıta, əl-Məsəl-ül Ülya fil-İslam La Fi Bihamdun.

[26] - Bu günlərdə Tahranda çıxan İttilaat qəzetinin 11 Dəy 1335 Şemsi tarixli Çərşənbə axşamı günü nüsxəsi bu söylədiklərimizi təsdiq edir. Qəzet Fransada nəşr olunan bir statistik araşdırmaya yer verir ki, xülasəs(n)i budur: Statistik məlumatlara görə Fransada hər yüz/üz oğlan qarşılığında yüz/üz beş qız uşaq doğulur. Buna baxmayaraq təxminən qırx milyonluq Fransız əhalisi içində qadınların sayı kişilərə müqayisə et bir milyon yeddi yüz altmış beş min adam çoxdur. Bunun səbəbi, kişilərin xəstəliklər qarşısındakı müqavimətinin qadınlardan daha zəif oluşudur. Bunun nəticəs(n)i olaraq on doqquz yaşına qədər kişilərdəki ölüm nisbəti qadınlarınkından yüzdə beş daha çox olur.

Kişilərin əhali içindəki nisbəti iyirmi beş-otuz yaş aralığından altmış və altmış beş yaş aralığına qədər düşməyə davam edir və altmış-altmış beş yaş aralığında bir yarım milyon qadın qarşılığında yalnız yeddi yüz əlli min kişi qalır.

[27] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- İngilis yazar Mr. Jhon Dynport, "Hz. Məhəmməd və Qurandan üzr" adlı yazmış olduğu və böyük alim Səidi tərəfindən Farscaya çevrilən bir əsərində bu görüşə yer vermişdir.

[28] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- əl-Mizan, c. 2, Bəqərə surəsinin 228-242. ayələri ardınca "Elmi Araşdırma Hissəs(n)i".

[29] - [Mərhum Allame Tabatabai bu sözləri 1335 hicri şemsi ilində qələmə almışdır.]

[30] - [Fiqh üsulu məlumatına görə, hökmü şərt ədatlarından biri ilə müəyyən bir şərtə bağlanmış nassın, bu şərtin ol/tapılmadığı vəziyyətlərdə o hökmün etibarlı olmadığına dəlalət etməsinə "məfhum-uş şərt" deyilir. Məsələn: "Sənə qarşı hörmətli davranılsa, sən də hörmətli davran" cümləsində hörmətli davranma hökmü, şərt qalxınca qalxar və etibarlı sayılmaz.]

[31] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bəlkə də doğrusu, Şamhidir. Çünki, Əhli Sünnə kanalıyla nəql edilən bəzi hədislərdə adamın "Məni Şamh" qəbiləsindən olduğu iştirak etmişdir və ya doğrusu "Şemhiyye"dir.

[32] - Bir başqa nüsxədə "ən pis adamdan başqa..." şəklində bir ifadə yer/yeyər almştır.

[33] - Bu mövzudakı ən əcaib sözlərdən biri də Zeccacın bu ayə haqqında söylədiyi bu sözlərdir: "Bu ayə haqqında bir çoxları lüğət məlumatsızlıqları üzündən böyük bir yanılmaya düşdülər. Bu kəslər, 'O halda... ödənişlərini bir fərz olaraq verin.' ayəsində elm adamlarının görüş birliyi ilə haram olduğunu söylədikləri mütə evliliyinin nəzərdə tutulduğunu irəli sürdülər." Zeccac bu sözlərinin davamında ayədəki "hisdimdə"nin nikah demək olduğunu söyləyir. Bilməm ki, onun bu sözlərinin haranı düzəldim? İbni Abbas, Ubeyy b. Kaab və başqaları kimi şəxsiyyətləri dil bilməməklə ittiham etməsini mi? Yoxsa elm adamlarının müt'ayı görüş birliyi ilə haram saydıqları şəklindəki iddiasınımı? Yoxsa dil mütəxəssisi olduğunu iddia edərkən "hisdimdə"nin nikah mənasını verdiyini söyləməsinimi?

[34] - Onun, Tezhib-ut Tezhib və Mizan-ul Etidal adlı əsərlərdə iştirak edən həyat hekayəsinə müraciət edilə bilər.

