Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

"And olsun ki; "Allah kasıb, biz isə zənginik" deyənlərin sözünü Allah eşitmişdir." Bu sözü söyləyənlər Yəhudilərdir. Çünki ayənin davamında bu sözü söyləyənlərin peyğəmbərləri öldürdüklərini və başqa xüsusları açıqlayan ifadələr bu mövzuda bizim üçün ipucları meydana gətirir [və bu qar/qazancınalar nəticəs(n)i bu sözü söyləyənlərin Yəhudilər olduğunu anlayırıq].

Yəhudilər bu sözü, uca Allahın "Kimdir o ki, Allaha gözəl bir surətdə borc versin də..." (Bəqərə, 245) ayəs(n)i ilə bu mənas(n)ı daşıyan başqa ayələrini duy/eşitdikləri üçün söyləmişlər. [Belə ki, Allahı Müteal bu ayələrdə (sanki!) özünə borc verilməsinə təşviq edir!] Bu ayənin; "Allahın kərəmindən özlərinə verdiklərini (infak etmədə) xəsislik göstərənlər..." ayəsinin dərhal arxasından gəlmiş olması bu ehtimalın güclülüyünə bir baxıma dəlil sayılar.

Yəhudilər möminlərin əksəriyyətlə yoxsul və düşkün olduqlarını gördükləri üçün də bu sözü söyləmiş ola bilərlər. O zaman bu sözü tarizde ol/tapılmaq (=üstü bağlı şəkildə tənqid etmək, toxundurmaq) üçün söyləmiş olarlar. Yəni, "Əgər Allah zəngin olsaydı, onları sürüşərərək, bolluğa və genişliyə nail edərək zəngin edərdi. Demək ki, o kasıbdır, biz isə zənginik."

"Biz, onların (bu) dediklərini, haqsız yerə peyğəmbərləri öldürmələri ilə birlikdə yazacağıq..." Buradakı yazmaqdan məqsəd saxlamaq, mühafizə etmək və ya əməl dəftərlərinin səhifələrinə keçirməkdir, ki məna olaraq hamısı eyni nəticəyə çatar. Haqsız yerə peyğəmbərləri öldürməkdən məqsəd səhvən, istəməyərək və bilməyərək deyil də bilə-bilə, əvvəldən hazırlayaraq öldürməkdir. Uca Allah Yəhudilərin bu sözlərini peyğəmbərləri öldürmələri ilə yan-yana zikr etdi. Çünki bu söz ağır bir sözdür. "Əzab-əl harik" ifadəsində iştirak edən "harik" sözü "atəş" ya da "alov" mənasını verər. Bəziləri tərəfindən "yandırıcı" mənasını verdiyi də irəli sürülmüşdür.

"Bu (əzab), öz əllərinizlə etdiklərinizin qarşılığıdır..." Yəni "Bu, öndən göndərdiyiniz əməllərin qarşılığıdır." Əməlləri edib öndən göndərmə hərəkəti, bu ayədə əllərə nisbət edilir. Çünki əllər əksəriyyətlə əməl edib göndərmə hərəkətinin vasitəsidirlər. "Yoxsa Allah heç bir şəkildə qullarına zülm etməz." ifadəsi "ma kaddemet=yap-tıklarınız (öndən göndərdikləriniz)" cümləsinə ətf edilməkdə (onunla əlaqəli olmaqda), ayrıca yazma və əzab əməliyyatlarının səbəbini bildir-mektedir. Çünki əgər əməlləri mühafizə etmə və cəza əməliyyatı olmasay idi, əməl nizamına səhlənkarlıq suveren olardı ki, bunun özündən nə qədər zülmlər doğulardı və əməllər artdıqca bu zülm də artardı. O təqdirdə Allah qullarına qarşı zalım olardı ki, O bunlardan uca və münəzzəhdir.