[35] - Mütə haqqındakı fikirləri öyrənmək üçün fiqh kitablarına müraciət edilə bilər. Bu mövzu ətrafındakı fiqh və kəlam araşdırmaları detallı şəkildə öyrənmək üçün bu elm budaqlarının klassik və sonrakı ustadlarının əsərlərinə, xüsusilə zamanımızın araşdırmaçı mütəxəssislərinin kitablarına müraciət edilə bilər.

[36] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Vesail-üş Şiə, Nikah babı.

[37] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Fürus(n)u Kafi, c. 5, s. 170, h: 6]

[38] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 146]

[39] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [əl-Fakih, c. 4, s. 11, h: 1]

[40] - Fahrı Razi bu fikiri öz təfsir kitabında (Təfsir-ul Kəbir, c. 10, s. 75) Qəzalinin "Əhya-ul Ulum" adlı kitabının xülasəsindən nəql etmişdir.

[41] - Bu nisbi olma vəziyyəti, günaha istiqamətli niyyətlərin fərqliliyindən qaynaqlanar, günahların bir-birinə olan nisbətlərindən deyil.

[42] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 148]

[43] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- [Maidə, 54]

[44] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Ayyaşi, c. 1, s. 239, h: 116.

[45] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Ayyaşi, c. 1, s. 239, h: 117.

[46] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bir başqa rəvayətə görə; uşaqlarınızı yetişdirər, böyüdərik.

[47] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Nehc-ül Belağa, 31. Məktub.

[48] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fürus(n)u Kafi, c. 5, s. 510, h: 3.

[49] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fürus(n)u Kafi, c. 5, s. 510, h: 2.

[50] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fürus(n)u Kafi, c. 5, s. 509, h: 1.

[51] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Ayyaşi, c. 1, s. 241, h: 129.

[52] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Ayyaşi, c. 1, s. 242, h: 136-137.

[53] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fürus(n)u Kafi, c. 3, s. 71, h: 15.

[54] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fürus(n)u Kafi, c. 3, s. 299, h: 1.

[55] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- əl-Kəbir, c. 10, s. 125.

[56] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- əl-Kafi, c. 1, s. 273-275.

[57] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- et/ət-Tehzib, c. 4, s. 132, h: 367.

[58] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Besair-ud Derecat, c. 1, s. 35, bap:17.

[59] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Qummu, c. 1, s. 140.

[60] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Ayyaşi, c. 1, s. 246, h: 153.

[61] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 173.

[62] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 173.

[63] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- əl-İhticac c. 2 s. 104.

[64] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Qummu, c. 1 s. 141.

[65] - [Günahsızlıq, insanı yanılma və günahlara qarşı qoruyan bir xüsusiyyət və gücdür. Bu səbəbdən günahsız olan insan nə yanılar, nə günah işlər və nə də səhvə yol verər. Peyğəmbərlərin sahib olduğu günahsızlıq xüsusiyyəti isə üç hissəyə ayrılır: a) Vəhyi al/götürərkən yanılmama. b) Təbliğ və elçilik vəzifəsini yerinə yetirərkən səhv etməmə. c) Günah işləməmə.

Bu mövzu haqqında detallı məlumat əldə etmək üçün bk. əl-Mizan, Bəqərə surəsi, ayə: 213.]

[66] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Təfsir-ul Kəbir, c. 10, s. 144-150.

[67] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Fəcr-ül İslam jurnalının sahibi.

[68] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- et-Dürr-ül Mensur, c. 2, s. 176.

[69] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Taberi təfsiri, c. 5, s. 93-95, Misir nəşr/təzyiqi.

[70] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Bu döyüşlə əlaqədar hədislərdən daha əvvəl öyrəndik ki: Peyğəmbərimiz (s. a. a) min adam ilə Uhud səfərinə çıxmış, lakin bunlardan üç yüz/üz qədər münafiq Abdullah b. Ubeyy ilə birlikdə geri döndüyü üçün Peyğəmbərimizin yanında yeddi yüz/üz adam qalmışdı.

[71] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm>- Mecma-ul Bəyan, c. 2 s. 158, Həyat Mat. Beyrut Nəşr/təzyiqi.